Port lotniczy Rzeszów-Jasionka

Port lotniczy w Jasionce pod Rzeszowem

Port lotniczy Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów (ang.: Rzeszów International Airport, kod IATA: RZE, kod ICAO: EPRZ) – międzynarodowy port lotniczy położony w województwie podkarpackim, 14 km od centrum Rzeszowa we wsi Jasionka. W 2017 roku z lotniska skorzystało 694 tys. pasażerów, co dało mu 7. miejsce w Polsce pod względem liczby obsłużonych pasażerów. Wśród lotnisk cywilnych w Polsce port w Jasionce posiada drugą co do długości drogę startową (ex aequo z MPL Katowice) po Lotnisku im. F.Chopina w Warszawie, o wymiarach 3200 × 65 m. Pole wzlotów oraz lotnisko w Jasionce powstały w roku 1941, tuż przed agresją Niemiec na ZSRR.

Port lotniczy Rzeszów-Jasionka
im. Rodziny Ulmów
Ilustracja
Terminal pasażerski w Porcie Lotniczym Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów
Państwo

 Polska

Miejscowość

Jasionka

Typ

cywilno-wojskowe

Właściciel

Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka” sp. z o.o.

Zarządca

Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka” sp. z o.o.

Data otwarcia

1941

Kod IATA

RZE

Kod ICAO

EPRZ

Strefa czasowa

UTC +1

Wysokość

211,3 m n.p.m.

Statystyki ruchu (2023[2])
Liczba pasażerów

1 020 189

Cargo

45 834,51 ton (3 kw.)[1]

Liczba operacji

20 947

Drogi startowe
Kierunek 085°/265°
Pas 09/27:

asfaltobeton, beton cementowy, 3200 × 65 m[3]

Położenie na mapie gminy Trzebownisko
Mapa konturowa gminy Trzebownisko, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „RZE”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „RZE”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „RZE”
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego
Mapa konturowa powiatu rzeszowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „RZE”
Ziemia50°06′36″N 22°01′08″E/50,110000 22,018889
Strona internetowa
Terminal rzeszowskiego lotniska
Widok od strony parkingu
Wnętrze terminala rzeszowskiego lotniska

Lotnisko otrzymało tytuł Mały Port Lotniczy Roku 2022 przyznany przez międzynarodową organizację branżową CAPA-Centre for Aviation podczas gali w Gibraltarze za niezwykle istotną rolę w działaniach wspierających Ukrainę zaatakowaną przez Rosję, zarówno jeśli chodzi o pomoc napływającą z całego świata, jak również ewakuację uchodźców[4].

Położenie i transport

Lotnisko leży we wsi Jasionka około 14 km od centrum Rzeszowa. W jego pobliżu przebiegają: droga krajowa nr 9, autostrada A4 oraz droga ekspresowa S19. Port lotniczy leży przy drodze wojewódzkiej nr 869 łączącej drogę krajową nr 9 (Rudna Mała) z drogą ekspresową S19 (Jasionka). Między miastem a portem lotniczym kursują autobusy MPK Rzeszów. Przystanek autobusowy znajduje się przy terminalu pasażerskim, natomiast przystanek w centrum miasta usytuowany jest w sąsiedztwie dworców PKP Rzeszów Główny i PKS Rzeszów przy ulicy Bardowskiego oraz przy placu Wolności.

Parking dla samochodów osobowych oraz autobusów, liczący 950 miejsc, jest monitorowany.

Jasionka jest korzystnie usytuowana pod względem geograficznym (największa w kraju liczba dni lotnych) i ukształtowania terenu (płaskie podejścia i brak przeszkód naturalnych).

Na terenie lotniska znajduje się jeden z ośmiu w Polsce radarów meteorologicznych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej[5].

Dzieje najnowsze

Sekretarz Stanu USA Antony Blinken wysiadający z samolotu na lotnisku Rzeszów–Jasionka (5 marca 2022 roku)

