Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi
Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 1972 yılında yayımlanan Dünya Mirası Sözleşmesi'nin 11.4 maddesine uygun olarak[nb 1] Dünya Miras Komitesi tarafından Dünya Mirası Alanları'nı belirlemek ve yönetmek amacıyla derlenmiştir. Listelenen alanlar, korunması için büyük operasyonların gerekli olduğu ve "yardım talep edilen" Dünya Mirası Alanları'ndan oluşmaktadır.[1] Listenin amacı uluslararası farkındalığı artırmak ve tehditlere karşı önlemler almaktır.[2] Alana yönelik tehditler arasında yakın zamanlı, gerçekleşmesi kesinleşmiş tehditler veya alanda olumsuz etkilere neden olabilecek potansiyel tehlikeler sayılabilir.
Doğal alanlar değerlendirilirken nesli tükenmekte olan veya diğer değerli türlerin nüfusunda ciddi bir düşüş gerçekleşip gerçekleşmediğine ya da aşırı kesim, kirlenme, yerleşim, madencilik, tarım gibi insan faaliyetleri nedeniyle doğal güzelliğin bozulup bozulmadığına bakılarak alan tehlike altında ilan edilir. Kültürel bir alan ise, malzemelerin, yapıların, süslerin veya mimari tutarlılığın ciddi biçimde bozulması nedeniyle ya da tarihi orijinallik veya kültürel önemin kaybolması durumunda tehlike altında ilan edilir. Hem kültürel hem de doğal alanlar için potansiyel tehlikeler arasında, kalkınma projeleri, silahlı çatışmalar, yetersiz yönetim sistemleri veya sit alanlarının yasal koruyucularının statülerindeki değişiklikler bulunmaktadır. Kültürel alanlar söz konusu olduğunda, jeoloji, iklim veya çevresel değişiklikler de potansiyel tehlikeler oluşturabilir.[3]
Bir alan Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'ne dahil edilmeden önce durumu değerlendirilir ve ilgili taraf devletin işbirliğiyle düzeltici tedbirler için potansiyel bir program geliştirilir. Alan hakkındaki nihai karar komite tarafından verilir. Listelenen alanlar için Dünya Miras Fonu'ndan maddi destek tahsis edilebilir. Koruma durumu yılda bir kez gözden geçirilir ve komite toplantının ardından ek önlemler talep edilebilir, artık tehlikede değilse alanı Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'nden çıkartabilir veya gerekli görürse alanı hem Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'nden hem de Dünya Mirası listesinden çıkarmayı düşünebilir.[3] İki eski UNESCO Dünya Mirası alanından, Dresden Elbe Vadisi, Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'ne dahil edildikten sonra Dünya Mirasları listesinden çıkartılmışken, Arabistan Oriksi Barınağı listeden doğrudan çıkartılmıştır.[4][5] "İsa'nın Doğum Yeri, Doğum Yeri Kilisesi ve Hac Yolu, Beytüllahim" gibi bazı alanlar, aynı yıl içinde hem Dünya Mirası hem de Tehlike Altındaki Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.
