Portal:Kultura

Kultura w polskojęzycznej Wikipedii

W tym portalu, mimo, że do kultury materialnej można zaliczyć także technikę, a w szerszym ujęciu cały dorobek ludzkości, zdecydowaliśmy się na prezentację zagadnień związanych głównie z kulturą symboliczną. Niektóre obszary wiedzy (np. dotyczącej teatru) są jeszcze w Wikipedii ubogie, z tego względu zachęcamy do ich rozwijania. W tej chwili są tu wyeksponowane te dziedziny, które najbardziej zostały rozwinięte przez internautów. Jeżeli uważasz, że brakuje jakiejś dziedziny wiedzy, albo chciałbyś pomóc w opiece nad którymś z portali, zapraszamy na stronę dyskusji.

Po prawej stronie znajdują się kategorie poszczególnych dziedzin wiedzy. Zaprezentowane zostały też wyróżnione, głównie ze względu na jakość, artykuły oraz ilustracje.

Będziemy wdzięczni za Twoją pomoc, szanowny czytelniku, w rozwijaniu haseł związanych z poniżej przedstawionymi naukami. Przy każdej z nich zamieściliśmy odpowiednie strony odnoszące się do współpracy. Zapraszamy także do wikiprojektów.


  Sztuka
Wyróżniony artykuł Wyróżniona ilustracja

Azulejo – cienkie ceramiczne płytki, najczęściej kwadratowe, pokryte nieprzepuszczalnym i błyszczącym szkliwem. Powierzchnia azulejo jest jedno lub wielokolorowa, gładka lub z fakturą. Płytek azulejo używano jako elementów mozaik składających się z wielu, czasem ponad kilku tysięcy elementów, pokrywających całe ściany, oraz jako oddzielnych kompozycji dekoracyjnych. Motywy wykonywane z azulejo miały postać scen historycznych, mitologicznych, ikonografii religijnej, oraz całej gamy elementów dekoracyjnych zarówno geometrycznych jak i roślinnych.


Witraż w kościele św. Barbary, Kutná Hora
Witraż w kościele św. Barbary w miejscowości Kutná Hora upamiętniający wizytę Franciszka Józefa I w 1905

Polecamy artykuły:


Zapraszamy do współpracy:


      Najnowsze artykuły
Kategorie

Hasła podstawowe z dziedziny sztuki


  Literatura
Wyróżniony artykuł Wybrana grafika

W poszukiwaniu straconego czasu (fr. À la recherche du temps perdu) – siedmiotomowy quasi-autobiograficzny cykl powieściowy Marcela Prousta, uznawany przez krytyków i badaczy literatury za arcydzieło. W świadomości czytelników powieść łączona jest przede wszystkim z motywem reminiscencji wywołanej przypadkowo przez zewnętrzny bodziec; dla bohatera bodźcem takim jest smak zamoczonej w herbacie magdalenki.

Historycy literatury określają cykl jako kontynuację tradycji powieści francuskiej, dopatrując się inspiracji w esejach Montaigne’a i pamiętnikach Saint-Simona oraz w Komedii ludzkiej Balzaka. Sytuują go w obrębie dominujących pod koniec XIX wieku nurtów literackich, takich jak bergsonizm, Freudowska psychoanaliza oraz impresjonizm. Elementami innowacyjnymi są rozbudowane analizy uczuć, unieważnienie intrygi powieściowej rozumianej jako ciąg uporządkowanych wydarzeń, zmiana struktury wypowiedzi artystycznej, w tym perspektywy i technik narracji, a także konstrukcji czasu powieściowego i psychoanalityczna introspekcja. Nowością było także wymaganie stawiane czytelnikowi, który stał się współtwórcą dzieła w procesie lektury, a nie tylko jego biernym odbiorcą.

Proust rozpoczął pracę nad powieścią w lipcu 1909 roku, zakończył na krótko przed swoją śmiercią w 1922 roku. Fragmenty pierwszego tomu (W stronę Swanna) ukazały się w 1911 roku na łamach czasopisma „Le Figaro”, w całości opublikowane zostały w 1913 roku. Ostatni tom (Czas odnaleziony) wydano już po śmierci autora w 1927 roku.

W języku polskim powieść ukazała się w przekładzie Tadeusza Boya-Żeleńskiego (pierwsze pięć tomów), a także Macieja Żurowskiego, Magdaleny Tulli i Juliana Rogozińskiego.

