Morwa
Morwa (Morus L.) – rodzaj dużych krzewów lub niewielkich drzew liściastych z rodziny morwowatych (Moraceae). Obejmuje 13[4]–19[5] gatunków. Centrum zróżnicowania rodzaju jest w Azji Wschodniej – w Chinach rośnie 10 gatunków rodzimych, z czego 5 jest endemitami tego kraju[6]. Poza tym morwy rosną w południowej Azji (od Iranu po Indonezję), w Afryce w strefie międzyzwrotnikowej (w tropikach ograniczając się do obszarów górskich[6]), we wschodniej i południowej części Ameryki Północnej oraz w zachodniej Ameryce Południowej (od Wenezueli po północno-zachodnią Argentynę[5][6]. Jako rośliny introdukowane i zdziczałe rosną na różnych obszarach, zwłaszcza szeroko rozprzestrzeniona jest morwa biała Morus alba[4], uprawiana i dziczejąca także w Polsce (błędnie wymieniane były także morwa czarna M. nigra i morwa czerwona M. rubra – mylone często z odmianami morwy białej o ciemno zabarwionych owocach)[7][8].
Morwa czarna | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | morwa |
Nazwa systematyczna | |
Morus L. Sp. Pl. 986. 1753 | |
Typ nomenklatoryczny | |
Morwy uprawiane są jako drzewa ozdobne, dostarczające jadalnych owoców, rośliny pokarmowe jedwabnika morwowego, lecznicze, dostarczające drewna i surowca do wyrobu papieru[4].
Morfologia
- Pokrój
- Okazałe krzewy i drzewa osiągające do 20 metrów wysokości, zawierające sok mleczny[9].
- Liście
- Opadające na zimę, skrętoległe, wsparte odpadającymi przylistkami. Blaszki od całobrzegich, poprzez ząbkowane do nieregularnie klapowanych[10][8]. Od nasady blaszki wychodzi 3–5 głównych żyłek przewodzących, od których boczne odchodzą ułożone już pierzasto[6].
- Kwiaty
- Rośliny jedno- lub dwupienne. Kwiaty drobne, niepozorne, kwiaty męskie zebrane w zwisające kłosy (z czterodziałkowym okwiatem i czterema pręcikami), kwiaty żeńskie zebrane w jajowate do główkowatych kwiatostany (kwiaty z czterokrotnym okwiatem i jednym słupkiem zwieńczonym dwudzielnym znamieniem)[6].
- Owoce
- Drobne niełupki otoczone zmięśniałymi listkami okwiatu, które zrastając się tworzą owalne owocostany. Kolor owocu złożonego zależny od gatunku i może być biały, czerwony, purpurowy do prawie czarnego.
Systematyka
- Pozycja systematyczna według APweb (2001...)
Rodzaj należący do plemienia Moreae, rodziny morwowatych (Moraceae Link), która wraz z siostrzanym kladem pokrzywowatymi należy do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2].
- Wykaz gatunków[5]
- Morus alba L. – morwa biała
- Morus boninensis Koidz.
- Morus cathayana Hemsl.
- Morus celtidifolia Kunth
- Morus indica L.
- Morus insignis Bureau
- Morus koordersiana J.-F.Leroy
- Morus liboensis S.S.Chang
- Morus macroura Miq.
- Morus mesozygia Stapf
- Morus microphylla Buckley
- Morus miyabeana Hotta
- Morus mongolica (Bureau) C.K.Schneid.
- Morus nigra L. – morwa czarna
- Morus notabilis C.K.Schneid.
- Morus rubra L. – morwa czerwona
- Morus serrata Roxb.
- Morus trilobata (S.S.Chang) Z.Y.Cao
- Morus wittiorum Hand.-Mazz.