21 września

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•     37 – Cesarz rzymski Kaligula został ogłoszony przez senat rzymski Ojcem Ojczyzny.
•   454 – Cesarz rzymski Walentynian III zamordował w czasie audiencji Aecjusza Flawiusza.
•   687 – Dokonano wyboru antypapieża Paschalisa.
• 1024 – Żona króla Niemiec Konrada II Salickiego, Gizela Szwabska, została koronowana w Kolonii na królową Niemiec.
• 1217 – Estowie ponieśli klęskę w tzw. bitwie w dniu św. Mateusza z kawalerami mieczowymi.
• 1337 – Wojna szwajcarsko-austriacka: zwycięstwo Szwajcarów w bitwie pod Grynau.
• 1433 – Klęska husytów w bitwie pod Hiltersried (Bawaria).
• 1435 – Wojna stuletnia: podpisano układ w Arras na mocy którego Burgundia zerwała sojusz z Anglią i przeszła na stronę Francji.
• 1457 – Założono Uniwersytet we Fryburgu.
• 1551 – Założono Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku.
• 1591 – Papież Grzegorz XIV zatwierdził zakon kamilianów.
• 1610 – II wojna polsko-rosyjska: w nocy z 20 na 21 września wojska polskie pod wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego wkroczyły do Moskwy.
• 1676 – Benedetto Odescalchi został wybrany na papieża i przyjął imię Innocenty XI.
• 1721:
  • Car Piotr I Wielki wydał dekret o utworzeniu portu wojskowego w Petersburgu.
  • Poświęcono cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Tallinnie.
• 1731 – Topal Osman Pasza został wielkim wezyrem tureckim.
• 1745 – II powstanie jakobickie: zwycięstwo powstańców jakobińskich nad wojskami rządowymi w bitwie pod Prestonpans.
• 1765 – Barnaba Chiaramonti (przyszły papież Pius VII) przyjął święcenia kapłańskie.
• 1769 – Papież Klemens XIV ogłosił encykliki: Decet quam maxime (o korupcji wśród kleru) i Inter multiplices (o administrowaniu parafii).
• 1776 – W amerykańskim stanie Delaware wprowadzono konstytucyjny zakaz niewolnictwa.
• 1780 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zdrajca Benedict Arnold przekazał Brytyjczykom mapę West Point.
• 1792 – Ludwik XVI został formalnie zdetronizowany przez francuski Konwent Narodowy; proklamowano I Republikę Francuską.
• 1794 – I koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich nad austriacko-sardyńskimi w I bitwie pod Dego.
• 1810 – Założono Uniwersytet Andyjski w wenezuelskiej Méridzie.
• 1818:
  • Brytyjczycy zlikwidowali Imperium Marathów w Indiach.
  • Założono pierwszą niemiecką osadę na południowym Kaukazie.
• 1839 – José Francisco Zelaya y Ayes został prezydentem Hondurasu.
• 1846 – Wojna amerykańsko-meksykańska: rozpoczęła się bitwa pod Monterrey.
• 1848 – Ernst von Pfuel został premierem Prus.
• 1849 – Cesarz Haiti Faustyn I ustanowił order Legii Honorowej.
• 1860 – II wojna opiumowa: klęska wojsk chińskich w bitwie na moście Baliqiao na przedmieściach Pekinu.
• 1887 – Austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (269) Justitia.
• 1894 – Założono niemiecki klub sportowy VfL Oldenburg.
• 1898 – W wyniku zamachu stanu został obalony cesarz Chin Guangxu.
• 1899 – Założono niemiecki klub piłkarski Stuttgarter Kickers.
• 1901 – Włoski astronom Luigi Carnera odkrył planetoidę (478) Tergeste.
• 1902 – W czeskim Pilźnie zainaugurował działalność Teatr Josefa Kajetána Tyla.
• 1903 – Całkowite zaćmienie słońca widoczne nad Oceanem Południowym i Antarktydą.
• 1906 – Na Broadwayu w Nowym Jorku zainaugurował działalność nieistniejący już Astor Theatre.
• 1908 – Założono luksemburski klub piłkarski Young Boys Diekirch.
• 1909 – Niemiecki astronom August Kopff odkrył planetoidę (693) Zerbinetta.
• 1910 – Założono austriacki klub piłkarski Wiener AF.
• 1912 – Założono argentyński klub piłkarski Estudiantes Río Cuarto.
• 1914 – Zwodowano portugalski niszczyciel NRP „Guadiana“.
• 1918 – I wojna światowa: wojska brytyjskie rozgromiły Turków w bitwie pod Megiddo.
• 1920:
  • Irlandzka wojna o niepodległość: w odwecie za zabicie przez IRA dwóch brytyjskich policjantów, paramilitarna organizacja Black and Tans przeprowadziła rajd na miasto Balbriggan pod Dublinem, zabijając 2 osoby oraz paląc i plądrując ponad 50 domów i firm.
  • Paul Deschanel ze względów zdrowotnych ustąpił ze stanowiska prezydenta Francji.
  • Wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęły się rokowania pokojowe w Rydze.
  • Założono Komunistyczną Partię Urugwaju.
• 1921 – W niemieckim Oppau (obecnie przedmieścia Ludwigshafen am Rhein) doszło do eksplozji w fabryce koncernu chemicznego BASF, w wyniku czego zginęło 561 osób, a ponad 2000 zostało rannych.
• 1924:
  • We Włoszech otwarto Autostradę Jezior.
  • Założono sekcję rugby klubu FC Barcelona.
• 1931 – Funt szterling został wycofany z systemu waluty złotej.
• 1933 – W Berlinie rozpoczął się proces oskarżonych o podpalenie Reichstagu.
• 1934 – W wyniku uderzenia tajfunu Muroto na japońskie wyspy Sikoku i Honsiu zginęło 3066 osób, a 13 184 zostały ranne.
• 1937:
  • W Pradze odbył się pogrzeb pierwszego prezydenta Czechosłowacji Tomáša Masaryka.
  • Została wydana powieść J.R.R. Tolkiena Hobbit, czyli tam i z powrotem.
• 1938 – Od 682 do 800 osób zginęło w wyniku najpotężniejszego w historii uderzenia huraganu na region Nowej Anglii w USA.
• 1939:
  • Abdallah Beyhum został premierem Libanu pod mandatem francuskim.
  • Premier Rumunii Armand Călinescu został zastrzelony w Bukareszcie przez zamachowca z faszystowskiej Żelaznej Gwardii.
  • Rząd Luksemburga, chroniąc neutralność kraju, zamknął anglojęzyczne Radio Luxembourg.
• 1941 – Dokonano oblotu amerykańskiego bombowca Boeing B-29 Superfortress.
• 1943 – Biszara al-Churi został wybrany przez parlament na urząd prezydenta Libanu pod mandatem francuskim.
• 1944:
  • Front wschodni: została stoczona bitwa nad jeziorem Porkuni między Estończykami służącymi w Waffen SS i organizacjach niepodległościowych, a estońskimi czerwonoarmistami.
  • Front zachodni: w ramach operacji „Market Garden” 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego przeprowadziła desant w holenderskiej miejscowości Driel.
  • Kampania włoska: wojska alianckie zdobyły Rimini.
  • Wojna na Pacyfiku: japoński statek „Hōfuku Maru”, przewożący 1289 alianckich jeńców wojennych, został zatopiony na Morzu Południowochińskim przez amerykańskie lotnictwo. Zginęło 1047 jeńców.
• 1949 – Została powołana Ludowa Polityczna Konferencja Konsultatywna Chin, pełniąca po proklamacji 1 października ChRL rolę parlamentu, a obecnie instytucji doradczej.
• 1950 – Amerykański Bell 47 jako pierwszy śmigłowiec przeleciał nad Alpami.
• 1956 – W mieście León został postrzelony nikaraguański dyktator Anastasio Somoza García. W wyniku odniesionych obrażeń zmarł 29 września.
• 1957:
  • Olaf V został królem Norwegii.
  • W pobliżu Azorów zatonął niemiecki żaglowiec „Pamir”, w wyniku czego zginęło 80 spośród 86 członków załogi.
• 1960 – W klinice w Portlandzie w stanie Oregon dr Albert Starr przeprowadził pierwszą w historii udaną operację wszczepienia sztucznej zastawki serca.
• 1961 – Dokonano oblotu śmigłowca wielozadaniowego Boeing CH-47 Chinook.
• 1962 – Po 48 latach pobytu na emigracji rosyjski kompozytor i dyrygent Igor Strawiński przyleciał na zaproszenie Związku Kompozytorów Radzieckich do Moskwy.
• 1964 – Malta uzyskała niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
• 1965 – Gambia, Malediwy i Singapur zostały członkami ONZ.
• 1969 – Podczas podchodzenia do lądowania w mieście Meksyk rozbił się lecący z Chicago Boeing 727 linii Mexicana, w wyniku czego zginęło 27 spośród 118 osób na pokładzie.
• 1970:
  • Hybrydowy balon Free Life (na ogrzane powietrze i hel) rozbił się podczas sztormu na wschód od Nowej Fundlandii podczas próby pierwszego przelotu tego typu statkiem powietrznym nad Atlantykiem, w wyniku czego zginął brytyjski pilot i amerykańskie małżeństwo.
  • Premiera dwuczęściowego radzieckiego filmu Zbrodnia i kara w reżyserii Lwa Kulidżanowa.
• 1971:
  • Bahrajn, Bhutan i Katar zostały członkami ONZ.
  • Utworzono najstarszy estoński Park Narodowy Vilsandi.
• 1972 – Prezydent Filipin Ferdinand Marcos wprowadził w kraju stan wojenny, który obowiązywał przez 9 lat.
• 1975 – Premiera amerykańskiego filmu Pieskie popołudnie w reżyserii Sidneya Lumeta.
• 1976:
  • Chilijski opozycyjny polityk i dyplomata Orlando Letelier został zabity w Waszyngtonie przez agentów dyktatora Augusto Pinocheta.
  • Seszele zostały członkiem ONZ.
• 1978 – Uchwalono nową konstytucję Nigerii.
• 1980:
  • Admirał Bülent Ulusu został premierem Turcji.
  • W Porcie lotniczym Atlanta – Hartsfield-Jackson otwarto największy na świecie terminal pasażerski.
• 1981 – Belize (jako Honduras Brytyjski) uzyskało niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
• 1982 – Po raz pierwszy obchodzono Międzynarodowy Dzień Pokoju.
• 1984 – Brunei zostało członkiem ONZ.
• 1988 – Saw Maung został premierem Birmy.
• 1991 – Obywatele Armenii zdecydowali w referendum o odłączeniu się od ZSRR.
• 1992 – Meksyk i Stolica Apostolska wznowiły zerwane w 1867 roku stosunki dyplomatyczne.
• 1993:
  • Abchascy separatyści zestrzelili gruziński samolot pasażerski Tu-134 z 27 osobami na pokładzie.
  • Kryzys konstytucyjny w Rosji: prezydent Borys Jelcyn rozwiązał Radę Najwyższą, a ta w odwecie podjęła próbę odwołania go ze stanowiska.
  • Ukazał się trzeci i ostatni studyjny album amerykańskiej grupy Nirvana – In Utero.
• 1995 – W świątyniach hinduistycznych na całym świecie figury bóstw pochłaniały ofiarowywane im mleko (tzw. „cud mleka”).
• 1998 – Królowa Hiszpanii Zofia i żona prezydenta RP Jolanta Kwaśniewska odsłoniły popiersie Fryderyka Chopina, upamiętniające pobyt kompozytora w Valldemossa na Majorce.
• 1999 – 2415 osób zginęło, 29 zaginęło, a ponad 11 tys. zostało rannych w trzęsieniu ziemi na Tajwanie.
• 2001:
  • Odbył się koncert charytatywny America: A Tribute to Heroes, poświęcony pamięci ofiar zamachów z 11 września.
  • W wyniku eksplozji w zakładach chemicznych w Tuluzie we Francji zginęło 30 osób, a ponad 2200 zostało rannych.
• 2004:
  • W Dubaju rozpoczęto budowę wieżowca Burdż Chalifa.
  • W obwodzie królewieckim miało miejsce trzęsienie ziemi, które było odczuwalne także w Polsce, Czechach, na Litwie, na Białorusi i w Rumunii.
• 2009:
  • 11 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Bhutanie.
  • 8 żołnierzy filipińskich zginęło w ataku islamskich rebeliantów na wyspie Jolo.
  • Obalony i wypędzony z Hondurasu były prezydent Manuel Zelaya potajemnie wrócił do stolicy kraju Tegucigalpy, gdzie schronił się w ambasadzie Brazylii.
• 2011 – Po 31 latach działalności rozwiązała się amerykańska grupa rockowa R.E.M.
• 2013 – W stolicy Kenii Nairobi somalijscy terroryści z ugrupowania Asz-Szabab wdarli się do centrum handlowego Westgate Mall, gdzie wzięli zakładników. Kryzys trwał do 24 września, kiedy obiekt został odbity przez siły bezpieczeństwa. Zginęło łącznie 71 osób, a 175 zostało rannych.
• 2014 – Papież Franciszek przybył z 11-godzinną wizytą do Tirany.
• 2015 – Kilkanaście osób zginęło w stolicy Somalii Mogadiszu w wyniku wybuchu samochodu pułapki w dzielnicy rządowej. Wśród ofiar był między innymi posiadający polskie obywatelstwo Abdulcadir Gabeire Farah, prezes Fundacji dla Somalii^[5].
• 2018 – Po śmierci prezydenta Wietnamu Trần Đại Quanga p.o. prezydenta została wiceprezydent Đặng Thị Ngọc Thịnh.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy