จักรวรรดิข่านชากาทาย
จักรวรรดิข่านชากาทาย (มองโกเลีย: Цагаадайн улс; จีน: 察合台汗國; อังกฤษ: Chagatai Khanate หรือ Chagata, Chugta, Chagta, Djagatai, Jagatai, Chaghtai) เป็นจักรวรรดิมองโกลแต่ต่อมาเปลี่ยนไปเป็นเตอร์กิก[1] จักรวรรดิข่านปกครองโดยชากาทาย ข่าน พระราชโอรสองค์ที่สองของเจงกิส ข่าน และผู้สืบเชื้อสายต่อจากพระองค์ เดิมจักรวรรดิข่านชากาทายเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิมองโกลแต่ต่อมาแยกตัวมาเป็นอาณาจักรอิสระ
จักรวรรดิข่านชากาทาย Цагадайн улс Tsagadai Khan Uls 察合台汗國 | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ค.ศ. 1225–ค.ศ. 1687 | |||||||||||||
 ธงชาติ | |||||||||||||
 จักรวรรดิข่านชากาทาย (เขียว) ราว ค.ศ. 1300 | |||||||||||||
| สถานะ | ส่วนหนึ่งของจักรวรรดิมองโกลและเป็นจักรวรรดิอิสระต่อมา | ||||||||||||
| เมืองหลวง | อัลมาลิค, คาร์ชิ | ||||||||||||
| ภาษาทั่วไป | มองโกล, เตอร์กิก | ||||||||||||
| ศาสนา | ลัทธิเตงกรี, พุทธศาสนา ต่อมา อิสลาม | ||||||||||||
| การปกครอง | ราชาธิปไตยกึ่งโดยเลือกตั้ง, ต่อมาเป็นราชาธิปไตยโดยสืบราชสันตติวงศ์ | ||||||||||||
| ข่าน | |||||||||||||
• ค.ศ. 1225–1242 | ชากาทาย ข่าน | ||||||||||||
• ค.ศ. 1388-1402 | สุต่านมาห์มุด | ||||||||||||
• ค.ศ. 1681-1687 | มุฮัมมัด อิมิน ข่าน | ||||||||||||
| สภานิติบัญญัติ | Kurultai | ||||||||||||
• สภาสูง | - | ||||||||||||
• สภาล่าง | - | ||||||||||||
| ยุคประวัติศาสตร์ | ยุคกลางตอนปลาย | ||||||||||||
• ชากาทาย ข่าน ได้รับบางส่วนของจักรวรรดิมองโกล | ค.ศ. 1225 | ||||||||||||
• จักรวรรดิแทบเป็นอิสระหลังจากการเสียชีวิตของมองเค ข่าน | ค.ศ. 1260 | ||||||||||||
• ทำสัญญาสงบศึกกับเตมูร์ ข่านแห่งราชวงศ์หยวน และจักรวรรดิข่านอื่น ๆ ของจักรวรรดิมองโกลและยอมรับอำนาจการเป็นเกรตข่าน | ค.ศ. 1304 | ||||||||||||
• ยึดทรานส์อ็อกเซียนาโดยตีมูร์ | ค.ศ. 1370 | ||||||||||||
• ดินแดนที่เหลือตกไปเป็นของ Apaq Khoja และ Ak Tagh ด้วยความช่วยเหลือของดซูงการ์ | ค.ศ. 1687 | ||||||||||||
| |||||||||||||
ในจุดที่เจริญรุ่งเรืองที่สุดในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 13 จักรวรรดิข่านมีอาณาบริเวณตั้งแต่แม่น้ำอามูดาร์ยา (Amu Darya) ทางใต้ของทะเลอารัลไปจนถึงเทือกเขาอัลไตในบริเวณเขตแดนที่ปัจจุบันคือมองโกเลียและจีน[2]
จักรวรรดิข่านรุ่งเรืองในรูปใดรูปหนึ่งมาตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1220 จนกระทั่งถึงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 17 แม้ว่าทางครึ่งตะวันตกของจักรวรรดิจะเสียไปกับตีมูร์ ในคริสต์ทศวรรษ 1360 แต่ครึ่งตะวันออกยังคงอยู่ในมือของข่านชากาทายที่บางครั้งก็เป็นปฏิปักษ์ต่อหรือบางครั้งก็เป็นพันธมิตรกับผู้ครองจักรวรรดิตีมูร์ต่อมา ในที่สุดในคริสต์ศตวรรษที่ 17 จักรวรรดิข่านชากาทายที่ยังคงเหลือก็ตกไปอยู่ภายใต้การปกครองของระบบเทวาธิปไตยของ Apaq Khoja และผู้สืบเชื้อสาย, โคจิจัน (Khojijan) ผู้ครองเติร์กสถานตะวันออก (East Turkestan) ภายใต้ดซูงการ์ (Dzungar) และในที่สุดประมุขของแมนจู