Bazı miraslar için listelenme, koruma çalışmalarının başlatılmasını ve bölgelere fon aktarılmasını sağladı. Bu gelişmeler, Galápagos Adaları ve Yellowstone Millî Parkı gibi daha sonradan Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'nden çıkarılan alanlar için olumlu bir ilerleme sağladı, buna rağmen, listenin kendisi ve UNESCO'nun uygulamaları eleştirilere konu oldu.[6][7] Özellikle, Taraf Devletler ve Dünya Mirası Alanları'nın diğer paydaşları, kendi rızaları olmadan komitenin bir alanı tehlike altında olarak listeleme yetkisini eleştirdi.[8] 1992 yılına kadar, UNESCO, bir alanı kendi yetkisine dayanarak tehlike altında ilan edene kadar, Taraf Devletler, alanlar için bazı koruyucu önlemler almış olurlardı.[9] Tehlikedeki Dünya Mirası Listesi, bazı ülkeler tarafından bir kara liste olarak algılanıyordu ve Kanada Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Profesörü olan Prof. Dr. Christina Cameron'a göre Taraf Devletlerin ilgisini çekmek için politik araç olarak kullanıyordu.[10][11] Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN), UNESCO'nun, Taraf Devlet tarafından tehdidin kolayca ele alınabileceği bir dizi durumda Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi'ne (alanı gerçekten listelemeden) başvurduğunu ifade etmektedir.[12] Birlik ayrıca, bir alanın uzun süre tehlike altında olarak listelenmesinin şüpheli olduğunu ve bu durumlarda koruma için başka mekanizmalar aranması gerektiğini ifade etmektedir.[13]
Temmuz 2019 itibarıyla, Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'nde 17 doğal ve 36 kültürel olmak üzere toplam 53 alan bulunmaktadır. UNESCO tarafından listelenen alanların 21'i Arap ülkelerinde (6'sı Suriye'de, 5'i Libya'da), 16'sı Afrika'da (5'i Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde), 6'sı Latin Amerika ve Karayipler'de, 6'sı Asya ve Pasifik'te ve 4'ü Avrupa'da ve Kuzey Amerika'da bulunmaktadır. Tehlike altındaki doğal alanların çoğunluğu (12) Afrika'da bulunmaktadır.[14][15]
Güncel alanlar
- Ad: Dünya Miras Komitesi tarafından listelenmiş adı[16]
- Konum: Koordinatları ile ülkelerin bulunduğu yerler, varsayılan olarak ülkelere göre sıralanmıştır[nb 2]
- Kriter: Alanların bulunduğu ölçütler
- Alan: UNESCO tarafından belirlenen alan
- Yıl (WHS): Alanın listeye alınma tarihi
- Tehlike altında: Alanın Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'ne alınma tarihi
- Gerekçe: Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'ne alınma sebebi
| Ad | Fotoğraf | Konum | Kriter | Alan ha (acre) | Yıl (WHS) | Tehlike Altında | Gerekçe | Kaynak |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aïr ve Ténéré Ulusal Doğa Koruma Alanı |  | Arlit, | Doğal: (vii), (ix), (x) | 7.736.000 (19.120.000) | 1991 | 1992- | Bölgedeki çatışma ve sivil karışıklıkların yanı sıra yaban hayatı nüfusunun azalması ve bitki örtüsünün bozulması | [17][18] |
| Antik Saba Krallığı'nın Simgesel Yapıları |  | Marib,  Yemen15°25′36.76″K 45°20′6.82″D / 15.4268778°K 45.3352278°D | Kültürel: (iii), (iv) | 37.529 (92.740) | 2023 | 2023– | Yemen İç Savaşı'nın neden olduğu yıkım tehditleri. | [19][20] |
