Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy

Gdańsk posiada cywilny port lotniczy od 1919. Pierwszy port powstał na bazie dotychczasowego lotniska wojskowego w Gdańsku-Wrzeszczu, w ówczesnej dzielnicy Danzig-Langfuhr. W okresie międzywojennym obsługiwał on połączenia m.in. z Berlinem, Insterburgiem, Elblągiem, Królewcem, Hamburgiem, Leningradem, Lwowem, Malborkiem, Moskwą, Olsztynem, Słupskiem, Szczecinem i Warszawą; po II wojnie światowej: z Bydgoszczą, Katowicami, Krakowem, Rzeszowem, Szczecinem, Warszawą i Wrocławiem.

W latach 1935-1939 swój port lotniczy miała również Gdynia (Lotnisko w Rumi). W czasie II wojny światowej pełnił on jedynie funkcje wojskowe; obecnie nie istnieje.

W latach 70 XX w. zdecydowano o wyprowadzeniu lotniska w Gdańsku-Wrzeszczu z obszaru otoczonego zabudową mieszkalną i wykorzystaniu odzyskanych terenów pod nowe osiedla mieszkaniowe (Gdańsk-Zaspa).Prace budowlane przy budowie nowego lotniska rozpoczęto w grudniu 1971 roku. Na lotnisko wydzielono obszar 350 ha, w tym 38 ha lasu i terenów zieleni.

1 maja 1974 roku o godzinie 13 na pasie startowym nieotwartego jeszcze lotniska wylądował samolot kursowy z Wrocławia. Uroczyste otwarcie nowego portu lotniczego nastąpiło dzień później (2 maja 1974). Swoją siedzibę znalazły tam biura PLL LOT, administracja lotniska, komisariat MO, urząd celny, poczta oraz placówka służby zdrowia^[2].

Od 1993 gdański port jest spółką prawa handlowego, której właścicielami są głównie miejscowe władze samorządowe: województwo pomorskie (31,45%), Gdańsk (29,45%), Gdynia (1,14%), Sopot (0,35%) oraz Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” (37,61%). W 1997 oddano do użytku terminal T1.

W 2004 r. nadano mu imię dawnego przewodniczącego NSZZ Solidarność i Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy.

W 2006 zarząd lotniska w Gdańsku podpisał z władzami wojskowymi umowę o powierzeniu mu planowanych funkcji cywilnych na wojskowym lotnisku Gdynia-Oksywie we wsi Kosakowo.

19 października 2006 po raz pierwszy gdański port lotniczy osiągnął liczbę miliona pasażerów w ciągu jednego roku.

18 listopada 2010 po raz pierwszy gdański port lotniczy osiągnął liczbę 2 mln pasażerów w ciągu jednego roku.

31 marca 2012 został uroczyście oddany do użytku terminal drugi T2 (koszt budowy – prawie 248 mln zł, w tym dofinansowanie z UE – ponad 87 mln zł), a pierwsi pasażerowie zostali na nim odprawieni 6 kwietnia 2012. W pierwszym etapie budowy terminalu T2 powstał budynek o powierzchni około 39,5 tys. m². Terminal T1 od tamtej pory służył jako grupa 8 bramek dla ruchu Non-Schengen, a także jako tymczasowa hala przylotów do czasu budowy nowej w Terminalu T2.

W styczniu 2014 rozpoczął się drugi etap budowy, rozbudowa terminalu T2^[3], zakończony we wrześniu 2015 roku. W rozbudowanym kosztem 150 mln zł terminalu otwarto nową strefę przylotów z pięcioma karuzelami do odbioru bagażu. Powierzchnia terminala dzięki inwestycji powiększyła się o 15 tys. m kw. Ogółem przepustowość portu wzrosła dzięki inwestycji z 5 do 7 mln pasażerów rocznie. Równocześnie oddano do użytku łącznik komunikacyjny do nowego przystanku kolejowego, nową pętlę autobusową, zmodernizowany układ drogowy.

