Zagłębie Sosnowiec (piłka nożna)

Od KS Milowice do Unionu Sosnowiec

Pierwsza organizacja sportowa na terenie Sosnowca powstała w 1906 – przy hucie „Milowice” w dzielnicy o tej samej nazwie. Wśród założycieli powstałego wówczas klubu sportowego byli: Aleksander Rene, Edward Michałowski i Józef Komander. Powstała drużyna nie miała stałego boiska – w piłkę grano praktycznie wszędzie tam, gdzie się dało.

W 1908 m.in. za prowadzenia nielegalnego klubu, aresztowany i osadzony w więzieniu w Łodzi został jeden z jego założycieli Aleksander Rene. Wydawało się, że nowo powstały klub nie ma szans na przetrwanie zwłaszcza że gubernator piotrkowski (któremu administracyjnie podlegał Sosnowiec) odmówił pomocy w stworzeniu w mieście filii petersburskiego Unionu.

Pomimo tak niesprzyjających okoliczności Rene nie rezygnował i jeszcze w 1908 r. zwrócił się z prośbą wprost do władz Unionu. Tym razem sprawę udało się załatwić pozytywnie i jeszcze w tym samym roku klubik z Sosnowca mógł nosić dumne miano „TS Union”. Organizacją nowego klubu zajął się m.in. wypuszczony na wolność Aleksander Rene.

Wtedy też powstał pierwszy w mieście plac do gry (stadionem to jeszcze to miejsce trudno było nazwać) przy skrzyżowaniu ulic Swobodnej i Starososnowieckiej^[1], gdzie starano się rozgrywać mecze z drużynami ościennych miast. Union grał w barwach białych z poprzecznie przechodzącym czerwonym pasem. Oprócz drużyny piłkarskiej w klubie istniały również sekcje: cyklistów i kręglarska. W składzie Unionu grali: Peterek, Kwapisz, Nalewka, Bińkowski, Rene, Pladek, Plich, Kandziora, Twardoch, Kiel, Brinwgwald, Lenger, bracia Heizelmannowie, Oskar^[2].

Czasy Victorii, KS Sosnowiec i Unii

Podczas I wojny światowej wszelka działalność sportowa w Sosnowcu uległa zawieszeniu. Drużynę piłkarską udało się reaktywować dopiero pod koniec 1918, kiedy przy Towarzystwie Kulturalno-Oświatowym „Świt” powstał klub TS „Victoria”. Drużyna przyjęła barwy biało-zielone, a w jej składzie możemy odnaleźć m.in. braci Kiepurów (przez krótki czas w klubie grał późniejszy słynny tenor Jan Kiepura), Filipkowskiego, Judę, Okularczyka, Muszyńskiego, Rolskiego, Siwka, Słomczyńskiego, Wieprzyckiego, Wiewiórkę i Zygmuntowskiego.

W 1919 powstał drugi z sosnowieckich klubów – TS Sosnowiec (przemianowany w 1921 na KS Sosnowiec), który poprzez kierownika Aleksandra Rene nawiązywał do wcześniejszych sosnowieckich klubów – KS Milowice i Unionu.

Już w 1922 sosnowieccy działacze piłkarscy podjęli rozmowy nad stworzeniem jednej, silnej organizacji sportowej. Niestety nie udało się im wówczas dojść do porozumienia.

Do szczebla ogólnokrajowego (pierwszej ligi) Victoria miała szansę awansować w 1928, kiedy to po wygraniu kieleckiej klasy A (Sosnowiec należał wówczas administracyjnie do województwa kieleckiego), w pierwszej rundzie eliminacji drużyna zagrała z Garbarnią Kraków i Pogonią Katowice. Spotkania te zakończyły się jednak znaczącymi porażkami klubu.