| Askia'nın Türbesi |  | Gao, Gao Bölgesi, | Kültürel: (ii), (iii), (iv) | 424 (1.050) | 2004 | 2012- | Mağrip el-Kaidesi ve Ensarüddin gibi bazı yasa dışı örgütler tarafından gerçekleştirilen saldırılar neticesinde bölgedeki bazı tarihi eserlerin tahrip edilmesi | [21][22] |
| Asur (Şerkat Kale) | .jpg) | Selahaddin, | Kültürel: (iii), (iv) | 70 (170) | 2003 | 2003- | Bölgeyi kısmen sular altında bırakacak olan ancak Irak Sivil Savaşı nedeni ile askıya alınan bir baraj inşaatı çalışması, bölgedeki yönetim zafiyeti | [23][24] |
| Atsinanana'daki Yağmur Ormanları |  | Doğu Madagaskar, | Doğal: (ix), (x) | 479.660 (1.185.300) | 2007 | 2010- | Yasa dışı kesim ve nesli tükenmekte olan lemurların avlanması | [25][26] |
| Bamyan Vadisi Kültürel Bölgesi |  | Bamyan, | Kültürel: (i), (ii), (iii), (iv), (vi) | 159 (390) | 2003 | 2003- | Bölgedeki tarihi heykellerden bazılarının Taliban tarafından dinamitle patlatılarak yok edilmesi, bölgedeki yönetim zafiyeti, tarihi eserlerin yok olma tehlikesi altında bulunması | [27][28] |
| Cam'daki Minare ve Arkeolojik Kalıntılar |  | Gur, | Kültürel: (ii), (iii), (iv) | 70 (170) | 2002 | 2002- | Yasal koruma eksikliği, koruma önlemleri ve yönetim planı eksikliği, alanın durumundaki bozulmalar | [29][30] |
| Chan Chan Antik Kenti |  | La Libertad, | Kültürel: (i), (iii) | 600 (1.500) | 1986 | 1986- | Doğal erozyon | [31][32] |
| Coro ve Limanı |  | Falcón, | Kültürel: (iv), (v) | 107 (260) | 1993 | 2005- | Kasım 2004-Şubat 2005 tarihleri arasında gerçekleşen şiddetli yağmurlar nedeniyle çok sayıda yapının hasar görmesi ve tampon bölgede yeni bir anıt, bir plaj yolu ve şehre giriş kapısının inşası | [33][34] |
| Doğu Rennell |  | Rennell ve Bellona illeri, | Doğal: (ix) | 37.000 (91.000) | 1998 | 2013- | Aşırı kesim ve bunun doğal ekosistem üzerindeki etkileri | [35] |
| Ebu Mina |  | Ebusir, | Kültürel: (iv) | 182 (450) | 1979 | 2001– | Kilden yapılma mağaraların sıvıya maruz kaldıklarından dolayı yarı sıvı bir hale gelmeye başlaması | [36][37] [38] |
| Everglades millî Parkı |  | Florida, | Doğal: (viii), (ix), (x) | 592.920 (1.465.100) | 1979 | 1993-2007, 2010- | Andrew Kasırgası, hasat ve tarımsal bozulma ve kentsel gelişim nedeniyle su akışı ve kalitesinin bozulması (1993), alanın bozulmaya devam etmesinin deniz canlılarının habitat kaybına ve deniz canlısı türlerinde azalmaya neden olması (2010) | [39][40][41] |
| Filistin, Zeytin ve Üzüm Toprakları, Güney Kudüs Kültürel Peyzajı, Battir |  | Battir, | Kültürel: (iv)(v) | 349 (860) | 2014 | 2014- | İsrail Batı Şeria bariyerinin "çiftçileri yüzyıllar boyunca ekip biçtikleri tarlalardan ayırması" | [42][43] |
| Garamba Ulusal Parkı |  | Orientale, | Doğal: (vii), (x) | 500.000 (1.200.000) | 1980 | 1984-1992, 1996- | Bölgedeki gergedan nüfusunun azalması (1984); Bölgedeki kaçak avcılık ve gerekli tedbirlerin alınmaması (1996) | [44][45][46] |
