Reprezentacja Francji w rugby union mężczyzn

Początek popularności rugby we Francji przypadł na 1872. Przyczynili się do tego angielscy kupcy i studenci^[1]. 26 lutego 1890 zespół francuski, który został wybrany przez Jansona Desailly Lyceum przegrał z międzynarodowym zespołem Bois de Boulogne^[2]. Reprezentacja Francji wystąpiła na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1900 w Paryżu^[3] Francuzi zdobyli złoty medal pokonując zarówno Niemców, jak i Brytyjczyków. Francja była jednak reprezentowana przez klub Union des Sociétés Français de Sports Athletiques^[4], stąd ten występ nie jest uznawany za debiut reprezentacji.

Za pierwszy oficjalny test mecz jest uważane spotkanie rozgrywane 1 stycznia 1906 w Paryżu. Spotkanie to zakończyło się zwycięstwem reprezentacji Nowej Zelandii^[5]. Francja występowała gościnnie w rozgrywkach Home Nations. W 1910 rozgrywki przemianowano na Puchar Pięciu Narodów, w którym jednym z uczestników była Francja. W 1913 Francja zmierzyła się z Reprezentacją Południowej Afryki i przegrała to spotkanie 5:38^[6]. Francuzi zagrali również na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1920 i Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1924, w obu występach zdobywając srebrne medale. Złoto na tych imprezach zdobywali reprezentanci Stanów Zjednoczonych^[3].

Francja została wykluczona z rozgrywek Pięciu Narodów w 1932 ze względu na posiadanie ligi zawodowej, podczas gdy wymagano od uczestników wyłącznie amatorskiego uprawiania tego sportu^[7][8]. Spowodowało to, że Francuzi grali wyłącznie ze słabszymi rywalami, przez co w latach 1931–1936 Francja wygrała wszystkie swoje mecze^[9]. Francja została zaproszona do udziału w Pucharze Pięciu Narodów dopiero w 1939. II wojna światowa spowodowała jednak zawieszenie tych rozgrywek do 1947^[8].

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych nastąpił rozwój francuskiego rugby. W 1954 Francuzi wygrali pierwszy raz Puchar Pięciu Narodów (ex aequo z Anglią i Walią) oraz zaliczyli udany wyjazd do Afryki^[8][10]. W 1959 Francuzi po raz pierwszy w historii samodzielnie zwyciężyli w turnieju Pięciu Narodów. Wygrali dwa mecze jeden zremisowali (z Anglią) i jeden przegrali (z Irlandią)^[10].

W 1958 reprezentacja Francji wyjechała do Związku Południowej Afryki, gdzie wygrała test mecz z miejscową reprezentacją. Springboks (reprezentacja Republiki Południowej Afryki) przyjechała do Paryża w 1961. Mecz został niedokończony z powodu bójki pomiędzy zawodnikami. Francuzi w 1961 wyjechali również do Nowej Zelandii i Australii, gdzie przegrali oba mecze z All Black, ale pokonali Wallabies. W 1968 Trójkolorowi zdobyli pierwszy Wielki Szlem w Pucharze Pięciu Narodów, pokonując wszystkich rywali^[10].

W 1977 po raz drugi zdobyli Wielki Szlem^[10]. Pokonali Nowozelandczyków w Toulouse, natomiast przegrali w drugim meczu rozgrywanym w Paryżu^[11]. 14 lipca 1979, w dzień zdobycia Bastyli, Francuzi pokonali All Blacks w Eden Park in Auckland (Nowa Zelandia)^[12].

W 1981 Francja po raz trzeci zdobyli Wielki Szlem, pokonując między innymi Anglię na stadionie Twickenham^[10]. W 1987 Francuzi zdobyli Wielki Szlem po raz czwarty. Puchar ten odbył się na rok przed pierwszym Pucharem świata w rugby, który był rozgrywany w Australii i Nowej Zelandii. Na tym turnieju Francuzi trafili do grupy ze Szkocją, Rumunią i Zimbabwe. Francuzi zajęli pierwsze miejsce w grupie. W ćwierćfinale pokonali Fidżi, a w półfinale – Australię. W finale reprezentacja Francji przegrała z drugim z gospodarzy – Nową Zelandią (29:9). W 1989 Francuzi wygrali ex aequo z Walią Puchar Pięciu Narodów^[10].

Francja była gospodarzem części meczów Pucharu Świata w Rugby 1991. Po wygraniu grupy Francuzi zostali pokonani na Parc des Princes przez głównych gospodarzy pucharu – Anglików. We wczesnych latach 90. XX wieku Francuzi tylko raz wygrali Puchar Pięciu Narodów – w 1993. W 1994 Francuzi pokonali w meczu towarzyskim Nową Zelandię^[13]. W Pucharze Świata w Rugby 1995 Francuzi przegrali w półfinale z Republiką Południowej Afryki. Natomiast w meczu o trzecie miejsce pokonali Anglię. W tym samym roku Francja rozegrała dwa mecze towarzyskie z Nową Zelandią. Francuzi wygrali 22:15 w Toulouse i przegrali 37:12 w Paryżu. W Pucharze Pięciu Narodów Trójkolorowi zdobyli Wielki Szlem zarówno w 1997, jak i w 1998. W Pucharze Świata w Rugby 1995 Francuzi pokonali w półfinale faworytów imprezy – All Blacks, jednak w finale przegrali z Australijczykami^[10].

W 2000 po włączeniu do Pucharu Pięciu Narodów reprezentacji Włoch, rozgrywki zostały przemianowane na Puchar Sześciu Narodów. W 2002 Francuzi zdobyli po raz pierwszy od czasów rozszerzenia rozgrywek Wielki Szlem^[10]. W Pucharze Świata w Rugby 2003 w Australii, Francuzi przegrali w półfinale z późniejszym triumfatorem – Anglią. W 2004 Francuzi po raz drugi zdobyli Wielkiego Szlema w Pucharze Sześciu Narodów. Reprezentacja Francji wygrała w tych rozgrywkach także w 2006 i 2007^[10].

W Pucharze Świata w Rugby 2007 w pierwszym meczu Francuzi przegrali 12:17 z Argentyną. Jednakże po zwycięstwie 25:3 z Irlandią zapewnili sobie awans do fazy pucharowej. W ćwierćfinale Francuzi pokonali Nową Zelandią. W półfinale jednak przegrali z Anglią 14:9 i o brąz walczyli ponownie z Argentyną. W meczu o trzecie miejsce Trójkolorowi przegrali 10:34. W 2010 Francja zdobyła Wielki Szlem w Pucharze Sześciu Narodów.

W Pucharze Świata w Rugby 2011 Francja pokonała w półfinale Walię. W finale przegrała z Nową Zelandią 7:8^[14].

Igrzyska Olimpijskie

Udział w igrzyskach olimpijskich
Rok	Runda	Miejsce	M	W	R	P	P+	P-
1900	Mistrzostwo	1/3	2	2	0	0	54	25
1908	Nie brała udziału
1920	II miejsce	2/2	1	0	0	1	0	8
1924	II miejsce	2/3	2	1	0	1	62	20

Mistrzostwa świata

Udział w mistrzostwach świata
Rok	Runda	Miejsce	M	W	R	P	P+	P-
1987	II miejsce	2/16	6	4	1	1	215	113
1991	Ćwierćfinał	5/16	4	3	0	1	92	44
1995	III miejsce	3/16	6	5	0	1	184	87
1999	II miejsce	2/20	6	5	0	1	210	144
2003	IV miejsce	4/20	7	5	0	2	267	155
2007	IV miejsce	4/20	7	4	0	3	227	103
2011	II miejsce	2/20	7	4	0	3	159	124
2015	Ćwierćfinał	5/20	5	3	0	2	133	125
2019	Ćwierćfinał	5/20	4	3	0	1	98	71
2023

Reprezentacja Francji uczestniczyła we wszystkich edycjach Pucharu świata. W każdym turnieju awansowała z grupy do fazy pucharowej, do finału dotarła trzy razy, za każdym razem przegrywając.

W 1987 Francja trafiła w półfinale na jednych z faworytów drużynę gospodarzy Australię. Mecz o finał był rozgrywany na stadionie Concord Oval. Jest uważany za jeden z najpiękniejszych meczów pucharu świata^[15]. Początkowo Australijczycy kontrolowali sytuację, prowadzili 9:0 15:12 i 24:21. Za każdym razem Francuzi doprowadzali jednak do remisu^[15]. Po 80 minutach regulaminowego czasu gry było 24:24 i w celu wyłonienia zwycięzcy potrzebna była dogrywka. W dogrywce Francuzi zdobyli przyłożenie. Akcja zaczęła się na własnej połowie. Piłka przeszła przez ręce 11 zawodników francuskich. W końcu Serge Blanco pokonał australijskiego młynarza Toma Lawtona i zdobył przyłożenie w rogu boiska^[15]. Francja wygrała 30:24 i dostała się do finału, gdzie zmierzyła się na Eden Park z drugim z gospodarzy – Nową Zelandią. Francuzi nie odzyskali w pełni sił po wyczerpującym półfinale^[16] i przegrali znacząco 9:29^[17].

W 1991 Francja była współgospodarzem. Francuzi po wyjściu z grupy w ćwierćfinale spotkała się z głównym gospodarzem Anglią na Parc des Princes w Paryżu. Wcześniej na Twickenham oba zespoły grały o zwycięstwo w Pucharze Pięciu Narodów oraz o zdobycie Wielkiego Szlema w tych rozgrywkach. Wówczas zwyciężyli Anglicy^[18]. Mecz w pucharze świata był bardzo brutalny. Przy stanie 10:10 Francuzi wywalczyli młyn pięć metrów od pola przyłożeń. Francuski wiązacz Marc Cecillon szykował się do przyłożenia, które miało zapewnić Francji zwycięstwo. Został jednak uderzony i powalony przez agresywny odbiór Micka Skinnera. Ten moment był przełomowym^[18]. Anglia wygrała to spotkanie 19:10 i awansowała do półfinału. Po meczu trener francuski Daniel Dubroca zaatakował nowozelandzkiego sędziego Davida Bishopa w tunelu prowadzącym do szatni, po tym meczu Dubroca podał się do dymisji^[18].

W 1995 Francja zajęła trzecie miejsce pokonując w meczu o trzecie miejsce Anglię 19:9. Wcześniej, w półfinale, Trójkolorowi zostali pokonani przez reprezentację Republiki Południowej Afryki. W 1999 Francuzi wygrali w półfinale z Nową Zelandią^[19]. W finale Francja przegrała z Australią 12:35. W 2003 Trójkolorowi zakończyli udział w rozgrywkach na miejscu czwartym po przegranej w meczu o trzecie miejsce z Nową Zelandią^[20]. W 2007, po pokonaniu Nowej Zelandii w ćwierćfinale 20:18, Francja przegrała w półfinale z Anglią 14:9 Francuzi w meczu o trzecie miejsce przegrali z Argentyną i zajęli czwarte miejsce.

Puchar Sześciu Narodów

Francja jest jedną z reprezentacji uczestniczących w Pucharze Sześciu Narodów (pozostałe to Anglia, Irlandia, Szkocja, Walia i Włochy). Reprezentacja Francji po raz pierwszy wystąpiła na tym pucharze w 1910. Przyjęcie Francji spowodowało przekształcenie pucharu Home Nations w Puchar Pięciu Narodów^[21]. Francuzi zostali usunięciu z pucharu z powodu posiadania zawodowej ligi w 1932. W 1939 zadecydowano o przywróceniu Francuzów. Wybuch II wojny światowej spowodował, że rozgrywki były do 1947 zawieszone. Po raz pierwszy Francuzi wygrali w pucharze w 1954, gdzie zajęli pierwsze miejsce ex aequo z Anglią i Walią. Pierwszy raz Francuzi zajęli pierwsze miejsce samodzielnie w 1959 (wygrywając puchar po raz trzeci)^[21]. Francja grała również o Giuseppe Garibaldi Trophy z reprezentacją Włoch. Od 2000 Włochy zaczęły występować w Pucharze Pięciu Narodów, co spowodowało przekształcenie go w Puchar Sześciu Narodów. Natomiast określenie Giuseppe Garibaldi Trophy pozostało jako nazwa meczu Francja–Włochy, rozgrywanego w ramach tego pucharu. W ogólnej klasyfikacji Home Nations/Pucharu Pięciu Narodów/Pucharu Sześciu Narodów Francja zajmuje trzecie miejsce. Natomiast w klasyfikacji Pucharu Sześciu Narodów zajmuje pierwsze.

Bilans ogólny

Według stanu na 17 marca 2012 Francja wygrała 377 z 682 testmeczów, czyli 57,55%^[22][23]. Kiedy w 2003 Międzynarodowa Rada Rugby (IRB) wprowadziła ranking, Francja została sklasyfikowana na piątym miejscu. W listopadzie 2003 Francja znajdowała się na miejscu trzecim, lecz w grudniu była już czwarta. W listopadzie 2004 Francuzi byli na piątym miejscu. W kwietniu 2004 awansowała na czwarte miejsce, w lipcu 2006 – na drugie miejsce w rankingu (najwyższe w historii). W czerwcu 2007 Francja spadła na trzecią pozycję, natomiast po Pucharze Świata w Rugby 2007 – na piątą^[24].

Lista rywali w spotkaniach oficjalnych (testmeczach) do 17 marca 2012, za^[22]:

Rywal	Liczba gier	Wygrane	Przegrane	Remisy	% wygranych
Anglia	96	37	52	7	38,54%
British and Irish Lions	1	0	1	0	0%
Armia Brytyjska	2	1	1	0	50%
British Empire Forces	1	0	1	0	0%
British Empire Services	1	1	0	0	100%
Argentyna	44	32	11	1	72,73%
Australia	41	16	23	2	39,02%
Czechy	2	2	0	0	100%
Fidżi	8	8	0	0	100%
Gruzja	1	1	0	0	100%
Irlandia	91	56	29	6	61,54%
Japonia	3	3	0	0	100%
Kanada	8	7	1	0	87,5%
Namibia	2	2	0	0	100%
Niemcy	15	13	2	0	86,67%
Nowa Zelandia	51	12	38	1	24,53%
Kiwis	1	0	1	0	0%
New Zealand Māori	1	0	1	0	0%
Południowa Afryka	38	11	21	6	28,95%
Rumunia	49	39	8	2	79,59%
Samoa	2	2	0	0	100%
Stany Zjednoczone	7	6	1	0	85,71%
Szkocja	85	48	34	3	56,47%
Tonga	4	2	2	0	50%
Walia	92	44	45	3	47,83%
Wybrzeże Kości Słoniowej	1	1	0	0	100%
Pacific Islanders	1	1	0	0	100%
Włochy	33	31	2	0	93,94%
Zimbabwe	1	1	0	0	100%
Suma	682	377	274	31	55,28%

Do 1912 stroje Reprezentacji Francji były białe z dwoma paskami czerwonym i niebieskim. Po pierwszym meczu wygranym przez Francję (ze Szkocją) w 1911, kapitan zespołu Marcel Communeau zaproponował dodanie do koszulki obrazu z galijskim kogutem (fr. coq gaulois). Wizerunek ten jest historycznym symbolem Francji^[25]. Kogut został wybrany zapewne ze względu na to, że jest dumnym wojowniczym zwierzęciem, które potrafi być agresywne. Symbol koguta występuje również od maja 1910 na koszulkach piłkarskiej reprezentacji Francji^[26]. Odznaka początkowo była biało-czerwona. Od 1945 zaczęła być wielobarwna. Od 1970 kogut jest złoty^[27]. Symbol używany przez francuskich piłkarzy i rugbystów został później zaadaptowany przez pozostałe reprezentacje Francji. Na Igrzyskach Olimpijskich 1920 wszystkie francuskie reprezentacje miały na strojach wizerunek koguta z kołami olimpijskimi^[28]. Kogut stał się przez to dobrze rozpoznawalnym symbolem francuskiego sportu i w efekcie na francuskich zawodników zaczęto mówić les coqs (koguciki). Kibice zaczęli przed meczami wypuszczać na boisko koguta^[29].

Reprezentacje Francji (w różnych sportach drużynowych) grają w strojach składających się z niebieskich koszulek, białych spodenek i czerwonych skarpet. Kolory te są nawiązaniem do flagi. Ze względu na stroje reprezentacje mają przydomek les tricolores (trójkolorowi). Ze względu na dominację niebieskiego powstał drugi przydomek nawiązujący do koloru strojów – les Bleus (niebiescy). Drugi strój reprezentacji używany jest wówczas, gdy gospodarze mają niebieskie koszulki; jest całkowicie biały z niebieskimi dodatkami. Od 1 lipca 2012 partnerem technicznym reprezentacji Francji jest niemiecka firma Adidas.

W przeszłości reprezentacja Francji rozgrywała mecze rugby jako gospodarz na Parc des Princes lub Stade Olympique de Colombes, oba obiekty znajdują się w Paryżu^[30]. Stade Olympique de Colombes był głównym stadionem rugby podczas Igrzysk Olimpijskich 1924^[3].

Od 1997 głównym stadionem reprezentacji Francji jest Stade de France w Saint-Denis. Na tym stadionie odbywają się mecze w Pucharze Sześciu Narodów. Pojemność trybun wynosi 80 tys.^[31] W latach 2005–2008 Trójkolorowi grali również na Stade Gerland (Lyon), Stade Vélodrome (Marsylia); Stade de la Beaujoire (Nantes), Stade Bonal (Sochaux) i Stadium Municipal (Toulouse)^[32].

Stadiony podczas pucharów świata

Podczas Pucharu Świata w Rugby 1991 (Francja była współgospodarzem tej imprezy) rozgrywano mecze grupowe w Béziers, Bajonnie, Grenoble, Tuluzie, Brive i Agen. Natomiast na Parc des Princes i Stadium Lille-Metropole rozgrywano ćwierćfinały. Podczas Pucharu Świata w Rugby 1999 (Francja również była współgospodarzem) grano w Béziers, Bordeaux i Tuluzie. Jeden mecz drugiej rundy był rozgrywany na Stade Félix Bollaert oraz jeden ćwierćfinał na Stade de France.

