Wikang Sebwano

Sebwano
Sebwano
Bisaya, Sinugbuanon
Katutubo sa	Pilipinas
Rehiyon	Gitnang Kabisayaan at Mindanao
Pangkat-etniko	Mga Bisaya (mga Sebwano, Boholano, Eskaya, atbp.)
Mga natibong tagapagsalita	21 milyon (2007); Ikalawang pinakasinasalitang wika sa Pilipinas
Pamilya	Austronesyo Malayo-Polynesian Pilipino Gitnang Pilipino Bisaya Sebwano; ; ; ; ;
Mga diyalekto	Pamantayang Sebwano (Probinsya ng Cebu); Urbanong Sebwano (Metro Cebu); Negros Sebwano; Bohol Sebwano; Leyte Sebwano (Kana); Mindanao Sebwano; Davao Sebwano;
Sistema ng panulat	Latin (Alpabetong Sebwano); Sa kasaysayan, nasusulat sa Baybayin
Opisyal na katayuan
Opisyal na wika sa	Wikang rehiyonal sa Pilipinas
Pinapamahalaan ng	Visayan Academy of Arts and Letters
Mga kodigong pangwika
ISO 639-2	ceb
ISO 639-3	ceb
	Mga pook sa Pilipinas na sinasalita ang wikang Sebwano bilang katutubong wika

Ang Wikang Sebwano (Sebwano: Sinugboanon; Kastila: idioma cebuano) ay isang wikang Awstronesyo na sinasalita sa Pilipinas ng humigit kumulang 21 milyong tao at nasa ilalim o kasapi ng pangkat ng mga wikang Bisaya. Ito ang may pinakamalaking bilang ng katutubong mananalita sa Pilipinas, kahit na ito ay hindi pormal na itinuturo sa mga paaralan at mga pamantasan.^[2] Ito ang katutubong wika sa Gitnang Kabisayaan at sa ilang bahagi ng Mindanao. Nanggaling ang pangalan ng wika mula sa pulo ng Pilipinas ng Cebu, na hinulapi ng Kastilang -ano (nangangahulugang likas, o isang lugar). May tatlong letrang kodigo ito sa ISO 639-2 na ceb, ngunit walang ISO 639-1 na dalawang letrang kodigo.

Balarila

Mga panghalip

	Palagyo	Paari₁	Paari₂	Palayon
Pang-isahang ika-1 tao	ako, ko (Tagalog: ako)	nako, ko (ko)	ako, akoa (aking)	kanako, nako (sa akin)
Pang-isahang ika-2 tao	ikaw, ka (ikaw)	nimo, mo (mo)	imo, imoha (iyong)	kanimo, nimo (sa iyo)
Pang-isahang ika-3 tao	siya	niya	iya, iyaha (kaniyang)	kaniya, niya (sa kaniya)
Pangmaramihang kabilang ang ika-1 tao	kita, ta (tayo)	nato (natin)	ato, atoa (ating)	kanato, nato (sa atin)
Pangmaramihang di-kabilang ang ika-2 tao	kami, mi (kami)	namo (namin)	amo, amoa (aming)	kanamo, namo (sa amin)
Pangmaramihang ika-2 tao	kamo, mo (kayo)	ninyo	inyo, inyoha	kaninyo, ninyo (sa inyo)
Pangmaramihang ika-3 tao	sila	nila	ila, ilaha (kanilang)	kanila, nila (sa kanila)

Talasalitaan at hiniram na salita

Wikang Austronesiyo ang Sinugbuanon, at marami itong katumbas na salita sa ibang mga wika ng Filipinas at iba pa.

Ang Sebwano ay maraming salitang hango sa wikang Kastila, tulad ng krus [cruz], swerte [suerte] at brilyante [brillante]. Marami rin itong nahiram na salita sa Ingles. Mayroon din na galing sa salitang Arabo.

Pamamahaging heograpikal

Ang Sebwano ay katutubong sinasalita ng mga naninirahan sa Cebu, Bohol, Negros Oriental at sa ilang bahagi ng Leyte at Samar at sa kabuuan ng Mindanao. Ito ay sinasalita rin sa iilang bayan sa pulo ng Samar. At hanggang 1975, nalagpasan ng Sebwano ang Wikang Tagalog sa dami ng katutubong nagsasalita nito. Ang ibang wikain ng Sebwano ay nabibigyan ng iba't ibang pangalan ang wika. Ang mga naninirahan sa Bohol ay tinatawag itong Bol-anon samantalang sa mga tapagsalita ng Sebwano sa Leyte ay tinatawag naman itong Kana.

Mga salita at parirala

Mga bilang

	Kardinal	Ordinal
1	usà	isa
2	duhà	dalawa
3	tulò	tatlo
4	upàt	apat
5	limà	lima
6	unòm	anim
7	pitò	pito
8	walò	walò
9	siyàm	siyàm
10	napú'ô	sampu

Mga pagbati


Tagalog	Cebuano
Kumusta?	Komosta?
Magandang umaga.	Maayong buntag.
Magandang tanghali.	Maayong udto.
Magandang hapon.	Maayong hapon.
Magandang gabi.	Maayong gabii.
Paalam.	Adios. (Bihira) Babay. (Di-pormal, galing sa Ingles na “Goodbye” o “Bye-Bye”)
Ingat.	Ayo-ayo. (Pormal) Amping.
Hanggang sa muli	Hangtod sa sunod nga higayon.
Salamat.	Salamat.
Maraming salamat.	Daghang salamat. Daghan kaayong salamat.
Walang anuman.	Walang sapayan.
Huwag (pautos)	Ayaw
Ewan.	Ambot.
Oo.	O.
Baka	Tingali Basin
Hindi.	Dili.
Wala.	Wala.
Sino?	Kinsa?
Ano?	Unsa?
Saan?	Diin? (Pangnakaraan) Ása? (Pangkasalukuyan)
Alin?	Hain?
Kailan?	Kanus-a?
Paano?	Giunsa?