| Hatra |  | Ninova ili, 35°35′17.016″K 42°43′5.988″D / 35.58806000°K 42.71833000°D | Kültürel: (ii), (iii), (iv), (vi) | 324 (800) | 1985 | 2015- | Silahlı gruplar tarafından verilen hasarlar | [47] |
| Hebron/El-Halil Eski Şehri |  | El Halil, | Kültürel: (ii), (iv), (vi) | 206 (510) | 2017 | 2017- | Silahlı grupların yapılara verdiği hasarlar | [48] |
| Kahuzi-Biéga Millî Parkı |  | South Kivu ve Maniema, | Doğal: (x) | 600.000 (1.500.000) | 1980 | 1997- | Ormansızlaşma, avlanma, savaş ve iç savaş | [49][50] |
| Kaliforniya Körfezi'ndeki Adalar ve Koruma Alanları |  | Baja California, Baja California Sur, Sonora, Sinaloa veNayarit, Meksika27°38′K 112°33′B / 27.633°K 112.550°B | Doğal: (vii), (ix), (x) | 688.558 (1.701.460) | 2005 | 2019– | Körfezde yaşayan endemik bir domuz balığı türü olan vaquitanın popülasyonunun yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalması | [51][52] |
| Kasubi'deki Buganda Kraliyet Mezarları |  | Kampala, | Kültürel: (i), (iii),(iv), (vi) | 27 (67) | 2001 | 2010- | Mart 2010'da meydana gelen yagında, alandaki ana bina olan Muzibu Azaala Mpanga'nın hasar görmesi | [53][54] |
| Kirene Antik Kenti |  | Cebel Ahdar, | Kültürel: (ii), (iii), (vi) | — | 1982 | 2016- | Libya'daki iç savaş sırasında bölgedeki birçok tarihi eserin yağmalanması ve tahrip edilmesi | [55][56] |
| Kosova'daki Ortaçağ Anıtları: Dečani Manastırı, İpek Patrikhanesi, Gračanica Manastırı ve Prizren'deki Meryem Ana Kilisesi |  | Kosova[nb 3] | Kültürel: (ii), (iii), (iv) | 288 (710) | 2004 | 2006- | Yasal koruma ve yönetim zafiyeti; siyasi istikrarsızlık ve güvenlik sorunları | [57][58] |
| Krak des Chevaliers ve Salah Ed-Din Kalesi |  | Humus ve Lazkiye illeri,  Suriye34°46′54″K 36°15′47″D / 34.78167°K 36.26306°D | Kültürel: (ii)(iv) | 9 (22) | 2006 | 2013- | Bölgedeki iç savaş nedeni ile birçok tarihi eserin yok olma tehlikesi altında bulunması | [59] |
| Kuzey Suriye'nin Antik Köyleri |  | Suriye 36°20′3″K 36°50′39″D / 36.33417°K 36.84417°D | Kültürel: (iii)(iv)(v) | 12.290 (30.400) | 2011 | 2013- | İsyancılar tarafından sürdürülen Suriye İç Savaşı, isyancı grupların yağma ve yıkımları | [60] |
| Leptis Magna Antik Kenti |  | Khoms, | Kültürel: (i), (ii), (iii) | — | 1982 | 2016- | Libya İç Savaşı sırasında, silahlı grupların saldırılarının bölgeye büyük çapta hasar vermesi ve bu hasarın büyümesi tehdidi | [56][61] |
| Liverpool, Ortaçağ Ticari Liman Şehri |  | Liverpool, | Kültürel: (ii), (iii), (iv) | 136 (340) | 2004 | 2012- | Liverpool Waters olarak bilinen tarihi dok alanlarına dair yeniden geliştirme projeleri | [62][63] |
| Manovo-Gounda St Floris Millî Parkı |  | Bamingui-Bangoran, | Doğal: (ix), (x) | 1.740.000 (4.300.000) | 1988 | 1997- | Yasa dışı otlatma ve kaçak avlanma, güvenlik durumunun bozulması | [64][65] |
| Nan Madol: Doğu Mikronezya Tören Merkezi |  | Temwen Adası, | Kültürel: (i), (iii), (iv), (vi) | 767 (1.900) | 2016 | 2016- | Su yollarının sürekli siltasyonunun aşırı büyümeye neden olması ve mevcut yapıların altını oyması | [66][67] |
| Nimba Dağı Yasaklı Doğa Siti |  | Lola Bölgesi,
| Doğal: (ix), (x) | 18.000 (44.000) | 1981 | 1992- | Dünya Mirası Alanı'nın bir bölümünde demir madenciliği yapılması ve bölgenin Gine kesimine yüksek sayıda mülteci akını | [68][69] |
| Niokolo-Koba Ulusal Parkı |  | Tambacounda Bölgesi ve Kédougou Bölgesi, | Doğal: (x) | 913.000 (2.260.000) | 1981 | 2007- | Parkın niteliğinin bozulması, memeli popülasyonunun azalması, yönetim sorunları ve Gambiya Nehri üzerinde yapılması planlanan bir barajın olası etkileri | [70][71] |
| Odessa'nın Tarihi Merkezi |  | Odessa, Ukrayna46°29′11.22″K 30°44′29.81″D / 46.4864500°K 30.7416139°D | Kültürel: (ii), (iv) | — | 2023 | 2023– | Rusya-Ukrayna Savaşı | [72][73] |
| Okapi Doğa Siti |  | Orientale, | Doğal: (x) | 1.372.625 (3.391.830) | 1996 | 1997- | Bölgedeki çatışmalar sonucu park tesislerinin yağmalanması ve fillerin öldürülmesi | [74][75] |
| Palmira Antik Kenti |  | Humus (il), Suriye 34°33′15″K 38°16′0″D / 34.55417°K 38.26667°D | Kültürel: (i)(ii)(iv) | 036 (89) | 1980 | 2013- | Suriye İç Savaşı sırasında meydana gelen saldırılar | [76] |
| Panama'nın Karayip Tarafındaki Kaleler: Portobelo-San Lorenzo |  | Colón ili, | Kültürel: (i), (iv) | — | 1980 | 2012- | Çevresel etkenler, bakım eksikliği ve kentsel gelişme | [77][78] |
| Potosí Şehri |  | Potosí, | Kültürel: (ii), (iv), (vi) | 11.810 (29.200) | 1987 | 2014– | Devam eden madencilik faaliyetlerinin dağları gözenekli ve dengesiz bir hale getirmesi, zirvenin bazı kısımlarında göçüklerin meydana gelmesi ve ayrıca Bolivya Madencilik Şirketinin bölge ile ilgili hedefleri; alanı korumaya yönelik önerilerin yerine getirilmemesi | [79] |
| Reşid Karami Uluslararası Fuarı |  | Trablusşam,  Lübnan34°26′22″N 35°49′33″E / 34.4395°K 35.8259°D | Kültürel: (ii)(iv) | 19.200 (47.000) | 2023 | 2023 - | Lübnan likidite krizi, kentsel gelişim ve "endişe verici koruma durumu" nedeniyle koruma için gerekli olan fon eksikliği nedeniyle | [80][81] |
| Río Plátano Biyosfer Rezervi |  | La Mosquitia, | Doğal: (vii), (viii), (ix), (x) | — | 1982 | 1996-2007, 2011- | Kesim, balıkçılık ve toprak işgali; kaçak avlanma ve devletin alanı yönetme kapasitesinin azalması; büyük oranda hukukun bozulması ve uyuşturucu kaçakçılarının varlığı | [82][83] |
| Roșia Montană Madencilik Peyzajı |  | Alba ili, Romanya46°18′22″K 23°7′50″D / 46.30611°K 23.13056°D | Kültürel: (ii), (iii), (iv) | 31.442 (77.690) | 2021 | 2021– | Listelenen Madencilik Peyzajı'nın büyük bir kısmına zarar verecek çapta madencilik faaliyetleri planları | [84][85] |
| Sabratha Antik Kenti |  | Sabratha, | Kültürel: (iii) | — | 1982 | 2016- | Libya İç Savaşı, silahlı grupların saldırılarının bölgeye büyük çapta hasar vermesi ve bu hasarın büyümesi tehdidi | [56][86] |
| Salonga Millî Parkı |  | Équateur ve Bandundu Bölgesi, | Doğal: (vii), (ix) | 3.600.000 (8.900.000) | 1984 | 1999- | Toplumsal düzenin varlığının ortadan kaybolması | [87][88][89] |
| Samarra Antik Kenti |  | Selahaddin, | Kültürel: (ii), (iii), (iv) | 15.058 (37.210) | 2007 | 2007- | Irak İç Savaşı sonucu bölgede meydana gelen yönetim zafiyeti | [90][91] |
