Mata (raper)

Jest synem profesora prawa Marcina Matczaka oraz Arletty Śliwińskiej-Matczak, współprowadzącej szkołę języka angielskiego^[1]. Posługuje się trzema językami obcymi: angielskim, hiszpańskim i włoskim^[2]. W gimnazjum wygrał olimpiadę z geografii, dzięki czemu mógł ubiegać się o miejsce w prestiżowych liceach^[3]. W 2019 zdał maturę międzynarodową w II Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Stefana Batorego w Warszawie^[4]. Otrzymał wyróżnienie Warszawiaka Roku 2019 w plebiscycie Warszawiaki^[5]. Twórcą jego pseudonimu był ojciec, który wymyślił go podczas wspólnych wakacji w 2012. Wspierał syna przy wejściu na rynek muzyczny i doradzał przy tworzeniu pierwszego utworu „Klubowe”^[6][7]. W 2024 roku ujawnił, że jest osobą w spektrum autyzmu^[8][9][10].

Mata

Logotyp Maty
Serwis	YouTube
Gatunek	muzyka
Prowadzący	Michał Matczak
Lata aktywności	od 2018
Liczba wyświetleń	238 mln[11]
Liczba obserwujących	0,5 mln[12]
Język	polski
Strona internetowa

W październiku 2018 wydał album koncepcyjny pt. Fumar Mata^[13], który następnie w kwietniu 2019 wydał również w formie minialbumu^[14]. W tym samym miesiącu wydał singiel „Biblioteka Trap”. 11 grudnia 2019 za pośrednictwem wytwórni SBM Label został opublikowany w serwisie YouTube teledysk do jego singla „Patointeligencja”^[15]. Treść utworu była komentowana w ogólnopolskich mediach^[16], głównie ze względu na tekst piosenki, opisujący zachowania dzieci i młodzieży z dobrych domów^[17][18], m.in. zażywanie substancji psychoaktywnych, w tym twardych narkotyków i uzależnienia od nich; ustawiczne picie alkoholu w szkole, w tym w czasie lekcji; rekrutacje na najlepsze światowe uczelnie; samobójstwa czy nieplanowane nastoletnie ciąże. Utwór wywołał kontrowersje, spotykając się z krytyką m.in. dyrekcji liceum Batorego z uwagi na wykorzystanie wizerunku szkoły w teledysku do piosenki^[19]. Z kolei Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie w wydanym oświadczeniu zwróciło uwagę na pozytywny aspekt podjęcia dyskusji wokół ważnego problemu w reakcji na twórczość jednego z absolwentów liceum^[20][21]. Mata został doceniony poprzez umieszczenie jego twórczości w playliście oraz na okładce Tidal Rising Global^[22]. Utwór został wykorzystany przez dziennikarzy Telewizji Polskiej do krytyki polskich sędziów (także ojca rapera, wspierającego stronę sędziowską^[23]) w reportażu Bunt „sędziowskiej kasty”, którego autorem był Konrad Wąż, wyemitowanym 15 grudnia 2019 w głównym wydaniu Wiadomości (TVP1)^[24][25][26].

18 stycznia 2020 wydał debiutancki album studyjny pt. 100 dni do matury^[27], który uzyskał status diamentowej płyty^[28]. Album został oceniony przez krytyków muzycznych jako „przyzwoity [krążek], z naprawdę dobrymi momentami”^[29], „udany debiut”^[30]; „wnosi niezwykłą świeżość”^[31], choć spotkał się też z mniej entuzjastycznymi recenzjami^[32], niektórzy krytycy stwierdzili, że płyta jest nierówna pod względem prezentowanej jakości^[33][34]. Recenzenci zwrócili uwagę na obecną w tekstach autoironię Maty^[33], jego „językową sprawność”^[33], „dojrzałość w myśleniu o języku”^[34], „uczniowską perspektywę”^[32], „umiejętność obserwacji i naiwną wrażliwość na otaczający świat”^[34] oraz „niezłą technikę i szerokie zainteresowania”^[32]. Wskazywali na zauważalne na płycie wpływy Taco Hemingwaya^[29][30][33]. We wrześniu 2020 otrzymał cztery statuetki w konkursie branży hip-hopowej „Popkillery” (kategorie – odkrycie roku oraz singiel roku)^[35].