W 1999 nastąpiło trwałe wygaśnięcie zarządu MON nad lotniskiem w Jasionce (W roku 2016 Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz podpisał ustawę dotyczącą powstania wojskowej bazy dla średnich i ciężkich samolotów i śmigłowców transportowych). Do 30 czerwca 2009 należało do Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” (PPL). Od lipca 2006 do 20 grudnia 2012 przechodziło ono reorganizację na spółkę prawa handlowego z udziałem woj. podkarpackiego. Od 1 lipca 2013 zarządzanie lotniskiem przejęła spółka Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka”, w której udziały mają województwo podkarpackie (52%) oraz PPL (48%). Kapitał zakładowy spółki 22 marca 2024 wynosił 603,3 mln zł[6]. Jako jedno z niewielu lotnisk w Polsce posiada w całości uregulowany stan formalno-prawny. W 2004 rozpoczęto remont pasa startowego, który zakończył się w czerwcu 2008. W kwietniu i maju 2005 irlandzka linia lotnicza Ryanair poinformowała o planach otwarcia jesienią dwóch połączeń lotniczych. Od października 2005 z Jasionki latały samoloty do Londynu, a od listopada do Frankfurtu Hahn. Druga z tras została zlikwidowana w lutym 2006. Natomiast w styczniu 2007 Ryanair uruchomił trasę do Dublina. W czerwcu 2007 PLL LOT rozpoczęły sezonowy (letni) ruch na trasach do dwóch lotnisk Nowego Jorku: Portu lotniczego Nowy Jork-JFK i Portu lotniczego Newark-Liberty. Loty odbywały się w czwartki i niedziele. W 2010 PLL LOT zawiesił oba połączenia do USA. 8 listopada 2007 Ryanair rozpoczął obsługę trasy do Bristolu. W kwietniu 2012 linia lotnicza OLT Express zapowiedziała założenie bazy – na rzeszowskim lotnisku miał stacjonować jeden samolot Airbus A320, jednak linia upadła, a plan nie został zrealizowany. Jesienią 2013 Eurolot uruchomił długo oczekiwane połączenia do Paryża (Beauvais) i Rzymu (Fiumicino). Loty odbywały się we wtorki i soboty ze względu zakończenia istnienia firmy z dniem 1 kwietnia 2015 roku. 12 marca 2015 na lotnisku Rzeszów-Jasionka otwarty został punkt odpraw fitosanitarnych umożliwiający przewożenie roślin i produktów pochodzenia roślinnego. Oprócz Jasionki taki punkt w Polsce posiada jeszcze tylko lotnisko Chopina w Warszawie. W Jasionce pięciokrotnie lądował największy samolot świata An-225 Mrija[7]. Wielokrotnie lądowały tam również takie samoloty jak An-124 Rusłan, Boeing C-17 Globemaster III[8][9], Boeing 747-JumboJet, Lockheed C-130 Hercules czy też samolot pionowego startu i lądowania armii amerykańskiej Bell-Boeing V-22 Osprey[10].

Nowego znaczenia port lotniczy Rzeszów-Jasionka nabrał po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, stając się ważnym wielkim węzłem komunikacyjnym umożliwiającym dostarczanie międzynarodowej pomocy wojskowej Ukrainie, w związku z zamknięciem przestrzeni powietrznej nad Ukrainą[11]. Od początku marca dla ochrony lotniska rozlokowano amerykańskie baterie rakiet przeciwlotniczych MIM-104 Patriot[12]. Lotnisko zaczęło odgrywać również istotną rolę dla wizyt na wysokim szczeblu w związku z wojną. 5 marca 2022 roku w Rzeszowie–Jasionce lądował samolot rządu USA z Sekretarzem Stanu Antonym Blinkenem, który z Jasionki udał się na przejście graniczne w Korczowej, by wraz z szefem polskiego MSZ Zbigniewem Rauem odwiedzić uchodźców z Ukrainy zgromadzonych w polskim punkcie recepcyjnym. Po ukraińskiej stronie odbyło się wówczas komentowane na świecie spotkanie Blinkena z ukraińskim szefem MSZ Dymytrem Kułebą. Była to pierwsza oficjalna wizyta polityka USA w Ukrainie podczas rosyjskiej inwazji[13][14]. 25 marca 2022 na lotnisku w Jasionce wylądował samolot Air Force One z prezydentem USA Joe Bidenem na pokładzie, który spotkał się w Rzeszowie z prezydentem RP Andrzejem Dudą i z amerykańskimi żołnierzami stacjonującymi na Podkarpaciu. Po spotkaniu odleciał do Warszawy[15][16]. 19 lutego 2023 prezydent USA Joe Biden ponownie wylądował na lotnisku w Jasionce, skąd udał się do Kijowa. 20 lutego 2023 po powrocie z Kijowa odleciał z rzeszowskiego lotniska do Warszawy[17]. 22 marca 2023 do Jasionki przyleciał brytyjski następca tronu książę William, który spotkał się z brytyjskimi i polskimi żołnierzami stacjonującymi w okolicy rzeszowskiego lotniska, a także z Ministrem Obrony Narodowej Mariuszem Błaszczakiem, wojewodą podkarpacką i prezydentem Rzeszowa[18].