| Selous Av Sahası |  | Coast, Morogoro, Lindi, Mtwara ve Ruvuma bölgeleri, | Doğal: (ix), (x) | 5.120.000 (12.700.000) | 1982 | 2014– | Maden arama, çıkarma ve büyük altyapı projeleri | [92] |
| Sumatra'daki Tropik Yağmur Ormanları |  | Sumatra, | Doğal: (vii), (ix), (x) | 2.595.124 (6.412.690) | 2004 | 2011- | Kaçak avlanma, yasadışı ağaç kesimi, tarımsal ihlaller ve bölge içinde yollar inşa etme planları | [93][94] |
| Tadrart Acacus Kaya Resimleri |  | Fizan, | Kültürel: (iii) | — | 1985 | 2016- | Libya Sivil Savaşı sonucunda bölgedeki birçok tarihi eserin yok olma tehdidi altında bulunması | [56][95] |
| Tarihi Busra Şehri |  | Dera (il), Suriye 32°31′5″K 36°28′54″D / 32.51806°K 36.48167°D | Kültürel: (i)(iii)(vi) | — | 1980 | 2013- | Suriye'deki iç savaş sırasında bölgedeki birçok tarihi eserin yağmalanması ve tahrip edilmesi. | [96] |
| Tarihi Cenne Şehri |  | Cenne, | Kültürel: (iii), (iv) | — | 1988 | 2016- | Bölgesel güvenlik sorunları, tarihi kentin bozulan statüsü, kentleşme ve erozyon | [97][98] |
| Tarihi Gadames Şehri |  | Gadames, | Kültürel: (v) | — | 1986 | 2016- | Libya İç Savaşı dolayısıyla silahlı güçler tarafından gerçekleştirilen saldırılar | [56][99] |
| Tarihi Halep Şehri | .jpg) | Halep, Suriye 36°14′0″K 37°10′0″D / 36.23333°K 37.16667°D | Kültürel: (iii)(iv) | 350 (860) | 1986 | 2013- | Suriye'deki iç savaş sırasında bölgedeki birçok tarihi eserin yağmalanması ve tahrip edilmesi | [100] |
| Tarihi Kudüs Şehri ve Surları | .jpg) | Kudüs (UNESCO tarafından bir devlete bağlı olarak tanınmıyor)[nb 4]31°46′36″K 35°14′03″D / 31.77667°K 35.23417°D | Kültürel: (ii), (iii), (vi) | — | 1981 | 1982- | Kontrolsüz kentsel gelişme, turizm nedeniyle genel koruma durumunun bozulması ve bakım eksikliği | [101][102][103] |
| Tarihi San'a Şehri |  | Sana'a ili, | Kültürel: (iv), (v), (vi) | — | 1986 | 2015- | Yemen Sivil Savaşı ve buna bağlı olarak Suudi Arabistan tarafından gerçekleştirilen bombardımanlar[104] | [105] |
| Tarihi Şam Şehri |  | Şam (il), Suriye 33°30′41″K 36°18′23″D / 33.51139°K 36.30639°D | Kültürel: (i)(ii)(iii)(iv)(vi) | 86 (210) | 1979 | 2013- | Suriye İç Savaşı, isyancıların silahlı saldırıları ve esas olarak Cubar'ın kenar mahallelerinden gelen havan toplarının yapıları tehlikeye atması | [106] |
| Tarihi Şehr-i Sebz Şehri |  | Kaşkaderya, | Kültürel: (iii), (iv) | 240 (590) | 2000 | 2016- | Orta Çağ mahallelerindeki binaların tahrip edilmesi ve kentsel gelişmenin devam etmesi | [107][108] |
| Tarihi Şibam Şehri |  | Hadramut, 15°55′36.984″K 48°37′36.012″D / 15.92694000°K 48.62667000°D | Kültürel: (iii), (iv), (v) | — | 1982 | 2015- | Silahlı çatışmaların potansiyel tehdidi, bölgede halihazırda gözlemlenen koruma ve yönetim sorunlarının bir araya gelmesi | [105] |
| Tarihi Viyana Şehri |  | Viyana, | Kültürel: (ii)(iv)(vi) | 371 (920) | 2001 | 2017- | Şehir sülietini bozan yeni yüksek binaların yapılması | [109] |
| Tarihi Zabid Şehri |  | El Hudeyde, | Kültürel: (ii), (iv), (vi) | — | 1993 | 2000- | Tarihi binaların yapılarındaki bozulmalar | [110][111] |
