අභ්‍යවකාශය
අභ්‍යවකාශය යනු පෘථිවිය සහ වෙනත් විශ්වීය වස්තූන් වලට එපිටින් පවතින අවකාශයයි.[1] මෙය සම්පූර්ණයෙන්ම හිස් අවකාශයක් (රික්තයක්) නොවන අතර අඩු ඝනත්වයෙන් යුත් අංශූන් (ප්‍රධාන වශයෙන් හයිඩ්‍රජන් සහ හීලියම් වායුවලින් සැදි ප්ලාස්මා), විද්යුත් චුම්භක විකිරණ, චුම්භක ක්ෂේත්‍ර, නියුට්‍රිනෝ, දුහුවිලි සහ අන්තරීක්ෂ විකිරණ වලින් සමන්විත වේ. පෘථිවි වායුගෝලය සහ අභ්‍යවකාශය වෙන් කරන සීමාව ලෙස සාමාන්‍යයෙන් සැළකෙන්නේ කි.මී. 100 ක් උසින් පිහිටා ඇති (මනඃකල්පිත) කාර්මන් රේඛාවයි. එහෙත්, උන්නතාංශය සමග වායුගෝලීය පීඩණය අඩු වන්නෙ ක්‍රම ක්‍රමයෙන් බැවින්, වායුගෝලය අවසන් වී අභ්‍යාවකාශය ඇරඹෙන යම් උසක් නිශ්චිතවම කිව නොහැක.
මිනිසා අතීතයේ සිටම අභ්‍යවකාශය පිළිබඳ උනන්දුවක් දැක්වූවද, භෞතිකව අභ්‍යවකාශය ගවේෂණය කිරීම ඇරඹුනේ විසිවෙනි ශතවර්ෂයේදී ය. මුලදී අධි-උන්නතාංශ වායු බැලූන මගිනුත්, පසුව රොකට් යානා යොදාගෙනද අභ්‍යවකාශ තරණය සිදු කෙරුනි. පෘථිවිය වටා කක්ෂයකට මුලින්ම ඇතුලු වුනු කෘතීම වස්තුව වූයේ 1957 සෝවියට් සංගමය විසින් අභ්‍යවකාශගත කරන ලද ස්පුට්නික් 1 චන්ද්‍රිකාව යි. 1961 වර්ෂයේ දී සෝවියට් අභ්‍යවකාශගාමී යූරි ගගාරීන් අභ්‍යවකාශය තරණය කළ ප්‍රථම මිනිසා බවට පත් විය. අභ්‍යවකාශ ගමන් ඉතා මිල අධික මෙන්ම ඉතාම අනතුරුදායකද වන අතර, එනිසා මිනිසුන් සහිත අභ්‍යවකාශ ගමන් මේ තාක් පෘථිවි කක්ෂයට සහ චන්ද්‍රයා වෙතට පමණක් සීමා වී ඇත. එහෙත්, මිනිසුන් රහිත අභ්‍යවකාශ යානා සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ සෑම ග්‍රහලෝකයක් වෙතම ගමන් කර තිබේ.