Wargatek sanitarnik

Morze Czerwone i Ocean Indyjski wzdłuż wybrzeży Afryki, zachodnia część Oceanu Spokojnego wzdłuż południowych i zachodnich wybrzeży Australii. Związany z rafami koralowymi. Występuje na głębokościach od 1-40 m p.p.m.

Niewielka ryba o wydłużonym ciele. Osiąga maksymalnie kilkanaście centymetrów długości. Na jasnoniebieskim ciele od otworu gębowego do ogona ciągnie się charakterystyczny ciemny pas. Grzbiet jasnożółty. Samice są zdolne do zmiany płci (hermafrodytyzm).

Wargatek sanitarnik żywi się pasożytami skórnymi innych ryb. Pełni tym samym funkcję czyściciela. Wargatki zajmują stałe pozycje (tzw. cleaning stations) w dobrze widocznych miejscach nad rafą i kontrastowym ubarwieniem oraz charakterystycznym – przypominającym taniec – zachowaniem zwracają na siebie uwagę większych ryb. Podpływające ryby – m.in. rekiny, mureny, strzępiele – nie zjadają wargatków lecz pozwalają im się oczyścić z pasożytów zewnętrznych skóry, płetw, skrzeli i jamy gębowej, z obumarłej skóry oraz z resztek pokarmowych tkwiących pomiędzy zębami.

Stacje sanitarne wargatków są obsługiwane zwykle przez kilka dorosłych osobników i grupę młodzieży. Starsze wargatki spotykane są samotnie i wówczas wykazują zachowania terytorialne.

Gatunkiem podszywającym się wyglądem pod wargatka sanitarnika jest Aspidontus taeniatus – ryba, która wykorzystując podobieństwo ubarwienia atakuje podpływające ryby i odgryza im kawałki płetw lub skóry.

• Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.brak strony w książce

• Zachowanie wargatków vs mózg (pol.)