Brak sukcesów na arenie ogólnopolskiej skłoniły działaczy do ponownego podjęcia rozmów w sprawie fuzji. Ostatecznie realizacja śmiałych planów doszła do skutku dopiero w 1931, kiedy to na bazie Victorii i KS Sosnowiec stworzono Unię Sosnowiec. Nowa drużyna miała rozgrywać swoje mecze na boisku przy Alei Mireckiego (otwartym kilka lat wcześniej w 1926). Pierwszym sprawdzianem nowej drużyny był mecz towarzyski z pierwszoligowym Ruchem Hajduki Wielkie zakończony zaszczytnym dla nowej drużyny remisem 1:1. Prezesem nowo utworzonego klubu został inż. Jerzy Bijasiewicz, a do zarządu weszli Bronisław Bitnerowski, Stanisław Iskry, Teofil Kubiczek i Aleksander Wiprzycki^[3]. Wśród wybijających się graczy tego okresu widzimy: Dudka, Gwoździa, Słotę, Suwałę i Widawskiego. Klub oprócz sekcji piłki nożnej prowadził jeszcze sekcje: hokeja na lodzie, bokserską, gier sportowych, łyżwiarską, kolarską, motocyklową, lekkoatletyczną, tenisa ziemnego oraz turystyczno-krajoznawczą.

Unia Sosnowiec aż do wybuchu II wojny światowej swoją wyższość w klasie A udowadniała 4 -krotnie. W każdym z tych przypadków nie udawało się jednak awansować do pierwszej ligi.

Za pierwszym razem w 1933 drużyna zajęła drugie miejsce w pierwszej rundzie eliminacji za Naprzodem Lipiny (remis i porażka), a przed Olszą Kraków (zwycięstwo i porażka).

Trochę lepiej Unii poszło rok później, kiedy to odniosła zwycięstwo i remis nad Grzegórzeckim Kraków oraz remis i porażkę ze Śląsk Świętochłowice. Zajęte ponownie drugie miejsce nie dawało prawa do dalszych gier eliminacyjnych.

Ostatnią przed wojną szansę na awans drużyna z Sosnowca miała w 1939, którą jednak tak jak i poprzednio nie udało się wykorzystać. Co więcej Unia przegrała wówczas wszystkie cztery mecze i zajęła ostatnie miejsce w tabeli za Śląskiem Świętochłowice i Fablokiem Chrzanów.

W drużynie grał wtedy m.in. wyróżniający się junior, późniejszy prezes PZPN Wiesław Ociepka.

Późniejsze losy

Podczas okupacji początkowo grano sporadycznie, potem przeprowadzano regularne konspiracyjne rozgrywki z udziałem zespołów z Czeladzi, Piasków, Dąbrowy Górniczej, Niwki, Będzina, Zagórza i Sosnowca.

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Afera korupcyjna

2 sierpnia 2007 Wydział Dyscypliny PZPN za udział w największej w historii polskiego futbolu ujawnionej aferze korupcyjnej ukarał Zagłębie Sosnowiec degradacją o jedną klasę rozgrywkową, karą czterech ujemnych punktów oraz grzywną w wysokości 50 tys. złotych. Karą punktową klub ukarany został w sezonie 2007/08 zaś karą degradacji w sezonie 2008/09^[4]. Później karę punktów przeniesiono na sezon 2008/09.

Powrót i spadek z Ekstraklasy

27 maja 2018, po zwycięstwie 1:0 z Ruchem Chorzów, Zagłębie Sosnowiec po 10 latach wróciło do Ekstraklasy. 5 maja 2019 po porażce z Śląskiem Wrocław 2:4, Zagłębie spadło do I ligi.

Szkolenie Juniorów

Klub szkoli 14 grup młodzieżowych od 6 latków do juniorów starszych. Od 2012 roku Zagłębie wprowadziło projekt szkolenia dla najmłodszych^[5]. Który dba o przygotowania dzieci w wieku od 3 do 6 lat. W sumie Zagłębie szkoli ponad 300 młodych piłkarzy.

Dotychczasowe nazwy

• 1906 – Klub Sportowy Milowice
• 1908 – Towarzystwo Sportowe Union Sosnowiec (jako filia Unionu Petersburg)
• 1918 – Towarzystwo Sportowe Victoria Sosnowiec
• 1919 – KS Sosnowiec
• 1931 – Po fuzji KS Sosnowiec z Towarzystwem Sportowym Victoria Sosnowiec powstaje Unia Sosnowiec
• 1945 – Robotniczy Klub Sportowy Sosnowiec
• 1945 – Rejonowa Komenda Uzupełnień Sosnowiec
• 1948 – ZKSM Unia Sosnowiec
• 1949 – Zakładowy Klub Sportowy Stal Sosnowiec
• 1962 – Górniczy Klub Sportowy Zagłębie Sosnowiec
• 1990 – Klub Sportowy Zagłębie Sosnowiec
• 1993 – Stal Sosnowiec
• 1994 – Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji Sosnowiec
• 1995 – Sosnowieckie Towarzystwo Sportowe Zagłębie Sosnowiec
• 2001 – Zagłębie Sosnowiec Sportowa Spółka Akcyjna
• 2004 – Zagłębie Sosnowiec Spółka Akcyjna

• Mistrzostwa Polski:
  • Wicemistrzostwo (4x): 1955, 1963/64, 1966/67, 1971/72
  • 3. miejsce (3x): 1962, 1962/63, 1964/65
• Puchar Polski:
  • 1. miejsce (4x): 1961/1962, 1962/1963, 1976/1977, 1977/1978
  • 2. miejsce (1x): 1970/1971
• Puchar Ligi Polskiej:
  • 2. miejsce (1x): 1978
• Półfinał Pucharu Karla Rappana (Intertoto): 1966/67.
• Mistrzostwo w International Soccer League, czyli promującej w Stanach Zjednoczonych piłkę nożną, czyli „europejską odmianę futbolu” amerykańskiej lidze międzynarodowej – i związany z tym udział w Finale Pucharu Ameryki tejże organizacji – 1964.

Osobny artykuł: Zagłębie Sosnowiec w krajowych rozgrywkach w piłce nożnej.

Rekordy

W pierwszej lidze 36 sezonów: 1955-58, 60-85/86, 89/90-91/92, 2007/08, 2018/19

• Debiut w ekstraklasie:
  • 20 marca 1955 z Górnikiem Radlin u siebie 4:0 (1:0)
• Najwyższa wygrana w I lidze:
  • 9 kwietnia 1966 z ŁKS Łódź u siebie 6:0 (2:0)
• Najwyższe przegrane w I lidze:
  • 14 sierpnia 1958 z ŁKS-em Łódź na wyjeździe 0:7 (0:5)
  • 1 czerwca 1991 ze Śląskiem Wrocław na wyjeździe 0:7 (0:5)
• Zagłębie Sosnowiec zajmuje 15. miejsce w tabeli Wszech czasów Ekstraklasy.

Europejskie puchary

Sezon	Rozgrywki	Runda	Przeciwnik	Dom	Wyjazd	Ogólnie
1962/1963	Puchar Zdobywców Pucharów	Q	Újpest FC	0–0	0–5	0–5
1963/1964	Puchar Zdobywców Pucharów	1R	Olympiakos SFP	1–0	1–2	2–2, 0–2 (N)
1971/1972	Puchar Zdobywców Pucharów	1R	Åtvidabergs FF	3–4	1–1	4–5
1972/1973	Puchar UEFA	1R	Vitória Setúbal	1–0	1–6	2–6
1977/1978	Puchar Zdobywców Pucharów	1R	PAOK FC	0–2	0–2	0–4
1978/1979	Puchar Zdobywców Pucharów	1R	SSW Innsbruck	2–3	1–1	3–4

Z tym tematem związana jest kategoria: Piłkarze Zagłębia Sosnowiec.