Przeczytaj cały artykuł

=Grób Moliera
=Grób Moliera

Grób Moliera na cmentarzu Père-Lachaise.


Polecamy artykuły:

    Medalowe artykuły: Stanisław Moskal (ur. 1935) · literatura szwedzkojęzyczna · Lolita · Arrakis (Diuna) · Giacomo Casanova · Victor Hugo · William Shakespeare · Antoni Lange · Leconte de Lisle · Henry Wadsworth Longfellow · Melchior Wańkowicz · Rudyard Kipling · Bjørnstjerne Bjørnson
    Dobre artykuły:
Wergiliusz · Piotr Starkowiecki · Weronika Rosati · Hobbit, czyli tam i z powrotem · Ferenc Molnár · Przegląd dzieł Williama Shakespeare’a · Sonety Williama Shakespeare’a · W poszukiwaniu straconego czasu · Bestia ludzka · Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego · Nędznicy · Pateryk Kijowsko-Pieczerski · Dzwony Bazylei · Pasażerowie z dyliżansu · Rok dziewięćdziesiąty trzeci · Oryginał Laury · Lawon Barszczeuski · Hella (Mistrz i Małgorzata) · Zabójstwo przy Rue Morgue · Nortowie · Statek śmierci · Dziennik Anny Frank · Nautilus (fikcyjny okręt) · Space Science Fiction Magazine · Władysław Szlengel · Teodor Prodrom · Sully Prudhomme · Stosunki polsko-żydowskie w czasie drugiej wojny światowej (esej) · Stanisław Lem · Słońce też wschodzi · Sławamir Adamowicz · Sejm ptasi · Nautilus (fikcyjny okręt) · Sąd polubowny (komedia Menandra) · Natalla Babina · Odludek albo mizantrop · Menander · Matteo Maria Boiardo · Markijan Szaszkewycz · Literatura bizantyńska za panowania dynastii heraklijskiej 610-717 · Literatura bizantyńska epoki Laskarysów i Paleologów (1204–1453) · Literatura bizantyńska epoki Komnenów i Angelosów (1081-1204) · Literatura bizantyńska epoki justyniańskiej 527-610 · Lawon Barszczeuski · Kakashi Hatake · Jan Malalas · Gustav Wied · Górski wieniec · Fabijan Szantyr · Ernest Hemingway · Chrétien de Troyes · Agatiasz Scholastyk · John Ronald Reuel Tolkien · Galadriela · Rivendell · Ustrój polityczny Aten (Arystoteles)


Zapraszamy do współpracy:


      Najnowsze artykuły
Kategorie

Hasła podstawowe z dziedziny literatury


Portale związane z literaturą: Komiks · Śródziemie · William Szekspir · Bibliologia


  Muzyka
Wybrany wyróżniony artykuł Wybrana grafika

Wybrany wyróżniony artykuł

Margaret, także Gaja Hornby lub Maggie, właściwie Małgorzata Jamroży (ur. 30 czerwca 1991 w Stargardzie Szczecińskim) – polska piosenkarka, kompozytorka i autorka tekstów piosenek, z wykształcenia projektantka mody. Od 2020 właścicielka wytwórni płytowej Gaja Hornby Records.

Zadebiutowała na rynku fonograficznym w 2013 minialbumem All I Need. EP-ka promowana była przez singel „Thank You Very Much”, który notowany był na oficjalnych listach sprzedaży w Austrii, Niemczech i we Włoszech. Piosenka była także trzecim najlepiej sprzedającym się utworem w Polsce w 2013, za co ZPAV przyznał wokalistce wyróżnienie Cyfrowej Piosenki Roku.

Laureatka wielu nagród muzycznych, takich jak MTV Europe Music Awards, Kids’ Choice Awards, Eska Music Awards czy SuperJedynki. Zdobyła też wiele nominacji, m.in. do Fryderyków, Wiktorów i Telekamer.