Francja była głównym gospodarzem Pucharu Świata w Rugby 2007 (część meczów odbyła się w Walii i Szkocji). Rozgrywano wówczas mecze w: Bordeaux (Stade Chaban-Delmas), Lens (Stade Félix Bollaert), Lyon (Stade Gerland), Marsylii (Stade Vélodrome), Montpellier (Stade de la Mosson), Nantes (Stade de la Beaujoire), Paryżu (Stade de France, Saint-Denis i Parc des Princes), Saint-Étienne (Stade Geoffroy-Guichard) i w Tuluzie (Stadium de Toulouse). Finał był rozgrywany na Stade de France^[33].

Początkowo w rugby nie występowała funkcja trenera. W czasach, gry rugby było sportem amatorskim, funkcje trenera (ustalanie taktyki, składu, zmian oraz prowadzenie treningów) pełnił kapitan zespołu. Z tego względu nie ma w tym okresie listy selekcjonerów. W latach późniejszych, mimo że drużyny posiadały już trenerów, którzy nie grali, to funkcja kapitana nadal miała duże znaczenie.

Pomiędzy 1973 a 1980 trenerem reprezentacji był Jean Desclaux, mimo tego najważniejszą rolę w późnych latach 70. miał Jacques Fouroux. Fouroux grał jako Łącznik młyna i był kapitanem zespołu francuskiego podczas Pucharu Pięciu Narodów w 1977. Wówczas Francuzi zaczęli grać bardzo ofensywnie, co zaowocowało zdobyciem Wielkiego Szlema^[34]. Efektywny styl „drużyny Fourouxa” był krytykowany ze względu na zbyt dużą różnicę w stosunku do tradycyjnego ataku reprezentacji Francji^[34]. Fouroux dostał przydomek „Mały Kapral” taki sam jak Napoleon Bonaparte^[35]. Fouroux został następcą Desclauxa w 1981 w wieku 33 lat. Jako trener kontynuował stosowanie ofensywnej taktyki, co spowodowało sześć zwycięstw w Turniejach Pięciu Narodów, w tym dwa ze zdobyciem Wielkiego Szlema. Fouroux zrezygnował z funkcji w 1990 po porażce z Rumunią^[36].

Następcą Fourouxa został Daniel Dubroca, który prowadził zespół na Pucharze Świata w Rugby 1991^[37]. Kadencja Dubroki była krótka. Trener podał się do dymisji po porażce z Anglią w ćwierćfinale Pucharu Świata^[37][38]. Nastęcą Dubroki był Pierre Berbizier, który prowadził zespół do Pucharu Świata w Rugby 1995^[39]. Berbiziera zastąpił Jean-Claude Skrela, który doprowadził Francję do Wielkich Szlemów w Pucharze Pięciu Narodów w 1997 i 1998. Skrela prowadził jeszcze zespół w Pucharze Pięciu Narodów w 1999^[40] Oficjalnie do dymisji podał się po porażce z Australią w finale Pucharu Świata w Rugby 1999. Jego następca Bernard Laporte objął drużynę narodową dopiero w listopadzie^[41]. Laporte prowadził zespół Francji podczas Pucharów Świata w Rugby 2003 i 2007, zanim został Sekretarzem Stanu ds. Sportu. Prezydent FFR Bernard Lapasset desygnował trenera tymczasowego, którym został Marc Lièvremont. Lièvremont prowadził zespół w Pucharze Świata w Rugby 2011^[42]. Kadencja Lièvremonta spowodowała niezadowolenie zawodników ze względu na nie jasne zasady selekcji^[43]. Z drugiej strony drużyna wygrała prestiżowy mecz towarzyski z Nową Zelandią i Republiką Południowej Afryki oraz zdobyła Wielki Szlem w Pucharze Sześciu Narodów 2010^[43]. Jak również przegrała 16:59 z Australią w Paryżu, 21:22 z Włochami w Pucharze Sześciu Narodów 2011 Six Nations oraz 14:19 z Tonga podczas Pucharu Świata w Rugby 2011^[43]. W sierpniu 2011 przed Pucharem Świata nowym trenerem został Philippe Saint-André, który ma prowadzić zespół podczas Pucharu Świata w 2015^[44].

• Philip Dine: French Rugby Football – Cultural History. Berg, 2001. ISBN 1-85973-327-1. (ang.).brak strony w książce