Królowie strzelców

• Królowie strzelców w Ekstraklasie w barwach Zagłębia:
  • 1964 – Józef Gałeczka – 18 bramek
  • 1970 – Andrzej Jarosik – 18 bramek
  • 1971 – Andrzej Jarosik – 13 bramek
  • 1977 – Włodzimierz Mazur – 17 bramek

Najskuteczniejsi strzelcy

W meczach rozgrywanych w ekstraklasie najwięcej bramek zdobyli:

1. Andrzej Jarosik 113
2. Józef Gałeczka 98
3. Włodzimierz Mazur 79
4. Ginter Piecyk 61
5. Czesław Uznański 42

Reprezentanci Polski

W reprezentacji Polski grało 19 zawodników Zagłębia^[6]. Zaszczytu tego dostąpili:

• 57 – Jan Urban
• 38 – Wojciech Rudy w latach 1974–1981
• 25 – Andrzej Jarosik w latach 1965–1972
• 21 – Roman Bazan w latach 1963–1968
• 21 – Włodzimierz Mazur w latach 1976–1982
• 20 – Józef Gałeczka w latach 1962–1966
• 18 – Roman Strzałkowski w latach 1966–1970
• 8 – Włodzimierz Śpiewak
• 7 – Witold Majewski
• 3 – Witold Szyguła
• 3 – Czesław Uznański
• 2 – Marian Masłoń
• 1 – Jerzy Dworczyk
• 1 – Witold Kasperski
• 1 – Zdzisław Kostrzewa
• 1 – Józef Kowalczyk
• 1 – Jan Leszczyński
• 1 – Zbigniew Myga
• 1 – Zbigniew Mikołajów

Występy zawodników w I lidze

Najwięcej meczów rozegrali:

1. Roman Bazan 304
2. Włodzimierz Mazur 282
3. Wojciech Rudy 275
4. Andrzej Jarosik 265
5. Zbigniew Seweryn 263

Osobny artykuł: Zagłębiowski Park Sportowy (stadion).

Zagłębiowski Park Sportowy został otwarty 25 lutego 2023 r. Pojemność stadionu przy ulicy generała Mariusza Zaruskiego to 11600 widzów^[7].

Kibice Zagłębia Sosnowiec przyjaźnią się z kibicami Legii Warszawa^[8] (od połowy lat 70.), Olimpii Elbląg (od drugiej połowy 2004 roku), BKS Stal Bielsko-Biała od 1982 roku^[9], a także od niedawna z kibicami Czuwaju Przemyśl.

Obecny skład

Stan na 5 Kwietnia 2024 roku.

Nr	Poz.	Piłkarz
1	1 bramkarzBR	Ołeksij Szewczenko
2	2 obrońcaOB	Oleksiy Bykov
3	2 obrońcaOB	Artem Suchock
4	2 obrońcaOB	Kamil Szlachta
5	3 pomocnikPO	Kamil Lipka
6	3 pomocnikPO	Oleksiy Dovgyi
7	3 pomocnikPO	Artem Polyarus
9	4 napastnikNA	Kamil Bilinski
10	3 pomocnikPO	Michal Janota
11	4 napastnikNA	Marek Fabry
14	3 pomocnikPO	Sebastian Bonecki
17	3 pomocnikPO	Joel Valencia
18	3 pomocnikPO	Dean Guezen
19	2 obrońcaOB	Marcel Ziemann

Nr	Poz.	Piłkarz
20	4 napastnikNA	Gabriel Kirejczyk
23	2 obrońcaOB	Hubert Matynia
25	2 obrońcaOB	Pawel Szostek
27	2 obrońcaOB	Dominik Jonczy
29	3 pomocnikPO	Maksymilian Rozwandowicz
33	1 bramkarzBR	Mateusz Kos
44	2 obrońcaOB	William Rémy
80	3 pomocnikPO	Konrad Wrzesiński
87	1 bramkarzBR	Kacper Siuta
88	3 pomocnikPO	Adrian Troć
95	3 pomocnikPO	Nikodem Zielonka
96	3 pomocnikPO	Patryk Caliński
97	4 napastnikNA	Dominik Sokół

Stan na 16 Listopada 2023

Funkcja	Imię i Nazwisko
TRENER	Marek Saganowski
ASYSTENT	Seweryn Gancarczyk
TRENER PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO	Marcin Nawrat
TRENER BRAMKARZY	Łukasz Gajda
FIZJOTERAPEUTA	Damian Wdowik
MASAŻYSTA	Grzegorz Buczek
KIEROWNIK DRUŻYNY	Marcel Płachta
KIEROWNIK TECHNICZNY	Mirosław Janosz

• Oficjalna strona klubu (pol.)