Wybrana grafika

Jarkko Aaltonen (Korpiklaani)

Polecamy artykuły:


Zapraszamy do współpracy:

Portale muzyczne: Hip-hop · Metal · Eurowizja · Rock · Chopin


      Najnowsze artykuły
Kategorie


  Film
Wyróżniony artykuł Wybrana ilustracja

Lokator (ang. The Lodger – A Story of the London Fog) – brytyjski niemy dreszczowiec kryminalny z 1927 w reżyserii Alfreda Hitchcocka. Został zrealizowany na podstawie scenariusza autorstwa Eliota Stannarda, będącego adaptacją opublikowanej w 1913 powieści The Lodger pióra Marie Belloc Lowndes. Akcja filmu rozgrywa się w Londynie, w czasach seryjnych, cotygodniowych morderstw. Pewnego wieczora w domu pani Bunting (Marie Ault) zjawia się tajemniczy nieznajomy (Ivor Novello), chcący wynająć pokój.

Obraz Hitchcocka uzyskał w większości pochlebne recenzje ze strony krytyków oraz został entuzjastycznie przyjęty przez publiczność, stając się pierwszym komercyjnym sukcesem w dorobku reżysera. Współcześnie Lokator uznawany jest za jeden z kluczowych obrazów, który w znacznym stopniu przyczynił się do rozwoju i ukształtowania dreszczowca jako gatunku filmowego. Określany mianem „pierwszego prawdziwie Hitchcockowskiego filmu”, który zapoczątkował charakterystyczny suspensowy styl reżysera.

Justus D. Barnes strzelający do kamery w filmie Napad na ekspres z 1903 roku, który był pierwszym w historii kinematografii filmem z gatunku western

Polecamy artykuły:

    Listy na medal: Zaginione odcinki serialu Doktor Who · Medalowe artykuły: American Horror Story: Roanoke · Andrzej Wajda · Ant-Man (film) · Audrey Hepburn · Avengers: Koniec gry · Chciwość (film 1924) · Gary Cooper · Gregory Peck · If Day · Iron Man (film) · Iron Man 2 · Jack Warner · Judy Garland · Lana Turner · M.G. Ramachandran · Mohanlal · Popiół i diament (film) · Sharon Tate · Sherlock Holmes Baffled · Spider-Man: Homecoming · Spider-Man: Daleko od domu · Zakazane piosenki · Ziemia obiecana (film 1974)
    Dobre artykuły: Aeroskop · Agnieszka Włodarczyk · Alfred Hitchcock · Amator (film 1979) · Andrzej Munk · Ava Gardner · Barwy ochronne · Carole Lombard · Christoph Clark · Black Maria · Carey Mulligan · Clark Gable · Danuta Szaflarska · Django (film 1966) · Django (film 2012) · Doktor Who - seria 8 (2014) · Elżbieta Czyżewska · Faraon (film) · Film dokumentalny · Hell Comes to Quahog · Humphrey Bogart · Ida (film) · James Cagney · James Stewart · Jerzy Hoffman · Jestem legendą · John Cena · Judith Barsi · Kanał · Katalin Karády · Kinematografia polska · Krótki film o zabijaniu · Krzysztof Kieślowski · Lee J. Cobb · Lista postaci serialu Dom dla zmyślonych przyjaciół pani Foster · Lokator (film 1927) · Louis de Funes · Łatwa cnota · Marilyn Monroe · Michael Caine · Miś (film) · Monica Z · Nowa Fala (kino francuskie) · Nóż w wodzie · Ola Lilith · Opowieść wigilijna (Doktor Who) · Orzeł z gór · Panny z Wilka (film) · Pociąg (film 1959) · Podwójne życie Weroniki · Pokolenie · Potop (film 1974) · Przypadek (film) · Rachel McAdams · Radziecka szkoła montażu · Rękopis znaleziony w Saragossie (film) · Ring (film 1927) · Rocco Siffredi · Róża (film 2011) · Rzymskie wakacje · Samantha Reed Smith · Sanatorium pod Klepsydrą (film) · Sergio Leone · Spaghetti western · Steve Holmes · The Judy Garland Show · Urząd (film) · Urzeczona · Weronika Rosati · Więźniowie wyobraźni · Willi Münzenberg · Wojciech Jerzy Has · Wszystko na sprzedaż · Z punktu widzenia nocnego portiera · Zawrót głowy · Vivien Leigh · William B. Davis · Z punktu widzenia nocnego portiera · Zezowate szczęście · Złoty wiek (film 1930) · Zofia Nakoneczna


Zapraszamy do współpracy:

Portale filmowe: Gwiezdne wojny · Seriale animowane


      Najnowsze artykuły
Kategorie


  Fantastyka
Wyróżniony artykuł Wybrana ilustracja

Space Invaders (jap. スペースインベーダー Supēsu Inbēdā)gra na automatach zaprojektowana przez Tomohiro Nishikado, wydana w 1978. Pierwotnie była wytwarzana i sprzedawana przez firmę Taito w Japonii, lecz później licencję na jej produkcję sprzedano firmie Midway Games, będącej oddziałem firmy Bally. Space Invaders jest jedną z najwcześniejszych gier typu shoot 'em up. Wykorzystuje ona grafikę dwuwymiarową. Gra polega na niszczeniu kolejnych fal kosmitów przy użyciu działka i na zbieraniu jak największej liczby punktów. Przy jej projektowaniu Nishikado inspirację czerpał z popularnych mediów: gry Breakout, powieści Wojna światów oraz filmu Gwiezdne wojny. Musiał również opracować odpowiedni sprzęt komputerowy oraz narzędzia deweloperskie.

Mimo, iż gra jak na dzisiejsze standardy jest prosta, była ona jednym z prekursorów współczesnych gier komputerowych i przyczyniła się do ich przemiany z ciekawostki w światowy przemysł. Space Invaders była bardzo popularna. Wydanie gry spowodowało w Japonii krótkotrwały niedobór monet 100-jenowych, a do roku 2007 firma Taito zarobiła 500 mln dolarów. Księga Rekordów Guinnessa wymienia grę jako top arcade game (najważniejszą grę na automaty).


Flecista (Szczurołap) z Hameln, kopia witrażu z kościoła Marktkirche w Hameln (według Reisechronik Augustina von Moersperga z 1592 r.) - akwarela


Polecamy artykuły:

    Medalowe artykuły: American Horror Story: Roanoke · Ant-Man (film) · Antoni Lange · Arrakis (Diuna) · Avengers: Koniec gry · Chrono Trigger · Doktor Strange · Half-Life 2 · Ico · Iron Man · Iron Man 2 · Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów · Lista postaci serialu Dom dla zmyślonych przyjaciół pani Foster · Mirror’s Edge · Rewrite (gra komputerowa) · Rudyard Kipling · Spider-Man: Homecoming · Spider-Man: Daleko od domu · Strażnicy Galaktyki (film) · Strażnicy Galaktyki vol. 2 · Thor · Thor: Mroczny świat · Thor: Ragnarok · Victor Hugo · Wiedźmin · William Shakespeare · WandaVision
    Dobre artykuły: Alone in the Dark · Batman (film 1989) · Beyond Good & Evil · Hobbit, czyli tam i z powrotem · Nortowie · John Ronald Reuel Tolkien · Galadriela · Rivendell · Amnesia: Mroczny obłęd · Another World · BioShock · Call of Duty: Ghosts · Day of the Tentacle · Doktor Who - seria 8 (2014) · Doktor Who – seria 10 (2017) · Dom dla zmyślonych przyjaciół pani Foster · Dragon Age: Początek · Far Cry 3: Blood Dragon · Half-Life · Half-Life: Blue Shift · Half-Life: Opposing Force · Hearthstone · Icewind Dale II · Jedenasty Doktor · Jestem legendą · Kakashi Hatake · Kroniki Riddicka: Ucieczka z Butcher Bay · Little Big Adventure · Neverwinter Nights · Observer · Opowieść wigilijna (Doktor Who) · Peter Jackson’s King Kong · Podróż (gra komputerowa) · Podwójne życie Weroniki · Rayman · Rayman 2: The Great Escape · Rękopis znaleziony w Saragossie (film) · Sanatorium pod Klepsydrą (film) · Space Invaders · Space Science Fiction Magazine · Stanisław Lem · StarCraft: Ghost · Star Wars: Knights of the Old Republic · The Elder Scrolls IV: Shivering Isles · Wiedźmin 2: Zabójcy królów · Więźniowie wyobraźni · Wolfenstein: The New Order
   


Zapraszamy do współpracy:


      Najnowsze artykuły
Kategorie

Hasła podstawowe z dziedziny fantastyki


Portale związane z fantastyką:
Gwiezdne wojny · Gry fabularne · Fantasy · Śródziemie


  Gry komputerowe
Wyróżnione artykuły


Zapraszamy do współpracy w wikiprojekcie Gry komputerowe:


      Nowe artykuły z ostatnich 30 dni
Kategorie