Timothy Detudamo
Timothy „Tim” Detudamo (ur. w 1870 lub 1871[1] w Uaboe, zm. 11 kwietnia 1953[2]) – polityk i lingwista nauruański, pastor.
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przewodniczący Rady Wodzów | |
| Okres | od 1931 |
| Poprzednik | |
| Przewodniczący Lokalnej Rady Samorządowej | |
| Okres | od 18 grudnia 1951 |
| Następca | |
Życiorys
Był synem jednego z wodzów plemiennych[3]. Wykształcony przez Londyńskie Towarzystwo Misyjne, w latach 1900–1906 wspólnie z Philipem Delaporte i Jacobem Aroi przetłumaczył na język nauruański Biblię[4]. Z Delaporte pracował nad stworzeniem słownika języka nauruańskiego[5][6]. Przez trzy lub cztery lata (1914-1917/1918) przebywał z Delaporte w USA, gdzie też się kształcił i pracował jako tłumacz[7][4]. Po powrocie na rodzinną wyspę próbował założyć sklep konkurencyjny wobec handlu europejskiego, został jednak na dwa lata osadzony w areszcie domowym[4]. Za rządów Daimona, był wiceprzewodniczącym Rady Wodzów Nauru[8]. Po jego śmierci w 1931 roku, został wybrany przewodniczącym tej instytucji. Stanowisko to zajmował do roku 1942[9]. Podczas okupacji japońskiej rządził jako „Gubernator Nauruańczyków” (od 1942 do 30 czerwca 1943). Pod koniec czerwca 1943 roku został deportowany na wyspy Chuuk przez okupantów japońskich (wraz z większością mieszkańców wyspy)[7]. W Mikronezji przebywał do 31 stycznia 1946 roku, kiedy to wraz z innymi Nauruańczykami został przetransportowany statkiem BPC „Trienza”[9][10][11]. Po pokonaniu państw osi ponownie został szefem Rady Wodzów[9]. W grudniu 1951 roku na Nauru weszły w życie reformy administracyjne, w wyniku których utworzono Lokalną Radę Samorządową Nauru (obecnie parlament). 15 grudnia 1951 roku odbyły się pierwsze wybory; Detudamo i Austin Bernicke zwyciężyli w dwumandatowym okręgu Ubenide[10]. Trzy dni później, podczas pierwszego spotkania rady wyspy, Detudamo został wybrany jej przewodniczącym[9]. Funkcję tę pełnił do śmierci; jego następcą został Raymond Gadabu[9].
W czasie swych rządów próbował zreformować język ojczysty wyspiarzy; sam mówił w pięciu językach (niemiecki, angielski, gilbertański, marszalski i nauruański)[12]. W 1938 spisał i przetłumaczył na język angielski nauruańskie opowieści i legendy[13]. Uważa się go, obok Hammera DeRoburta, za „ojca narodu i państwa nauruańskiego”[14].
Jego synem był Buraro Detudamo[15]. Był dziadkiem członka parlamentu i byłego prezydenta – Lagumota Harrisa[16].