Obwód żytomierski
Obwód żytomierski (ukr. Житомирська область) – jeden z 24 obwodów Ukrainy. Leży w północnej części Ukrainy, przy granicy z Białorusią. Stolicą obwodu jest Żytomierz.
Obwód | |||||
Centrum Żytomierza nocą | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Siedziba | |||||
Kod ISO 3166-2 | UA-18 | ||||
Przewodniczący ODA | Witalij Buneczko[1] | ||||
Powierzchnia | 29 832 km² | ||||
Populacja (2021) • liczba ludności |
| ||||
Tablice rejestracyjne | AM; KM | ||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
Liczba rejonów | 4 | ||||
Położenie na mapie | |||||
Strona internetowa |
Zachodnia część obwodu leży geograficznie na Wołyniu (Zwiahel, Baranówka), większa część na Polesiu[3].
Obwód żytomierski graniczy z obwodami: rówieńskim, chmielnickim, winnickim i kijowskim oraz białoruskim obwodem homelskim.
Na pograniczu obwodów żytomierskiego i winnickiego znajduje się Krater Zapadnaja.
Historia
Cały obszar obwodu do II rozbioru Polski znajdował się w granicach I Rzeczypospolitej. Administracyjnie w większości podlegał województwom wołyńskiemu i kijowskiemu. Sam Żytomierz był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[4] oraz stolicą województwa kijowskiego po 1667 r. Prywatnymi miastami szlacheckimi były m.in. Berdyczów i Zwiahel).
Obwód został utworzony w 1937 r. w ramach ZSRR i graniczył z II Rzeczpospolitą. Wcześniej, w latach 1925-1935, w pobliżu Żytomierza istniał Polski Rejon Narodowy im. Juliana Marchlewskiego.
Demografia
Skład narodowościowy obwodu w 2001 roku według ukraińskiego spisu powszechnego[5]:
Obwód żytomierski jest największym skupiskiem Polaków na Ukrainie, a Żytomierz jednym z głównych kulturalnych ośrodków polskich obok Lwowa.
Miasta
Zabytki
- Cmentarz rzymskokatolicki w Żytomierzu – jedna z najstarszych i największych polskich nekropolii na Kresach Wschodnich[6]
- Kościoły z okresu Polski przedrozbiorowej: klasztor karmelitów bosych i kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Berdyczowie, katedra św. Zofii w Żytomierzu, kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Korosteszowie
- Pałac Hańskich w Wierzchowni
- Domy Józefa Ignacego Kraszewskiego i Jarosława Dąbrowskiego w Żytomierzu
- Żytomierska Filharmonia Obwodowa, dawniej polski Teatr Żytomierski
- Kompleks Historyczno-Kulturalny „Zamek Radomyśl”
- Monaster Przemienienia Pańskiego w Tryhorach