Pryszczel lekarski
Pryszczel lekarski, majka lekarska, kantaryda (łac. Lytta vesicatoria) – chrząszcz z rodziny oleicowatych, o ubarwieniu zielonym z metalicznym połyskiem, znany pod potoczną nazwą „mucha hiszpańska”[1][2]. Żeruje głównie na jesionie, ligustrze oraz bzie, żywiąc się głównie nektarem kwiatów[2]. Występuje w Europie Południowej i cieplejszych rejonach Europy Środkowej, m.in. w Polsce[3].
| Lytta vesicatoria | |
| (L., 1758) | |
 Pryszczel lekarski | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadtyp | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | Pryszczel lekarski |
Długość ciała osobnika dorosłego osiąga około 12–21 mm[4]. Larwy, podobnie jak u oleicy fioletowej, rozwijają się w gniazdach błonkówek[4]. W celu samoobrony owad wytwarza silnie drażniącą substancję kantarydynę, która od czasów starożytnych wykorzystywana była jako afrodyzjak lub w większych ilościach jako trucizna[3]. Mechanizm działania afrodyzjaku polega na podrażnieniu narządów wewnętrznych człowieka (m.in. narządów płciowych), co powoduje ich przekrwienie[2].
Dawniej wysuszone ciało majki lekarskiej było wykorzystywane w oficjalnej medycynie i farmacji, głównie jako surowiec do produkcji leków na reumatyzm i moczopędnych, a także środków do usuwania tatuaży oraz na porost włosów[2].