30 marca 2021 wydał singiel „Patoreakcja”^[36], w którym przedstawił swoje odczucia związane z chaosem, jaki powstał po sukcesie „Patointeligencji”, m.in. w wulgarny sposób odpowiedział na wypowiedzi m.in. Jacka Kurskiego, Krystyny Pawłowicz czy Jarosława Jakimowicza odnośnie niego oraz ojca. W utworze pochylił się także nad własną twórczością, zarówno mówiąc o przeszłości, jak i przyszłości^[37]. W czerwcu 2021 uruchomił preorder albumu pt. Młody Matczak. Już w sześć godzin od uruchomienia przedsprzedaży wydawnictwo zostało zakupione w 15 tys. egz., uzyskując status złotej płyty^[38]. 16 sierpnia 2021 wytwórnia SBM poinformowała, że album pokrył się platyną^[39]. Kolejnym singlem zapowiadającym album był utwór „Kiss cam (podryw roku)”^[40], który z Matą współtworzyli Szymon Frąckowiak, Mikołaj Vargas oraz Jakub Laszuk^[41][42]. Piosenkę napisał dla swojej partnerki życiowej, o czym poinformował podczas Fryderyków 2021^[43]. Utwór okazał się przebojem numer jeden w Polsce w serwisach Spotify, Apple Music oraz iTunes. Do utworu powstał teledysk, w którym główne role zagrali: Mata, Young Leosia i Michał Milowicz^[44]. 7 lipca 2021 singiel trafił na listę Global 200 Excl. US (czyli utworów spoza USA) magazynu „Billboard”^[45]. Piosenka Maty była pierwszym polskojęzycznym utworem, który znalazł się na tej liście^[46]. 5 sierpnia 2021 podczas gali Fryderyków poinformował, że utwór uzyskał status diamentowej płyty^[43]. 21 sierpnia 2021 wydał pod pseudonimem Skute Bobo singiel o tym samym tytule^[47][48]. 6 września 2021 jako pierwszy żyjący polski artysta przebił barierę 2 mln słuchaczy w serwisie Spotify^[49].

1 października 2021 wydał album pt. Młody Matczak^[50]. W tym samym miesiącu sieć restauracji McDonald’s ogłosiła ofertę o nazwie „zestaw Maty”, która była dostępna od 18 października 2021^[51] do 21 listopada 2021. Kampania wzbudziła kontrowersje wśród fanów rapera^[52] oraz zwolenników zdrowego odżywiania. Eksperci z branży reklamowej podkreślali jednak marketingowe walory akcji i oceniali ją w większości pozytywnie^[53].

27 stycznia 2022 został zatrzymany przez policję za posiadanie 1,5 grama marihuany^[54][55]. Odniósł się do tego zdarzenia podczas gali Bestsellery Empiku 2021, zapowiadając, że będzie wspierał starania o depenalizację marihuany w Polsce^[56][57]. W tym celu 20 kwietnia 2022 założył Fundację 420^[58]. 31 maja 2022 prokuratura złożyła akt oskarżenia w związku z posiadaniem narkotyków^[59]. 23 maja 2022 zagrał koncert na warszawskich schodkach nad Wisłą^[60]. Na koncercie obiecał, że zagra następnego dnia drugi, na co jednak nie zezwoliła policja ze względu na wymogi przepisów o organizacji imprez masowych^[61][62]. 13 lipca 2022 opublikował oświadczenie, w którym zadeklarował, że chce się ubiegać o fotel prezydenta Polski w wyborach przypadających, na rok 2040 (to pierwszy możliwy termin na kandydowanie z racji wieku Matczaka)^[63]. Zapowiedział też trasę koncertową Mata Tour. 14 lipca 2022 we Wrocławiu odbył się koncert rozpoczynający trasę. Ostatni koncert z trasy odbył się 7 października 2022 w Poznaniu^[64]. Na początku 2023 jako dopełnienie trasy raper zagrał jeszcze w Szczecinie i Gliwicach^[65].

Niespodziewanie 18 listopada 2022 wydał singiel „</3+:(”^[66].

1 kwietnia 2023 wraz z grupą Gombao33 i gośćmi wydał album „CBW Mixtape”, na którym pojawili się tacy raperzy, jak White Widow, Słodziak, czy Tyron37^[67]. 20 kwietnia tego samego roku na serwisy streamingowe został opublikowany wywiad z Matą, w którym przyznał się do nadużywania marihuany^[68], który nazwał „Mixtape 420”^[69].

Osobny artykuł: Dyskografia Maty.