Hırvatça

Hırvatistan'ın resmi dili

Hırvatça (hrvatski), Slav dillerinin güney grubundan, Hırvatların konuştuğu dildir. Sırpça, Karadağca ve Boşnakça'nın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dilinin standart bir formu (yazı dili) olarak kabul edilmektedir.[2][3] Bugün Hırvatistan Cumhuriyeti'nin ve Avrupa Birliği[4] 'nin resmî dili olması dışında Bosna-Hersek'in fiiliyatta üç etnik yapılı bölümlenmesi sebebiyle burada da resmiyete sahiptir.[5]

Hırvatça
hrvatski jezik
BölgeBalkanlar
EtnisiteHırvatlar
Konuşan sayısı5,533,890  (2001)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemiLatin (Hırvat alfabesi)
Resmî durumu
Resmî dil Hırvatistan
 Bosna-Hersek
 Sırbistan (Voyvodina)
 Avrupa Birliği
Tanınmış azınlık dili Karadağ
 Avusturya (Burgenland)
 Macaristan (Baranya ili)
 İtalya (Molise)
 Romanya (Carașova, Lupac)
Dil kodları
ISO 639-1hr
ISO 639-2hrv
ISO 639-3hrv
Hırvatça'nın diyalektleri.
Sırp-Hırvat dilleri

Sınıflandırma ve köken

Günümüzde sosyopolitik nedenlerce ayrı bir dil statüsünde tutulmasına rağmen[6] Hırvatça dilbilimciler tarafından karşılıklı anlaşılabilirlik ilkesine dayanaraktan Sırp-Hırvatça dilinin standartlaştırılmış bir lehçesi olarak görülmektedir.[3] Bu dil ise 17. yüzyılda günümüzde Bosna Hersek, Sırbistan ve Hırvatistan'ın bulunduğu coğrafyada konuşulan Güney Slav dillerinin tek standart bir yazı dili altında toplanması amacıyla oluşturulmaya başlanmış ve 19. yüzyılda bu hareket hız kazanmıştır. Bunun sonucunda 1850 yılında Sırp-Hırvatça yazı dilinin temelleri Avusturya'da düzenlenen bir toplantıda atılmıştır.[7]

Daha önce Hırvat adı altında çeşitli slav krallıkları bulunmuş olmasına rağmen bir dil olarak Hırvatça ilk olarak 1863 yılında Macaristan ile yapılan bir antlaşmada geçmektedir.

1967 yılında Hırvat yazarların Yugoslavya hükûmetinden Hırvat, Sırp, Sloven, Makedon ve Boşnak dillerinin standartlaştırılmış formlarının da Sırp-Hırvatça ile aynı resmî statülere tabii olmasının gerekliliğini savundukları belge Hırvatçanın ve diğer dillerin ilerleyen zamanlarda Sırp-Hırvatçadan ayrışmasında rol oynamıştır.[8]

Alfabe

Hırvatça, Boşnakça gibi Latin alfabesiyle yazılır. Sırpça ile alfabe ve /e/-/ije/ (belo-bijelo) denkliği bakımlarından farklılık gösterir.

Alfabede 30 harf + 2 (i+e=ie, r+r=ŕ) vardır:

Büyük harfler
ABCĆČDĐEFGHIJKLLjMNNjOPRSŠTUVZŽ
Küçük harfler
abcćčdđefghijklljmnnjoprsštuvzž

q, w, x, y harfleri sadece yabancı özel isimlerde kullanılır.900 yıllık bir geçmişi vardır. Standart Hırvatça yazı dili, merkez ağız bölgesinden oluşmuştur.

Kelime Haznesi

1288’de yazılan Vinodol Kanunnamesi
1368 tarihli Knez Novak Dua Kitabı
İngilizceHırvatçaSırpça
CompareUsporedbaПоређење (Poređenje)
EuropeEuropaЕвропа (Evropa)
NetherlandsNizozemskaХоландија (Holandija)
ItaliansTalijaniИталијани (Italijani)
UniverseSvemirВасиона (Vasiona)
SpineKralježnicaКичма (Kičma)
AirZrakВаздух (Vazduh)
EducationOdgojВаспитање (Vaspitanje)
WeekTjedanСедмица (Sedmica)
HistoryPovijestИсторија (Istorija)
PantaloonsHlačeПанталоне (Pantalone)
BellyTrbuhСтомак (Stomak)
ScienceZnanostНаука (Nauka)
PersonallyOsobnoЛично (Lično)
PersonaOsobaЛице (Lice)
United NationsUjedinjeni NarodiУједињене Нације (Ujedinjene Nacije)
BreadKruhХлеб (Hleb)
ArtificialUmjetnoВештачки (Veštački)
CrossKrižКрст (Krst)
DemocracyDemokracijaДемократија (Demokratija)
DetectionSpoznajaСазнање (Saznanje)
IslandOtokОстрво (Ostrvo)
OfficerČasnikОфицир (Oficir)
Road trafficCestovni prometДрумски саобраћај (Drumski saobraćaj)
AutobahnAutocestaАутопут (Autoput)
LengthDuljinaДужина (Dužina)
AssociationUdrugaУдружење (Udruženje)
FactoryTvornicaФабрика (Fabrika)
GeneralOpćeОпште (Opšte)
ChristKristХристoс (Hristos)
I'm sorryOprostiИзвини (Izvini)
Native language standardMaterinski jezićni standardМатерњи језички стандард

Kaynakça