2014 İsrail-Gazze çatışması
2014 İsrail-Gazze çatışması ya da İsrail hükûmetinin ifade ettiği adla Koruyucu Hat Operasyonu (İbranice: מִבְצָע צוּק אֵיתָן, Mivtza' Tzuk Eitan), İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF)'nin 8 Temmuz 2014'te Gazze Şeridi'ne yönelik başlattığı kara, hava ve deniz operasyonlarını içeren askerî harekât.
| 2014 İsrail–Gazze Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Arap-İsrail Savaşları | |||||||
  Demir Kubbe tarafından düşürülen bir roket (sol) İsrail bombardımanı sonucu yıkılmış, Filistinlilere ait bir ev (sağ) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
Destekleyenler: |
Destekleyenler: | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Benjamin Netanyahu Moşe Ya'alon Benny Gantz Amir Eshel Sami Turgeman Yoram Cohen |  İsmail Haniye Halid Meşal Muhammed Deif Ramazan Şallah Mahmud Abbas Rami Hamdallah Naif Havatme Fethi Şikaki | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
.svg){kind=small} İsrail Kara Kuvvetleri 176,500 aktif asker İsrail Kara Kuvvetleri 445,000 yedek asker İsrail Hava Kuvvetleri İsrail Deniz KuvvetleriŞin Bet |
| ||||||
| Güçler | |||||||
| İsrail Kara Kuvvetleri 176,500 aktif asker İsrail Kara Kuvvetleri 445,000 yedek asker İsrail Hava Kuvvetleri İsrail Deniz Kuvvetleri Şin Bet |
| ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 75 asker ve 8 sivil ve 1 yabancı çalışan öldü 1.000 asker[2] ve 32 sivil yaralı[3] 2 asker Kayıp[2] (İsrail İddiası) 180 asker ve 15 sivil öldü 590 asker ve 1.090 sivil yaralı 3 asker esir 2 Esir Asker Öldü (Hamas İddiası) | 2.110 ölü ve 10.750 yaralı[4] (%80'i siviller) 1.437 ölü 8.300 yaralı (Gazze Sağlık Bakanlığı)[5] 528 ölü (200'i sivil, 156 militan, 172 bilinmeyen) (ITIC) 857 ölü (649 sivil, 122 militan, 86 bilinmeyen) (OCHA) 330 militan öldürüldü[6] 178'i yakalandı[2] (İsrail Savunma Kuvvetleri) | ||||||
Arka plan
Hamas militanları tarafından 3 İsrailli gencin kaçırılıp öldürülmesi sonucu İsrail Savunma Kuvvetleri militanların liderlerini tutuklamak için kardeş koruyucusu opreasyonunu yürüttü. Hamas, İsrail'e roketler atmasıyla 7 haftalık çatışma başlamış oldu. İsrail darbeleri, Filistin'in roket saldırılarıyla ve kara harekâtıyla 1000'lerce insanın ölümüne sebep oldu ve bunların büyük bir kısmı Gaza'da yaşayan Filistinliler oldu.[7][8]
Gelişmeler
Çocuk ve sivillere yönelik saldırılar
Şucaiye'de yirmi sivil, Hamas'a karşı protesto yaparken öldürüldü.[9] Birkaç gün sonra, Hamas yemek dağıtımı sırasında çıkan çatışmada iki Gazzeliyi öldürdüğünü ve on sivilde yaraladığını rapor etti.[10]
IDF'in 31 Temmuz'da verdiği raporlara göre, 280'den fazla Hamas roketi[11] arızalı olduğundan Gazze sınırları içine düşmüştür. Bu roketlerin düştüğü yerlerin içinde Al-Shifa Hastanesi ve Al-Shati göçmen kampı bulunmaktadır.[12] En az 11 kişi ölmüş ve düzinelerce kişiyi yaralamıştır. Hamas bu haberleri yalanladı[11][13][14] fakat Filistin kaynaklarına göre çok sayıda Hamas roketi sonunda Gazze sınırları içine düşmüş ve çok sayıda sivil bu sebepten öldürüldü ya da yaralandı. Amnesty International'ın verdiği rapora göre, 28 Temmuz'da Shati göçmen kampına düşen füze 13 sivilin ölümüne sebep olmuştu. Bu füzenin sorumlusu Filistin füzesi olmasına rağmen Filistin, İsrail roketlerinin vurduğunu ilan etti.[15]
Canlı kalkan
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Navi Pillay, Hamas militanlarının "okullarda ve hastanelerde ya da nüfusu yüksek bölgelerde roket bulundurmaktan" dolayı uluslararası insan haklarının suistimalinden suçladı.[16] Birleşmiş Milletler, Hamas'ın Gazze'deki sivil toplumu canlı kalkan olarak kullanmasını kınadı.[17]
28 Temmuz tarihinde Fransız Haber Ajansı bir İsrail tankının bir çocuğu hedef aldığını[18] açıklamış, saldırılarda havadan ve karadan İsrail saldırılarının hedefi olan Filistinli yaralı sivillerin tedavi gördüğü Şifa Hastanesi İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından 29 Temmuz tarihinde bombalanmış, 10'dan fazla çocuk hayatını kaybetmişti.[19]
İsrail saldırıları sonucunda Gazze'de sağlık hizmetleri durma noktasına gelmiş, hastanelerde ilaç ve tıbbi malzeme eksikliği giderek artmakta, saldırılarda yaralanan ancak hastaneye getirilen yaralılar yaşamanı kaybetmektedir.[20]
Elektrik santralinin bombalanması
İsrail Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen, Gazze'deki hükûmet ve camileri de hedef alan saldırılardan birinde de Gazze'deki hayati önem arz eden tek elektrik santrali 19 Temmuz tarihinde bombalanmıştır.[21]
Şucaiyye katliamı
Gazze'nin Şucaiyye mahallesine rastgele açılan ateş sonucu 72 Filistinli sivil[22] öldü. 420 kişinin yaralandığı katliamda, Uluslararası Kızılhaç Örgütü'nün ölü ve yaralıların çıkarılması için İsrail ordusu'nun onayı ile saat 13.30'da başlayan 2 saatlik ateşkes, 15.30 sona erdi.[23]
Zaman çizelgesi
20 Temmuz tarihinde Gazze'ye yönelik süren İsrail saldırılarında 378 Filistin'li yaşamını yitirirken 2 bin 685 yaralı olduğu bildirildi.[24] Eski Filistin hükûmeti sağlık bakanlığı sözcüsü Eşref el Kudra, İsrail Hava Kuvvetleri tarafından 21 Temmuz tarihinde hedef alınan bir hastanede en az dört Filistinli'nin hayatını kaybettiğini söyledi.[25] El Kudra, olayda 16 kişinin de yaralandığını belirtti.
27 Temmuz tarihinde iki taraf için geçerli 12 saatlik ateşkes ilan edildi. Fakat İsrail ateşkesin üzerinden 2 saat geçtikten sonra ateşkesi ihlal edip kara saldırısına devam etti. İsrail'in attığı füzelerden 40 kişi daha öldü.
Tepkiler
Protestolar
İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarını kınamak ve Filistinliler'e İsrail'in düzenlediği saldırılara karşılık destek vermek için birçok ülkenin başkentinde protestolar düzenlendi.[26]
Kuruluşlar:
Birleşmiş Milletler - BM Cenevre Ofisi'nden yapılan yazılı açıklamada, Doğu Kudüs dahil işgal altındaki Filistin topraklarındaki insan hakları durumunun görüşüleceği bildirildi.[27]
Ülkeler:
Katar - Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Hamad bin Casim el Sani, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının cezasız kalmamasını istedi.[28]
Mısır - Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Yasir Ali, Arap Birliği'ne İsrail'in saldırılarına yönelik caydırıcı karar alınması çağrısında bulunmuş, Mısır Cumhurbaşkanının siyasi danışmanı Muhammed Seyfüddevle de İsrail'in Gazze saldırısının, "Gazze'den önce Mısır'a yöneltilmiş bir darbe" olduğunu belirterek, saldırıların kabul edilemez olduğunu belirtmiş, "İsrail'in saldırısı Mısır devrimini ve Mısır Cumhurbaşkanı Mursi'nin popülaritesini zedelemek istiyor. İsrail, fiziki olarak Ahmed el-Caberi'ye, manevi olarak Mursi'ye suikast düzenlemiştir" dedi.[28]
Pakistan - Pakistan'da, İsrail'in Gazze saldırılarında hayatını kaybeden Filistinliler için 1 günlük yas ilan edildi.[29]
Tunus - Tunus Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada İsrail'in Gazze'de sivil halka ve Filistin direniş gruplarına karşı düzenlediği saldırıları kınandı.[28]
Türkiye - Türkiye'de saldırılardan dolayı yurt genelinde 3 günlük ulusal yas ilan edildi.[30] Türkiye Başbakanı Yardımcısı Bülent Arınç saldırılarla ilgili olarak "İsrail'in Filistin halkına karşı uyguladığı bu acımasız ve topluca cezalandırmanın ulaştığı noktada katliamı lanetliyoruz." dedi. Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu İsrail'in kara harekâtı öncesi yaptığı açıklamada "İsrail'in hava saldırılarıyla işlediği insanlık dışı cinayetlerin ardından şimdi de Gazze'ye kara harekatı başlatmış olmasını lanetliyoruz" demiş,[31] Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan İsrail tarafından gerçekleştirilen saldırıları Nazi Almanyası'na benzetmiş, İsrail'i "devlet terörü" yapmakla suçlamıştır.[32] Eski Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül İsrail'in Filistinliler'e yönelik saldırılarına ilişkin "İsrail'i bir kez daha ikaz ediyorum. Bu saldırganlığı ve bu tırmanmayı durdurmazsa çok daha büyük olaylar doğuracaktır" demiştir.[33][34] Ayrıca İsrail'in Filistinliler'e yönelik saldırıları TBMM'de kınanmıştır.[35]
Destekleyenler
Almanya - Almanya Başbakanı Angela Merkel İsraili desteklediklerini belirtmiş ve Hamas'ın bu teröre son vermesi gerektiğini dile getirmiştir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Operation Protective Edge ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- İstatistik Değil İnsan27 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin listesi.