1 września 2015 uruchomiono linię kolejową z Gdańska Wrzeszcza do Gdańska Osowy (Pomorska Kolej Metropolitalna), dzięki której port lotniczy jako piąty w Polsce (po Krakowie, Warszawie, Szczecinie-Goleniowie i Lublinie) uzyskał pasażerskie połączenie kolejowe.

21 marca 2016 r. w hali przylotów odsłonięto obraz Ostatnia wieczerza Macieja Świeszewskiego. Praca powstawała w latach 1995-2005. W roli apostołów zostali na nim umieszczeni ludzie kultury i sztuki związani z Gdańskiem m.in. Stefan Chwin oraz Paweł Huelle^[4].

Trwa rozbudowa portu lotniczego, w wyniku której przepustowość ma wzrosnąć do 9 mln pasażerów rocznie^[5]. 21 marca 2019 ogłoszono przetarg na rozbudowę terminala T2 o dodatkowy pirs przeznaczony dla obsługi ruchu non-Schengen, z czterema klatkami zewnętrznymi wyposażonymi w rękawy, dzięki którym zwiększona zostanie liczba jednocześnie obsługiwanych samolotów z tego kierunku (z 1 do 3)^[6]. Do końca 2021 terminal zostanie wydłużony w kierunku zachodnim o 180 m na poziomie parteru i pierwszego piętra w części swojej 46-metrowej szerokości, co powiększy jego powierzchnię użytkową o 16 tys. m kw., do 53 tys. m kw. 16 maja 2019 okazało się, że każda ze złożonych 4 ofert przekroczyła plan finansowy założony na poziomie 177 mln zł netto. W kwotach brutto Budimex zaoferował blisko 383 mln zł i termin realizacji wynoszący 18 miesięcy, Hochtief – 344 mln zł i 18 miesięcy, Doraco – 375 mln zł i 22 miesiące, a spółka NDI 294 mln zł i 21 miesięcy. W tej sytuacji zarząd lotniska podjął decyzję o unieważnieniu przetargu^[7]. W kolejnym przetargu najniższą cenę realizacji zaoferowało Doraco (255 mln 229 tys. 228 zł netto), a Hochtief cenę 262 mln 993 tys. 137 zł netto^[8]. Z pierwszą z tych firm zarząd lotniska zawarł umowę 15 października 2019^[9]. Kamień węgielny wmurowano 5 czerwca 2020^[10], a wiechę na nowej części budynku zawieszono już w początku grudnia 2020^[11]. 8 lutego 2022 pierwsi pasażerowie skorzystali z nowej strefy przylotów^[6].

W 2019 port lotniczy uzyskał przychody w wysokości 200 mln zł oraz zysk netto w wysokości blisko 50 mln zł^[12].

Przewiduje się, że w 2025 na lotnisku odprawionych zostanie 6,6 mln pasażerów^[13].

Na północ od budynku terminala planowane jest powstanie zespołu siedmiu wielkopowierzchniowych budynków o przeznaczeniu biurowym (Alpha, Bravo, Charlie, Delta, Echo, Foxtrot, Golf, Hotel), tzw. Airport City^[14]. 24 października 2019 władze portu zawarły umowę z przedsiębiorstwem Hochtief na realizację pierwszego z biurowców. Koszt inwestycji to 66 mln zł netto^[15]. Kamień węgielny pod inwestycję wmurowano 29 czerwca 2020^[16], a już w listopadzie tego roku zawieszono wiechę nad budynkiem Alpha^[17], który 12 maja 2022 został oddany do użytku^[18][19].

W listopadzie 2021 Polska Agencja Żeglugi Powietrznej podpisała umowę na rozbudowę kosztem 25 mln zł ośrodka kontroli ruchu lotniczego^[20].

Zobacz zapytanie i odniesienia źródłowe Wikidata o wartości.

^{[21][22][21][23][24][25][26][27][28][29]}

Najpopularniejsi przewoźnicy (2017)

^[21]

Najpopularniejsi przewoźnicy (2021)

^[30]

Najpopularniejsze trasy (2016)

^[23]

Najpopularniejsze trasy (2019)

^[31](w nawiasie – miejsce w rankingu za rok 2018)

Również w 2018 najpopularniejszymi kierunkami były Londyn, Oslo i Sztokholm, a z krajowych – Warszawa^[25].

