เหยียน หุย
เหยียน หุย (งันเอี๋ยน)（颜回）เป็นคนรัฐหลู่ （鲁国人） เขาเป็นศิษย์คนโปรดของขงจื่อ ได้รับการยกย่องมเยจากขงจื่อมากที่สุดและบ่อยที่สุด เขาเป็นคนที่ฉลาดเฉลียว มีสติปัญญา เป็นคนใฝ่เรียน มีจิตใจมุ่งมั่น ขงจื่อถือว่า เหยียนหุย เป็นผู้ที่รักมนุษยธรรมอย่างแท้จริง[1] เขามีฐานะยากจน เขามีอายุสั้นนัก เสียชีวิตเมื่ออายุได้เพียง 32 ปีเท่านั้น[2] เหยียน หุย เป็นคนเงียบๆ ไม่อบเถียงหรือแย้งอะไรขงจื่อ หากเขาสามารถนำคำสอนทุกอย่างของขงจื่อไปปฏิบัติอย่างจริงจัง ดังนั้นขงจื่อจึงมีคุณลักษณะที่จะสืบต่อและประสานคำสอนของขงจื่ออันหลากหลายได้ดีที่สุด
| เหยียน หุย | |||||||||||||||||||||
.jpg) เหยียน หุย ใน Half-Portraits of the Great Sage and Virtuous Men of Old (至聖先賢半身像) | |||||||||||||||||||||
| อักษรจีนตัวเต็ม | 顏回 | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| อักษรจีนตัวย่อ | 颜回 | ||||||||||||||||||||
| ฮั่นยฺหวี่พินอิน | Yán Huí | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
ในคัมภีร์หลุน-อฺวี่ （论语 Lun Yu）มีคำพูดที่บันทึกไว้เกี่ยวกับเหยียน หุย หลายบท แต่ละบทจะแสดงถึงลักษณะต่างๆ ของเหยียน หุย และยังแสดงให้เห็นถึงความรู้สึกของขงจื่อที่มีต่อเหยียน หุย ด้วย ดังนี้[3]
- เล่มที่ 2 บทที่ 9 อาจารย์กล่าวว่า "เราคุยกับหุยมาทั้งวัน เขาไม่แย้งอะไร ราวกับว่าเป็นคนโง่ แต่เมื่อถอยออกมาพินิจอยู่ห่างๆ พบว่า เขาสามารถทำให้คำสอนงอกเงยได้ หุยไม่ใช่คนโง่"
- เล่มที่ 6 บทที่ 5 อาจารย์กล่าวว่า "มีคนอย่างหุยที่จิตใจไม่ละเมิดมนุษยธรรมได้ต่อเนื่องเป็นเวลานานถึงสามเดือน คนอื่นบ้างก็ได้เพียงวันเดียว บ้างก็ได้เพียงเดือนเดียว"[4]
- เล่มที่ 6 บทที่ 9 อาจารย์กล่าวว่า "หุยเป็นผู้มีปัญญา มีข้าวเพียงชามเดียว มีน้ำเพียงกระบอกเดียว อาศัยอยู่ในตรอกแคบๆ ถ้าเป็นคนอื่นจะรู้สึกทุกข์ยากจนทนไม่ไหว แต่หุยไม่ปล่อยให้ความยากจนขาดแคลนมาทำลายความแช่มชื่นเบิกบานของตน หุย่างมีปัญญาเหลือเกิน!"[5]
- เล่มที่ 11 บทที่ 3 อาจารย์กล่าวว่า "หุยช่วยเราไม่ได้ ไม่ว่าเราจะพูดอะไร เขาไม่มีอะไรที่ไม่ยินดี"
- เล่มที่ 11 บทที่ 6 จี้ดังจื่อถามว่า ลูกศิษย์คนไหนรักการเรียนรู้ ขงจื่อตอบว่า "เหยียน หุย รักการเรียนรู้ แต่น่าเสียดายตายจากไปเสียก่อนวัยอันควร ตอนนี้ไม่มีใครแล้ว"[6]
- เล่มที่ 11 บทที่ 8 เมื่อเหยียน หุย ตาย อาจารย์คร่ำครวญว่า "โอ! สวรรค์ทำลายข้า! สวรรค์ทำลายข้า!"[7]
- เล่มที่ 11 บทที่ 9 "อาจารย์โศกเศร้าเกินไป" อาจารย์ตอบว่า "แค่นี้เกินไปหรือ" "หากไม่คร่ำครวญเพื่อคนนี้ และจะให้คร่ำครวญเพื่อใครกัน"
- เล่มที่ 11 บทที่ 10 อาจารย์กล่าวว่า "หุยปฏิบัติต่อเราเยี่ยงบิดาบังเกิดเกล้า แต่เราไม่สามารถปฏิบัติต่อเขาเยี่ยงบุตรได้ ไม่ใช่เพราะเรา แต่เพราะเหล่าศิษย์"
จากคำบันทึกเหล่านี้ แสดงให้เห็นว่าเหยียน หุย เป็นผู้ที่มีคุณธรรมสูง แม้แต่ขงจื่อก็ยังชื่นชม