24 marca 2024 Port lotniczy Rzeszów-Jasionka otrzymał imię Rodziny Ulmów[19][20].

Infrastruktura

Teren lotniska zajmuje ponad 650 ha. Port dysponuje drugim najdłuższym pasem startowym w Polsce. Ma on długość 3200 metrów i szerokość 65 m. Aparatura nawigacyjna i oświetleniowa (system podejścia precyzyjnego kategorii III – układ ALPA-ATA i wizualny wskaźnik ścieżki schodzenia PAPI IV; oraz system precyzyjnego podejścia ILS) pozwalają na przyjmowanie odpowiednio wyposażonych samolotów przy trudnych warunkach atmosferycznych. Droga startowa jest połączona trzema drogami kołowania z płytami postojowymi o łącznej powierzchni 21 000 m². W 2017 roku rozpocznie się budowa kolejnych dwóch dróg kołowania. Stary niewielki terminal pasażerski ograniczał możliwości rozwoju lotniska i był przepełniony, obecnie przeznaczony jest dla pasażerów samolotów i śmigłowców biznesowych. Prace inwestycyjne nad nowym terminalem rozpoczęły się we wrześniu 2006. Latem w 2007 oddano do użytku tymczasową halę przylotów.

Prace budowlane nowego terminala zostały rozpoczęte w październiku 2010, zakończyły się w grudniu 2011 roku. Nowy terminal został oficjalnie otwarty 17 kwietnia 2013 r. Pierwsi pasażerowie zostali odprawieni 8 maja 2013.

Na lotnisku, kosztem 24 mln zł, wybudowano Ośrodek Kontroli Ruchu Lotniczego. Inwestycję zrealizowała Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. Budowa wieży kontroli ruchu lotniczego została oficjalnie ukończona 2 sierpnia 2014. Wieża została wyposażona w najnowocześniejszy sprzęt do kontroli ruchu lotniczego i rozpoczęła funkcjonowanie w dniu 20 września 2014.

We wrześniu 2023 zakończyła się budowa linii kolejowej do portu lotniczego Rzeszów-Jasionka oraz do pobliskiej strefy przemysłowej. Z dworca kolejowego Rzeszów Główny do portu lotniczego w Jasionce przejazd pociągiem trwa 14 minut[21].

Kierunki lotów i linie lotnicze

Linia LotniczaKierunek
LOT Polish Airlines
  1. Warszawa

Sezonowo:

  1. Gdańsk
  2. Mediolan-Malpensa
  3. Newark
Lufthansa
  1. Monachium
Ryanair
  1. Alicante (od 3 kwietnia 2024)[22]
  2. Bristol
  3. Dublin
  4. East Midlands
  5. Londyn-Luton
  6. Londyn-Stansted
  7. Manchester

Sezonowo:

  1. Zadar
Wizz Air
  1. Rzym-Fiumicino
Kierunki lotów regularnych (kolor niebieski), sezonowych (kolor zielony) oraz czarterowych (kolor czerwony) europejskich z lotniska Rzeszów-Jasionka
Kierunki lotów regularnych pozaeuropejskich z lotniska Rzeszów-Jasionka

Statystyki ruchu

Ruch pasażerski

  • Lata 2009–2023[23]
Rok200920102011201220132014201520162017201820192020202120222023
Wartość383 184454 203491 328564 992589 920601 070645 214664 068693 564771 287772 238235 190255 795731 1411 020 189

Operacje lotnicze

  • Lata 2009–2023[24]
Rok200920102011201220132014201520162017201820192020202120222023
Wartość88061091912357123551350810656137231262914274181641880612918134701487620947

Inwestycje powiązane z lotniskiem

W bezpośrednim sąsiedztwie portu lotniczego działa centrum logistyczne Rogoźnica. W tym celu w grudniu 2001 miasto zakupiło działkę o powierzchni 30 ha. Obok lotniska działa także Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny Aeropolis oraz Centrum Wystawienniczo-Kongresowe G2A Arena[25]. Przy lotnisku znajduje się Podkarpackie Centrum Nauki Łukasiewicz[26]

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne