Tapir

rodzaj ssaka

Tapir[19] (Tapirus) – rodzaj ssaków z rodziny tapirowatych (Tapiridae).

Tapir
Tapirus
Brisson, 1762[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – tapir amerykański (Tapirus terrestris)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Rząd

nieparzystokopytne

Podrząd

gruboskórce

Rodzina

tapirowate

Rodzaj

tapir

Typ nomenklatoryczny

Hippopotamus terrestris Linnaeus, 1758

Podrodzaje i gatunki

3 podrodzaje i 4 współcześnie żyjące gatunki + 27 gatunków wymarłych – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na terenach Ameryki Środkowej, Południowej i południowo-wschodniej Azji[20][21][22].

Morfologia

Długość ciała 180–300 cm, ogona około 10 cm; wysokość w kłębie 80–130 cm; masa ciała 150–400 kg (samice są zazwyczaj większe i cięższe od samców)[21][23].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1762 roku francuski zoolog Mathurin Jacques Brisson w publikacji własnego autorstwa poświęconemu systematyce zwierząt[i][1]. Brisson w oryginalnym opisie nie wymienił żadnego gatunku; w ramach późniejszego oznaczenia w 1998 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej na typ nomenklatoryczny wyznaczyła tapira amerykańskiego (T. terrestris)[24].

Etymologia

  • Tapirus (Tapir, Tapyra): tupijska nazwa tapyra na określenie tapira, być może od tapy ‘gruba skóra’[25].
  • Hydrochoerus: gr. ὑδρο- hudro- ‘wodny-’, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos ‘woda’; χοιρος khoiros ‘świnia’[26]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Hydrochoerus sumatrensis J.E. Gray, 1821 (= Tapirus indicus Desmarest, 1819).
  • Tapirussa: zlatynizowana forma od Tapir[27]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Hippopotamus terrestris Linnaeus, 1758.
  • Syspotamus: gr. σύς sus ‘świnia’; ποταμος potamos ‘rzeka’[28].
  • Rhinochoerus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’; χοιρος khoiros ‘wieprz’[29].
  • Elasmognathus: gr. ελασμος elasmos ‘płyta’; γναθος gnathos ‘żuchwa’[30]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Elasmognathus bairdii Gill, 1865.
  • Cinchacus (Chinchecus, Pinchacus): prawdopodobnie błąd drukarski nazwy Pinchacus (fr. pinchaque), rodzimej nazwy oznaczającej fantom, ducha lub jakiegokolwiek nadprzyrodzonego albo budzącego strach i podziw widma[31]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Tapirus leucogenys J.E. Gray, 1872 (= Tapir pinchaque Roulin, 1829).
  • Tapirella: rodzaj Tapirus Brisson, 1762 (tapir); łac. przyrostek zdrabniający -ella[32].
  • Acrocodia: gr. ακρος akros ‘najwyższy’, od ακη akē ‘punkt’; κωδεια kōdeia ‘głowa’[33]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Tapirus indicus Desmarest, 1819.
  • Megatapirus: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē ‘wielki’[34]; rodzaj Tapirus Brisson, 1762 (tapir). Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): †Tapirus (Megatapirus) augustus Matthew & Granger, 1923.
  • Tapiralum: rodzaj Tapirus Brisson, 1762; łac. przyrostek zdrabniający -ellum[35]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): †Tapirus (Tapiralum) greslebini Rusconi, 1934.
  • Meyeriscus: Christian Erich Hermann von Meyer (1801–1869), niemiecki geolog i paleontolog; łac. przyrostek zdrabniający -iscus[17]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Tapirus hungaricus H. Meyer, 1867.
  • Helicotapirus: gr. ἑλιξ helix, ἑλικος helikos ‘spirala, muszla ślimaka’; rodzaj Tapirus Brisson, 1762 (tapir)[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Tapirus veroensis Sellards, 1918.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące żyjące współcześnie gatunki zgrupowane w trzech podrodzajch (niektóre ujęcia systematyczne traktują podrodzaje jako odrębne rodzaje[21][20])[36][23][19]:

Opisano również gatunki wymarłe:

  • Tapirus antiquus Kaup, 1833[37] (Europa; miocen)
  • Tapirus arvernensis (Croizert & Jobert, 1828)[38] (Europa; pliocen–plejstocen).
  • Tapirus augustus Matthew & Granger, 1923[14] (Azja; plejstocen).
  • Tapirus balkanicus Spassov & Ginsburg, 1999[39] (Europa; miocen).
  • Tapirus californicus Merriam, 1913[40] (Ameryka Północna; plejstocen).
  • Tapirus cristatellus Winge, 1906[41] (Ameryka Południowa; plejstocen).
  • Tapirus excelsus Simpson, 1945[42] (Ameryka Północna; plejstocen).
  • Tapirus greslebini Rusconi, 1934[15] (Ameryka Południowa; pliocen–plejstocen).
  • Tapirus haysii Leidy, 1860[43] (Ameryka Północna; plejstocen).
  • Tapirus hezhengensis Deng Tao, He Wen & Chen Shanqin, 2008[44] (Azja; miocen)
  • Tapirus hungaricus H. Meyer, 1867[45] (Europa).
  • Tapirus jeanpiveteaui Boeuf, 1991[46] (Europa; pliocen)
  • Tapirus johnsoni Schultz, Martin & Corner, 1975[47] (Ameryka Północna; miocen–neogen).
  • Tapirus lundeliusi Hulbert, 2010[48] (Ameryka Północna; plejstocen).
  • Tapirus merriami Frick, 1921[49] (Ameryka Północna; plejstocen).
  • Tapirus mesopotamicus Ferrero & Noriega, 2007[50] (Ameryka Południowa; plejstocen).
  • Tapirus oliverasi Ubilla, 1983[51] (Ameryka Południowa; plejstocen).
  • Tapirella polkensis (Olsen, 1960)[52] (Ameryka Północna; miocen–pliocen)
  • Tapirus rioplatensis Cattoi, 1957[53] (Ameryka Południowa; plejstocen).
  • Tapirus rondoniensis Holanda, Ferigolo & A.M. Ribeiro, 2011[54] (Ameryka Południowa; plejstocen).
  • Tapirus simpsoni Schultz, Martin & Corner, 1975[55] (Ameryka Południowa; pliocen).
  • Tapirus sinensis R. Owen, 1870[56] (Azja; plejstocen).
  • Tapirus sanyuanensis Huang Wanpo, 1991[57] (Azja; plejstocen).
  • Tapirus tarijensis Ameghino, 1902[58] (Ameryka Południowa; plejstocen).
  • Tapirus veroensis Sellards, 1918[59] (Ameryka Północna; plejstocen).
  • Tapirus webbi Hulbert, 2005[60] (Ameryka Północna; miocen).
  • Tapirus yunnanensis Shi Mozhuang, Guan Jian, Pan Runquan & Tang Yingjun, 1981[61] (Azja; pliocen).

Uwagi

Przypisy

Bibliografia