ยุคเมจิ

ยุคเมจิ (ญี่ปุ่น: 明治時代; โรมาจิ: Meiji-jidai; ทับศัพท์: เมจิจิได) เป็น ศักราช ใน ประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น ตั้งแต่วันที่ 23 ตุลาคม ค.ศ. 1868 ถึง 30 กรกฎาคม ค.ศ. 1912^[1]

เมจิ
23 ตุลาคม ค.ศ. 1868 – 30 กรกฎาคม ค.ศ. 1912
จักรพรรดิเมจิ (ค.ศ. 1872)
สถานที่	จักรวรรดิญี่ปุ่น
เมืองหลวง	เกียวโต (ถึง ค.ศ. 1869) โตเกียว (ตั้งแต่ ค.ศ. 1869)
พระมหากษัตริย์	จักรพรรดิเมจิ
นายกรัฐมนตรี	รายชื่อ ซันโจ ซาเนโตมิ อิโต ฮิโรบูมิ คูโรดะ คิโยตากะ ยามางาตะ อาริโตโมะ มัตสึกาตะ มาซาโยชิ โอกูมะ ชิเงโนบุ คัตสึระ ทาโร ไซอนจิ คิมโมจิ
เหตุการณ์สำคัญ	การฟื้นฟูเมจิ การประกาศใช้ รัฐธรรมนูญเมจิ สงครามจีน–ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง สงครามรัสเซีย–ญี่ปุ่น
← ก่อนหน้า เคโอ ถัดไป → ไทโช

ยุคเมจิเริ่มต้นหลังจากที่กลุ่มหัวก้าวหน้าในแคว้นศักดินาโชชูและแคว้นศักดินาซัตสึมะ ผนึกกำลังกันล้มล้างระบอบโชกุนและระบบซามูไร หลังจากล้มระบอบโชกุนได้แล้ว ก็สถาปนารัฐธรรมนูญและรัฐบาลใหม่ที่มีองค์จักรพรรดิเป็นศูนย์กลางแห่งอำนาจ จักรพรรดิทรงย้ายเมืองหลวงจากเกียวโตไปยังเอโดะ แล้วเปลี่ยนชื่อเป็นโตเกียว คณะรัฐบาลในสมเด็จพระจักรพรรดิได้ร่วมมือกันปฏิรูปญี่ปุ่นในทุก ๆ ด้าน มีการทำสงครามกับจักรวรรดิรัสเซียและมีชัยเหนือรัสเซียซึ่งเป็นหนึ่งในมหาอำนาจในขณะนั้น

รัฐบาลใหม่ได้ยกเลิกระบอบศักดินาสวามิภักดิ์และมีการรวมศูนย์อำนาจไว้ในกรุงโตเกียว มีการสถาปนาสภานิติบัญญัติในสมเด็จพระจักรพรรดิขึ้นมาตามแบบอย่างของรัฐสภาอังกฤษ อันประกอบด้วยสภาขุนนาง (สภาสูง) และสภาผู้แทนราษฎร (สภาล่าง) อย่างไรก็ตาม แม้จะมีการเลือกตั้ง แต่ก็ไม่อาจเรียกได้ว่าเป็นระบอบประชาธิปไตยได้ เนื่องจากอำนาจและอิทธิพลทางการเมืองส่วนใหญ่อยู่ที่เหล่าขุนนางในสภาสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งคณะเก็นโรเป็นกลุ่มบุคคลที่มีอิทธิพลที่สุดในระบบการเมือง

มีการประกาศยกเลิกการครอบครองที่ดินในระบบศักดินานำที่ดินแจกจ่ายให้ชาวไร่ชาวนาทรงสร้างระบบการคมนาคมทั้งถนน ทางรถไฟ ระบบขนส่งทางทะเล เพื่อเสริมสร้างการค้าภายในและภายนอก ปรับปรุงระบบไปรษณีย์ การเงินและธนาคาร และวางรากฐานการพัฒนาประเทศให้เป็นประเทศอุตสาหกรรม โดยรัฐบาลเข้ามาลงทุนอุตสาหกรรมหลัก เช่น อุตสาหกรรมเหล็ก อุตสาหกรรมเหล็กกล้า และสนับสนุนเอกชนให้มีส่วนร่วมในการพัฒนาอุตสาหกรรม ใน ค.ศ. 1911 ประเทศญี่ปุ่นก็มีอำนาจในการจัดตั้งภาษีศุลกากรได้สำเร็จ และในช่วงเดียวกันประเทศญี่ปุ่นก็เป็นประเทศอุตสาหกรรมที่สำคัญในภูมิภาคเอเชีย

มีการประกาศยกเลิกสิทธิพิเศษของซามูไร ประชาชนทุกคนมีฐานะเท่าเทียมกัน ค.ศ. 1872 รัฐบาลประกาศนโยบายการศึกษาให้ประชาชนเล่าเรียนกันทุกคน มีการปลูกฝังความคิดและค่านิยมแบบดั้งเดิม คือ ลัทธิขงจื๊อในแผนการศึกษาเพื่อเน้นความจงรักภักดีต่อองค์จักรพรรดิ จัดให้มีการเกณฑ์ทหารตามแบบมาตรฐานสากลจัดตั้งกระทรวงกลาโหมดูแลการทหาร ปรับปรุงกองทัพให้มีประสิทธิภาพทั้งระเบียบวินัยของกองทัพและศักยภาพของอาวุธทำให้ประเทศญี่ปุ่นก้าวขึ้นเป็นมหาอำนาจชาติหนึ่งของโลก

การปฏิรูปสมัยเมจิใช้เวลาเพียง 20 ปี ก็สามารถพัฒนาประเทศญี่ปุ่นจากประเทศด้อยพัฒนามาเป็นประเทศที่พัฒนาแล้วในภูมิภาคเอเชีย