Jilin
Jilin (Çince: 吉林; pinyin: Jílín), Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalet. Doğuda Kuzey Kore ve Rusya, kuzeyde Heilongjiang eyaleti, güneyde Liaoning eyaleti ve batıda İç Moğolistan ile sınır paylaşmaktadır.
| Jilin Eyaleti | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Kısaltmalar: 吉 (pinyin: Jí) | ||||||||||||||
.svg) | ||||||||||||||
| Adın kökeni | Mançucada "nehir boyunca" anlamına gelen "girin ula" terimi | |||||||||||||
| İdari birim türü | Eyalet | |||||||||||||
| Başkenti | Jilin Şehri (1949-1954) Çangçun (1954-günümüz) | |||||||||||||
| En büyük şehri | Çangçun | |||||||||||||
| ÇKP Komitesi Sekreteri | Bayanqolu | |||||||||||||
| Vali | Liu Guozhong | |||||||||||||
| Yüzölçümü | 191.126 km² (14ncü) | |||||||||||||
| Nüfusu (2010) - Nüfus yoğunluğu | 27.462.297 (21nci) 140 kişi/km² (23ncü) | |||||||||||||
| GSYİH (2016) - kişi başına | CNY 1,49 trilyon (22nci) CNY 54.066 (11nci) | |||||||||||||
| İGE (2010) | 0,715 (yüksek) (10ncu) | |||||||||||||
| Başlıca etnik gruplar | Han - %91 Koreli - %4 Mançu - %4 Moğol - %0,6 Hui - %0,5 | |||||||||||||
| İl düzeyi | 9 | |||||||||||||
| İlçe düzeyi | 60 | |||||||||||||
| Belde düzeyi† | 1006 | |||||||||||||
| ISO 3166-2 | CN-22 | |||||||||||||
| Resmî websitesi http://www.jl.gov.cn (Çince) | ||||||||||||||
"Jilin" isminin, Mançucada "nehir boyunca" anlamına gelen "girin ula" teriminin Çince transkripsiyonu olan "Jilin wula" (Basitleştirilmiş Çince: 吉林乌拉; Geleneksel Çince: 吉林烏拉)'dan türettiği düşünülmektedir. Bu transkripsiyonun Çincedeki doğrudan anlamı "Uğurlu Orman"'dır. Hanyu Pinyin harf çeviri sisteminin resmî kullanıma girmesinden önce Jilin eyaletinin ismi, Batı dillerinde Kirin olarak kayda geçti.
Jilin eyaletinde eş isimli Jilin şehri bulunmaktadır, ancak eyaletin başkenti ve en büyük şehri Çangçun. II. Dünya Savaşı tarihinde Çangçun, "Hsinking" (Çince: 新京; pinyin: Xīnjīng, "yeni başkent") ismi altında Japonya'nın kurduğu Mançukuo kukla rejiminin başkenti olarak işlev göstermesi için bilinir.
İdari yapılanma
Jilin Eyaleti toplam dokuz farklı il düzeyi idari bölümden oluşmak üzere sekiz il düzeyi şehir ve bir özerk il barındırmaktadır.
| Jilin Eyaleti'nin İdari Bölümleri | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bölüm kodu[1] | İsim | Çince Pinyin | Alan (km2) | Nüfus[2] （2020 yılı） | Merkez | İlçe düzeyi bölümler[3] | |||
| Semtler | İlçe düzeyi şehirler | İlçeler | Özerk ilçeler | ||||||
| 220000 | Jilin Eyaleti | 吉林省 Jílín Shěng | 191.202,36 | 24.073.453 | Çangçun Şehri | 21 | 20 | 16 | 3 |
| — Eyalet altı şehirler — | |||||||||
| 220100 | Çangçun Şehri | 长春市 Chángchūn Shì | 24.734,13 | 9.066.906 | Nanguan Semti | 7 | 3 | 1 | |
| — İl düzeyi şehirler — | |||||||||
| 220200 | Jilin Şehri | 吉林市 Jílín Shì | 27.711,41 | 3.623.713 | Chuanying Semti | 4 | 4 | 1 | |
| 220300 | Siping Şehri | 四平市 Sìpíng Shì | 10.241,73 | 1.814.733 | Tiexi Semti | 2 | 1 | 1 | 1 |
| 220400 | Liaoyuan Şehri | 辽源市 Liáoyuán Shì | 5.140,45 | 996.903 | Longshan Semti | 2 | 2 | ||
| 220500 | Tonghua Şehri | 通化市 Tōnghuà Shì | 15.611,54 | 1.812.114 | Dongchang Semti | 2 | 2 | 3 | |
| 220600 | Baishan Şehri | 白山市 Báishān Shì | 17.505,26 | 951.866 | Hunjiang Semti | 2 | 1 | 2 | 1 |
| 220700 | Songyuan Şehri | 松原市 Sōngyuán Shì | 21.169,77 | 2.252.994 | Ningjiang Semti | 1 | 1 | 2 | 1 |
| 220800 | Baicheng Şehri | 白城市 Báichéng Shì | 25.758,73 | 1.551.378 | Taobei Semti | 1 | 2 | 2 | |
| — Özerk iller — | |||||||||
| 222400 | Yanbian Kore Özerk İli | 延边朝鲜族自治州 Yánbiān Cháoxiǎnzú Zìzhìzhōu | 43.329,34 | 1.941.700 | Yanji Şehri | 6 | 2 | ||
Nüfus
2010 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Jilin'in toplam nüfusu 27.452.815.[4]
Etnik yapı
Jilin'deki başlıca etnik gruplar şunlardır:
| Etnik grup | Nüfus |
|---|---|
| Han | 25.267.110 |
| Koreli | 1.040.167 |
| Mançu | 866.365 |
| Moğol | 145.039 |
| Hui | 118.799 |
Diller
Jilin sakinlerinin çoğu Han Ulusu'na ait olup Beifanghua konuşur. Beifanghua'nın bir lehçesi olan Kuzeydoğu Guanhua'nın (Çincede kısaca "" 东北话 olarak bilinir) farklı değişkeleri eyalet çapında konuşulur. Bunun dışında, Ethnologue'a göre, Jilin'de Korece, Mançuca ve Moğolca da konuşulmaktadır.[5]
Jilin'deki etnik Korelilerin çoğu eyaletin doğusunda yer alan Yanbian Kore Özerk İli'ne yoğunlaşmış olup Korecenin Hamgyŏng lehçesini konuşur.[6] Yanbian İli'nde Korece medyada kullanılır (ör. Yanbian Weishi televizyon kanalında);[7] 20. yüzyılın ortasından beri buradaki okullarda iki dilli Çince ve Korece eğitimi de verilmiştir, ancak Ocak 2021'de Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi'ne bağlı Yasama İşleri Ofisi, bu iki dilli eğitimin uygulanma şeklini anayasaya aykırı bulup ildeki Korece eğitiminin aşamalı olarak azaltılması gerektiğini hükmetti.[8][9]
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Jilin ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Resmi site (Çince)