ปากีสถานตะวันออก
ปากีสถานตะวันออก (อังกฤษ: East Pakistan; เบงกอล: পূর্ব পাকিস্তান Purbo Pākistān; อูรดู: مشرقی پاکستان Mašriqī Pākistān ออกเสียง: [məʃrɪqiː pɑːkɪst̪ɑːn]) เป็นดินแดนที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของประเทศปากีสถาน ซึ่งอยู่ในดินแดนเบงกอล ระหว่าง พ.ศ. 2498 - 2514
ปากีสถานตะวันออก পূর্ব পাকিস্তান (เบงกอล) مشرقی پاکستان (อูรดู) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| พ.ศ. 2498–2514 | |||||||||
 ธงชาติ  ตราแผ่นดิน | |||||||||
คำขวัญ: "Unity, Faith, Discipline" (เอกภาพ, ศรัทธา, วินัย) | |||||||||
 | |||||||||
| เมืองหลวง | ธากา | ||||||||
| ภาษาทั่วไป | ภาษาเบงกอล (ภาษาราชการ) ภาษาพิหาร ภาษาอูรดู ภาษาอังกฤษ | ||||||||
| ศาสนา | ศาสนาอิสลาม ศาสนาฮินดู | ||||||||
| การปกครอง | ระบบรัฐสภา ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ (1955–1956) ประชาธิปไตยระบบรัฐสภาภายใต้สาธารณรัฐอิสลาม (1956–1958) กฎอัยการศึก (1958–1962) สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดี (1962–1970) กฎอัยการศึก (1970–1971) | ||||||||
| ผู้บริหาร | |||||||||
• 2503-2505 | อาซัม ข่าน | ||||||||
• 2505-2512 | อับดุล โมเนม ข่าน | ||||||||
• 2512-2514 | ไซเยด โมฮัมหมัด อะห์ซาน | ||||||||
• 2514 | อามีร อัลดุลลอห์ ข่าน เนียซี | ||||||||
| ประธานรัฐมนตรี | |||||||||
• 2498-2499, 2501 | อาบู ฮุสเซน สรรกัร | ||||||||
• 2499-2501 | อะตาอุรระห์มาน ข่าน | ||||||||
| ผู้ว่าการ | |||||||||
• 2498-2499 | อามีรุดดิน อะห์เหม็ด | ||||||||
• 2499-2501 | เอ เค ฟัซลุล ฮุก | ||||||||
• 2501-2503 | ซากีร ฮูเซน | ||||||||
| สภานิติบัญญัติ | Legislative Assembly | ||||||||
| ยุคประวัติศาสตร์ | สงครามเย็น | ||||||||
• การก่อตั้ง | พ.ศ. 2498 | ||||||||
• การสถาปนาสุดท้าย | 22 พฤศจิกายน 2497 | ||||||||
| 26 มีนาคม 2514 | |||||||||
• สงครามอินเดีย-ปากีสถาน พ.ศ. 2514 | 3 ธันวาคม 2514 | ||||||||
• ประกาศเอกราช | 16 ธันวาคม 2514 | ||||||||
| พื้นที่ | |||||||||
| 147,570 ตารางกิโลเมตร (56,980 ตารางไมล์) | |||||||||
| สกุลเงิน | รูปีปากีสถาน | ||||||||
| |||||||||
| ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ |  บังกลาเทศ | ||||||||
ใน พ.ศ. 2490 เบงกอลเป็นส่วนหนึ่งของบริติชอินเดีย ซึ่งแบ่งเป็นเบงกอลตะวันตกและเบงกอลตะวันออกตามศาสนา[1] การแบ่งแยกนี้เป็นผลจากความขัดแย้งทางศาสนาระหว่างฮินดูและมุสลิมในอินเดีย [2] ใน พ.ศ. 2490 ชาวเบงกอลที่เป็นมุสลิมเข้าร่วมกับขบวนการปากีสถาน หลังการแบ่งแยกอินเดียและกลายเป็นจังหวัดเบงกอลตะวันออกของปากีสถาน [3] ระหว่าง พ.ศ. 2490 - 2497 เบงกอลตะวันออกมีการบริหารเป็นเอกเทศโดยพันธมิตรมุสลิมปากีสถาน นำโดยนูรุล อามีน[3] ต่อมาใน พ.ศ. 2498 นายกรัฐมนตรีเบงกอล มูฮัมหมัด อาลี โบกรา ได้ประกาศยุบจังหวัดเบงกอลตะวันออก และจัดตั้งปากีสถานตะวันออก โดยมีเมืองหลักคือธากา ในช่วงนี้พันธมิตรมุสลิมปากีสถานพ่ายแพ้ให้แก่สันนิบาตอวามี[4][5][6] สันนิบาตอวามีเข้ามาบริหารปากีสถานตะวันออก หลังจาก ฮุเซน ชะฮีด ชุระวรรดี ได้เป็นนายกรัฐมนตรี[7][8] ช่วงระหว่าง พ.ศ. 2501 - 2514 เป็นช่วงที่เกิดความขัดแย้งทางการเมือง[9] การสนับสนุนการปกครองตนเองเติบโตขึ้นเมื่อสันนิบาตอวามี จัดตั้งขบวนการหกประการใน พ.ศ. 2509 [10] และเติบโตเต็มที่เมื่อสันนิบาตอวามีชนะการเลือกตั้งทั่วไปใน พ.ศ. 2513 ในปากีสถานตะวันออก[11][12]
หลังการเลือกตั้งทั่วไป นายกรัฐมนตรีของปากีสถาน นายพลยะห์ยา ข่าน พยายามเจรจากับทั้งพรรคประชาชนปากีสถาน และสันนิบาตอวามีในการแบ่งปันอำนาจจากรัฐบาลกลางแต่ล้มเหลว สันนิบาตอวามีได้ประกาศเอกราชของปากีสถานตะวันออกเมื่อ 26 มีนาคม พ.ศ. 2514 และเริ่มต้นสงครามปลดปล่อยบังกลาเทศจากปากีสถาน โดยอินเดียเข้ามาสนับสนุนสันนิบาตอวามี[13] สงครามสิ้นสุดลงเมื่อ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2514 ปากีสถานตะวันออกได้รับเอกราชอย่างเป็นทางการในนามบังกลาเทศ[13]