Pindar

Pindar
Πίνδαρος
Píndaros
	; Popiersie Pindara ze zbiorów Farnese (rzymska kopia greckiego oryginału, II w. p.n.e.)
Data i miejsce urodzenia	522 – 518 p.n.e. ; Kynoskefalaj pod Tebami
Data i miejsce śmierci	443 – 438 p.n.e. ; Argos
Zawód, zajęcie	poeta
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Pindar, stgr. Πίνδαρος (ur. między 522 a 518 p.n.e. w Kynoskefalaj pod Tebami, zm. m. 443 a 438 p.n.e. w Argos) – grecki twórca liryki chóralnej (oda), wykonywanej przez chór przy akompaniamencie instrumentów dętych (aulos) lub strunowych (kitara).

Jego pieśni, połączone z układami tanecznymi, tworzone były ku czci bogów, lecz wyrażały też żal po śmierci określonej osoby. Znany jest głównie z utworów sławiących zwycięzców igrzysk panhelleńskich w Olimpii, Koryncie, Delfach, Nemei oraz zainspirowanych utworami Safony^{[potrzebny przypis]}.

Gdy w 335 p.n.e. Aleksander Macedoński zdobył zbuntowane Teby, zburzył wszystkie domy z wyjątkiem domu Pindara, a wśród nielicznych mieszkańców nie skazanych na niewolę, znajdowali się potomkowie poety^{[potrzebny przypis]}.

Twórczość

Zachowana do czasów hellenistycznych spuścizna Pindara została uporządkowana w Bibliotece Aleksandryjskiej przez Arystofanesa z Bizancjum i Arystarcha z Samotraki; podzielono tam ją na siedemnaście ksiąg, według gatunków zaliczając Pindara do dziewięciu kanonicznych poetów lirycznych:

cztery księgi epinikiów (pieśni zwycięskich)
jedną księgę hymnów
jedną księgę peanów (pieśni pochwalnych) na cześć Apolla
dwie księgi dytyrambów na cześć Dionizosa
dwie księgi prosodia
trzy księgi partènia (pieśni dla chórów dziewczęcych)
dwie księgi hyporchèmata (pieśni tanecznych)
jedną księgę enkomia (pieśni pochwalnych)
jedną księgę trenów – pieśni żałobnych

Z tych jedynie cztery księgi epinikiów (pieśni zwycięskich) przetrwały do naszych czasów w całości, nie stanowiąc jednak nawet czwartej części spuścizny poety. Zawierały:

księga pierwsza – czternaście ód olimpijskich;
księga druga – dwanaście ód pytyjskich;
księga trzecia – jedenaście ód nemejskich;
księga czwarta – osiem ód istmijskich.

Polskie tłumaczenia

Nie istnieje dotychczas jednolite tłumaczenie wszystkich ód poety; pojedyncze przekładali: Adam Naruszewicz – odę Olimpijską I przełożył Adam Mickiewicz, a Stefan Srebrny – trzy olimpijskie (I, II, VI) i jedną pytyjską (I); (zob. wydanie z 1981 poniżej).

[1824] Jan Wiernikowski: Niektóre celniejsze ody Pindara z potrzebnemi do ich zrozumienia objaśnieniami, textem greckim i tłumaczeniem prozaiczném. Wilno: Józef Zawadzki własnym nakładem. - (Pythyjska Hijeronowi, Agezydamowi Lokrowi, Asopichowi z Orchomeny, Olimpijska II, Olimpijska Teronowi)
[1981] Częściowe wydanie ód Pindara w tłumaczeniu Alicji Szastyńskiej-Siemion i in. zaprezentowało wydawnictwo Ossolineum^[a].
[1987] Pindar: Ody zwycięskie. Olimpijskie, pytyjskie, nemejskie, istmijskie (tłumaczenie i opracowanie Mieczysław Brożek). Kraków: Wydawnictwo Literackie
[2005] Pindar: Wybór poezji (wydanie oparte na publikacji Zakładu Narodowego im. Ossolińskich - Wydawnictwo z roku 1981, seria II Biblioteki Narodowej nr 199). Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum/De Agostini. Opracowała Alicja Szastyńska-Siemion, wstęp + bibliografia LXXVII, tekst 169 stron, format 119x193 mm. [niezmieniony dodruk wydania z 1981?]

Uwagi

Literatura tematu

[2002] Stuligrosz Magdalena, Gnoma w twórczości Pindara, Wydawnictwo Naukowe UAM, wym. 17x24cm, stron 192. EAN 9788323211761
(fr) [1952] Jean Irigoin, Histoire du texte de Pindare, Klincksieck, Paris
(fr) [1956] Jacqueline Duchemin, Pindare poète et prophète, Les Belles Lettres, Paris
(en) [1970] David C. Young, «Pindaric criticism», Pindaros und Bacchylides, Wissenschattliche Buchgesellschaft, Darmstadt
(en) [1974] Richard Hamilton, Epinikion: General Form in the Odes of Pindar, De Gruyter, Haga
(en) [1982] William Mullen, Pindar and Dance, Princeton
(en) [2010] Stella P. Revard, Politics, Poetics and the Pindaric Ode 1450-1700, Turnhout, Brepols Publishers, ISBN 978-2-503-52896-0

Linki zewnętrzne

ody olimpijskie gr.; ang.
ody pytyjskie gr.; ang.
ody nemejskie gr.; ang.
ody istmijskie gr; ang.
Pindar – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Pindar – dzieła w bibliotece Polona

[a]

Search