Rybołówstwo
Rybołówstwo – gałąź gospodarki obejmująca pozyskiwanie (połów) ryb i innych zwierząt oprócz wielorybów (wielorybnictwo), między innymi skorupiaków i mięczaków (frutti di mare – owoce morza) oraz roślin wodnych w celach spożywczych. Organizmy te wydobywa się zarówno na morzach i oceanach, jak i w rzekach i jeziorach, w celu ich spożycia lub dalszego przetworzenia (przemysł rybny). Rybołówstwo dzieli się na przybrzeżne i pełnomorskie. Pierwotnie obok zbieractwa i łowiectwa stanowiło podstawę utrzymania się społeczeństw (mezolit).
Główne obszary wykonywania rybołówstwa
Główne akweny morskie, wykorzystywane do działalności rybackiej, to rejony mieszania się wód o różnej temperaturze i zasoleniu. Są to przede wszystkim wody:
- Pacyfiku, oblewające Kamczatkę, Japonię i Chiny (zimny prąd morski Oja-siwo spotyka się tutaj z ciepłym Kuro-siwo)
- Pacyfiku u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej (rejon intensywnego upwellingu, czyli pionowej cyrkulacji mas wody)
- północnego Atlantyku, gdzie ciepły Golfsztrom spotyka się z prądem Labradorskim i Grenlandzkim
- szelfowego Morza Arabskiego i Zatoki Bengalskiej, gdzie kierunek prądów morskich zależy od pory roku
- zimne wody Antarktyki oraz mórz szelfowych półkuli północnej, w tym Morza Bałtyckiego.
Połowy morskie i słodkowodne na świecie w 2005
Dane obejmują połowy ryb morskich, słodkowodnych, skorupiaków i innych bezkręgowców[1]; nie uwzględniają połowów ssaków morskich, roślin wodnych, korali, pereł, gąbek i krokodyli.
| Lp. | Kraj | tys. ton | % prod. św. |
|---|---|---|---|
| 1. |  Chiny | 17 159 | 18,0 |
| 2. |  Peru | 9 389 | 10,1 |
| 3. |  Stany Zjednoczone | 4 889 | 5,3 |
| 4. |  Indonezja | 4 381 | 4,7 |
| 5. |  Chile | 4 330 | 4,6 |
| 6. |  Japonia | 4 073 | 4,4 |
| 7. |  Indie | 3 481 | 3,8 |
| 8. |  Rosja | 3 191 | 3,4 |
| 9. |  Tajlandia | 2 599 | 2,8 |
| 10. |  Norwegia | 2 392 | 2,6 |
| ... | |||
| 64. |  Polska | 156 | 0,2 |
 ŚWIAT | 92 787 | 100,0 |
Rybołówstwo w Polsce
W Polsce prace badawcze na użytek rybołówstwa morskiego prowadzą: Morski Instytut Rybacki w Gdyni oraz Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Nadzór nad tym sektorem gospodarki pełnią Okręgowe Inspektoraty Rybołówstwa Morskiego w Gdyni, Słupsku i Szczecinie. Główne polskie porty rybackie znajdują się w:
Ogółem na polskim wybrzeżu znajduje się 59 portów i przystani rybackich. W portach wymienionych powyżej można dokonywać rozładunku dorsza, jeśli jego łączna masa wynosi powyżej 750 kg. W pozostałych jest to zabronione.
Główne gatunki, poławianie w polskiej strefie ekonomicznej na Bałtyku to: szproty (59 430 ton w 2007), dorsze, śledzie (22 088 ton w 2007), łososie i trocie (140 tys. sztuk w 2007), flądry (7 479 ton) i inne (głównie ryby słodkowodne, takie jak sandacz, leszcz, okoń, płoć). Połowy wykonuje 1,5 tysiąca łodzi i kutrów rybackich.
Na dalekich akwenach udział Polski w ogólnej liczbie połowów znacznie zmalał w ciągu ostatnich 20 lat, głównie z powodu zamknięcia 2 z 3 największych państwowych przedsiębiorstw połowowych: szczecińskiego „Gryfu” i „Odry” ze Świnoujścia oraz zaprzestania działalności połowowej przez trzecie z nich – gdyński „Dalmor”. Obecnie ilość połowów dalekomorskich wykonywanych przez polskie jednostki kształtuje się na poziomie 50 tys. ton. Największy udział mają tu sardynki, kryl antarktyczny, sardynele atlantyckie i dorsze[2].
Główne problemy rybołówstwa morskiego w Polsce
- załamanie się niektórych populacji szprota i śledzia oraz obu bałtyckich populacji dorsza[3];
- zbyt niskie limity połowowe na dorsza (przynajmniej w opinii rybaków);
- zbyt duży potencjał połowowy jednostek;
- rozdrobnienie floty połowowej;
- zaawansowany wiek jednostek;
- zbyt niski udział rybołówstwa dalekomorskiego w ogólnej ilości połowów, wykonywanych przez jednostki polskie;
- nieprecyzyjne i niekorzystne prawodawstwo.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
- Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa
- Morski Instytut Rybacki w Gdyni
- Stowarzyszenie Rozwoju Rynku Rybnego w Gdyni
- Komisja Europejska – Rybołówstwo i Gospodarka Morska. europa.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-13)].
- Departament Rybołówstwa FAO
- Elżbieta Berkowska (red.): Polityka rybołówstwa w Polsce – stan i przyszłość. Materiały z konferencji Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [w:] Kancelaria Sejmu [on-line]. 2012. [dostęp 2013-06-26].
- Ustawa z 7 marca 1932 r. o rybołówstwie (Dz.U. z 1932 r. nr 35, poz. 357) (uchylona)
- Ustawa z 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 883)