Najpopularniejsze trasy (2021)

^[30]

Obecnie port posiada około 95 połączeń rejsowych z portami w kraju i w Europie oraz stale rosnącą liczbę połączeń czarterowych.

W roku 2010 odprawiono 2 mln 232 tys. podróżnych, co stanowiło wzrost o 16,8% w stosunku do roku 2009. W zakresie przewozów cargo w 2010 na lotnisku przeładowano 4487 ton, co oznacza 11,7% wzrost w porównaniu do 2009 roku^[32].

W roku 2011 odprawiono 2 mln 464 tys. podróżnych, czyli o 10% więcej w stosunku do roku 2010. W roku 2011 uruchomiono 21 nowych połączeń, oddano do użytku 6 strategicznych inwestycji.

Rok 2012 był rokiem szczególnym z powodu wielkiego wydarzenia sportowego, a także pojawienie się nowego przewoźnika na polskim rynku lotniczym. Tak duży wzrost był możliwy dzięki znacznie zwiększonemu oferowaniu na rynku krajowym, zarówno przez OLT Express, jak i LOT oraz Eurolot, a także utrzymaniu stabilnych wzrostów w ruchu międzynarodowym oraz czarterowym. W 2012 roku odprawionych zostało 2 mln 906 tys. pasażerów, co stanowi wzrost o 18% w stosunku do poprzedniego roku. Pasażerowie najczęściej podróżowali do Warszawy, Londynu (Luton, Stansted), Oslo, Monachium, Frankfurtu, Kopenhagi, Dortmundu, Sztokholmu (Arlanda, Skavsta) i Krakowa.

W 2019 roku z lotniska skorzystało 5 376 120 pasażerów (w 2018 – 4 980 647; w 2017 – 4 611 714)^[33]. W 2018 roku operujące samoloty miały średnie obłożenie na poziomie 81,4 proc. (rekord w historii portu), a zysk netto portu lotniczego wyniósł 38,5 mln zł^[24].

Pandemia COVID-19 spowodowała załamanie ruchu lotniczego wiosną 2020. Krajowy ruch lotniczy po kilku tygodniach przerwy wznowiono 1 czerwca, a międzynarodowy 16 czerwca. Dopiero na początku lipca w rozkładzie lotów pojawiła się większość połączeń realizowanych przed marcem 2020. W efekcie w czerwcu 2020 lotnisko w Gdańsku obsłużyło 18 tys. pasażerów, w lipcu 154 tys.^[34], w sierpniu ponad 233 tys.^[35], we wrześniu prawie 178 tys.^[36], a w październiku 117 733 pasażerów^[37]. W rezultacie w ciągu 2020 roku z portu skorzystało 1,7 mln pasażerów (spadek o 68,2 proc. w porównaniu do rekordowego 2019)^[38]. W I kwartale 2021 spadek był jeszcze większy (o ponad 88% w porównaniu z 2020); w ciągu 3 miesięcy obsłużono zaledwie 105 095 pasażerów^[39], a od stycznia do czerwca 2021 388 846 (-57,2%), w tym tylko w czerwcu 155 290 (dla porównania w maju 82 937 - spadek roczny o 72 353 osoby, a w kwietniu 45 524 - spadek o 109 766)^[40]. Latem 2021 siatka połączeń obejmowała 89 portów lotniczych^[41].Epidemiczny rok 2021 lotnisko zamknęło liczbą 2 154 563 pasażerów (wzrost o 26 proc. względem roku 2020) i 29 298 operacji lotniczych (wzrost o 14,6 proc.). Rekompensaty rządowe z powodu ograniczenia ruchu lotniczego zmalały z 17,5 mln zł w 2020 do 3 mln zł w 2021^[27].

Nad każdym samolotem, który podchodzi do lądowania dla kierunku 29 (ze wschodu), od 28 stycznia 2021^[42] czuwa nowoczesny system ILS kat. IIIB, wysokość (wysokość na jakiej załoga samolotu musi zobaczyć światła podejścia) względna decyzji do lądowania jest mniejsza niż 15 m (50 stóp), bądź bez wysokości względnej i zasięgu widzialności wzdłuż drogi startowej nie mniejszej niż 75 m.^[43]. Dla kierunku 11 (z zachodu) obowiązują systemy RNAV, RNAV/VNAV i LPV.

Obsługą samolotów na lotnisku, w szczególności załadunkiem i rozładunkiem bagażu, wyważaniem samolotów, transportem pasażerów po płycie lotniska, wypychaniem i holowaniem oraz odladzaniem zajmują się dwie firmy, Welcome Airport Services Sp. z o.o. oraz LS Airport Services Sp. z o.o.Posiłki do samolotów dostarcza firma DO&CO Poland, zaś paliwo lotnicze – firma Petrolot. Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy zawarł też umowy o dystrybucji paliwa lotniczego z Shell Polska i Totalfinaelf oraz Grupą Lotos z siedzibą w Gdańsku.

Mapy kierunków lotów z portu lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy

Gdańsk Aberdeen Alesund Amsterdam Bergen Billund Birmingham Bristol Cork Doncaster/Sheffield Dortmund Dublin Eindhoven Edynburg Frankfurt Göteborg Hamburg Haugesund Kolonia/Bonn Kopenhaga Kraków Leeds/Bradford Liverpool Londyn-Luton Londyn-Stansted Malmö Malta Manchester Mediolan-Bergamo Oslo-Gardermoen Oslo-Sandefjord-Torp Paryż-Beauvais Reykjavík-Keflavík Stavanger Sztokholm-Skavsta Trondheim Tromsø Turku Warszawa-Chopin Larnaka Pafos Bodø Lublin Rzeszów Wrocław Helsinki Podgorica Tirana Belfast-International Malaga Walencja Alicante Växjö-Smaland Växjö-Smaland Kutaisi Zurych Aarhus Zielona Góra Kierunki lotów regularnych

Cargo

Kierunki czarterowe

Gdańsk

Warna

Hurghada ↓

Szarm el-Szejk ↓

Dubrownik

↙ Fuerteventura

Girona

Chania

Heraklion

Rodos

Zakintos

Kos

↙ Gran Canaria

↙ Teneryfa

Palma de Mallorca

Tel Awiw

Enfidha

Monastyr

Antalya

Bodrum

Dalaman

Saloniki

Tirana

Burgas

Faro

Izmir

Split

Korfu

Kierunki lotów czarterowych z lotniska im. Lecha Wałęsy

Państwo	Kierunek
Albania	Tirana
Bułgaria[53]	Warna Burgas
Chorwacja	Dubrownik Split 3. Zadar
Egipt	Hurghada Szarm El Szejk 3. Marsa Alarm
Grecja	Chania Heraklion Korfu Kos Rodos Thessaloniki Zakynthos Kefalinia Korfu 10. Larnaka 11. Pafos
Hiszpania	Barcelona-Girona Fuerteventura Teneryfa Palma de Mallorca
Maroko	Agadir
Portugalia	Faro
Tunezja	Enfidha Monastyr
Turcja	Antalya Bodrum Dalaman Izmir
Razem: 26 kierunków w 10 krajach

Wykaz linii czarterowych:

• Smartwings
• Enter Air
• Pegasus Airlines
• Buzz
• Polskie Linie Lotnicze LOT
• Corendon Airlines
• SKY Express (Grecja)
• Bulgarian Air Charter

• Lotnisko Gdańsk-Wrzeszcz
• Linia kolejowa nr 235
• Molo w Sopocie – epizod lotniczy

• Oficjalna strona internetowa gdańskiego portu lotniczego im. Lecha Wałęsy (pol. • ang.)
• informacja o b. lotnisku w Gdańsku-Wrzeszczu
• Geneza powstania lotniska w Gdańsku-Rębiechowie
• Z Archiwum Telewizji Gdańsk, odc. 27: Historia lotniska w Rębiechowie