Morula

Morula jest jednym z etapów rozwoju jaja płodowego^[2]. W przebiegu rozwoju organizmu ludzkiego należy jeszcze do przedzarodkowego okresu^[3], obejmującego pierwszy tydzień po zapłodnieniu^[4]. Z zewnątrz morulę otacza osłona przejrzysta. W środku znajduje się od 12 do 16 blastomerów, komórek powstających z zygoty przez kolejne podziały mitotyczne. Charakterystyczną cechą tych podziałów jest praktycznie niezmienność objętości, wynikająca z redukcji fazy G1 cyklu komórkowego. Średnica zarodka wynosi około 150 μm^[2].

Stadium to jajo płodowe człowieka osiąga po 3–4 dniach od zapłodnienia^[2]. Jest to, jeszcze zanim 4–5 dnia blastomery zaczną różnić się między sobą i tworzyć połączenia typu neksus^[5]. W końcu dalsze podziały powodują rozpoczęcie kawitacji polegającej na powstaniu w środku moruli pęcherzyka płynu. Morula staje się w ten sposób blastocystą^[6].

Ze względu na podobieństwo upakowanych w osłonce przezroczystej kilkunastu blastomerów do owocostanu morwy (Morus) stadium to nazwano właśnie morulą^[2].

Morula wędruje z jajowodu do macicy, popychana przez ruchy perystaltyczne błony mięśniowej jajowodu w kierunku jego ujścia macicznego oraz rzęski nabłonka wyściełającego od wewnątrz jajowód. W procesie tym odgrywają swoje role estrogeny i progesteron. Odżywia się nagromadzonymi przez komórkę jajową substancjami odżywczymi, jak i substancjami wydzielanymi przez jajowód^[6].

Blastomery są jeszcze totipotencjalne^[5]. Prowadzono badania mające na celu pozyskiwanie z moruli komórek macierzystych. Nie przedstawiają one większych różnic od komórek pozyskanych z blastocysty^[7].

Metody sztucznego rozrodu uwzględniają zamrożenie nadmiernej liczby uzyskanych morul w 4 dniu rozwoju. Dokonuje się tego metodą witryfikacji. Można również zamrozić blastocystę w 5 dniu rozwoju. Zamrożenie moruli daje jednak lepsze efekty, niż zamrożenie późniejszej blastocysty: pozwala na doprowadzenie do ciąży w 29% przypadków wobec 25% w przypadku 5-dniowej blastocysty. Przyczyny upatruje się w odmiennym rozlokowaniu wody: w przypadku moruli znajduje się ona głównie w komórkach, podczas gdy blastocysta zawiera w środku wypełniony wodą blastocel^[8].

• Morulopodobne (Moruloidea) – wielokomórkowce o budowie w stadium dojrzałym odpowiadającej moruli^[1].

• Hieronim Bartel: Embriologia. Podręcznik dla studentów. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007. ISBN 978-83-200-3593-3.
• Bogumił L Kmieć, Dariusz Kaczmarczyk: Płód i popłód. W: Grzegorz H. Breborowicz: Położnictwo i Ginekologia. T. 1: położnictwo. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010. ISBN 978-83-200-4191-0.