| Timbuktu |  | Timbuktu, Timbuktu Bölgesi, | Kültürel: (ii), (iv), (v) | — | 1988 | 2012- | Mağrip el-Kaidesi, Ensarüddin ve Boko Haram gibi yasa dışı örgütler tarafından yapılan saldırılar neticesinde bölgedeki bazı tarihi yapıların tahrip edilmesi | [21][112] |
| Turkana Gölü Ulusal Parkları |  |  Kenya3°3′8″K 36°30′13″D / 3.05222°K 36.50361°D | Doğal: (viii)(x) | 161.485 (399.040) | 1997 | 2018– | Etiyopya'daki Gilgel Gibe III Barajı'nın gölün akıntısı ve ekosistemi üzerindeki etkisi | [113][114] |
| Virunga Millî Parkı |  | Kuzey Kivu ve Orientale, | Doğal: (vii), (viii), (x) | 800.000 (2.000.000) | 1979 | 1994- | Ruanda İç Savaşı yüzünden mültecilerin akın etmesi sonucu ormansızlaşma ve kaçak avlanma | [115][116] |
Önceden listelenen alanlar
Daha önce tehlikede olarak listelenen bir dizi alan bulunmaktaydı, ancak daha sonra yönetim ve korumadaki iyileştirmelerden sonra listeden çıkarıldı. Everglades Milli Parkı 1993'ten 2007'ye kadar ve 2010'dan itibaren tekrar listelenmiştir; Rio Plátano Biyosfer rezervi 1996'dan 2007'ye kadar ve 2011'den itibaren tekrar listelenmiştir. Bu nedenle, her ikisi de şu anda listelenen alanlar listesine dahil edilmiştir (yukarıda).
| Ad | Fotoğraf | Konum | Kriter | Alan ha (acre) | Yıl(WHS) | Tehlike Altında | Gerekçe | Kaynaklar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Abomey Kraliyet Sarayları |  | Zou Departmanı,  Benin7°11′26″K 1°59′36″D / 7.19056°K 1.99333°D | Kültürel: (iii), (iv) | 48 (120) | 1985 | 1985-2007 | Alanın özgün mimarisi ile çatışan unsurlar ve uygun olmayan restorasyon çalışmaları nedeniyle meydana gelen genel bozulma durumu | [117][118] [119][120] |
| Angkor |  | Siem Reap,  Kamboçya13°26′K 103°50′D / 13.433°K 103.833°D | Kültürel: (i), (ii), (iii), (iv) | — | 1992 | 1992-2004 | Kamboçya'nın 1980'lerde başlayan iç savaş sonucunda bölgedeki kontrolü kaybetmesi. Listeleme başlangıçta etkili yasal koruma, sınır ve tampon bölgelerin kurulması ve uluslararası koruma çabalarının izlenmesi ve koordine edilmesi gereken üç yıllık bir süre (1993-1995) ile sınırlıydı. | [121][122][123] |
| Bagrati Katedrali ve Gelati Manastırı |  | Imereti, Gürcistan42°15′44″K 42°42′59″D / 42.26222°K 42.71639°D | Kültürel: (iv) | 787 (1.940) | 1994 | 2010–2017 | Geri dönüşü mümkün olmayan müdahalelere yol açacak büyük bir yeniden yapılanma projesi. Alanın sınırları 2017 yılında değiştirildi.[nb 5] Bagrati Katedrali yeniden inşa edildikten sonra Dünya Mirasları Listesi'nden çıkarıldı, ancak Gelati Manastırı listede kaldı. | [124][125][126] |
| Bahla Kalesi |  | Bahla,  Umman22°58′K 57°18′D / 22.967°K 57.300°D | Kültürel: (iv) | — | 1987 | 1988-2004 | Kale ve Bahla Vahası'nın toprak yapılarının bozulması | [127][128][129][130] |
| Belize Set Resifi KorumaSistemi |  | Belize, Stann Creek ve Toledo Belize17°19′K 87°32′B / 17.317°K 87.533°B | Doğal: (vii), (ix), (x) | 96.300 (238.000) | 1996 | 2009–2018 | Mangrov kesimi ve aşırı gelişme | [131][132][133] |
| Bem ve Çevresi |  | Kerman, | Kültürel: (ii), (iii), (iv), (v) | — | 2004 | 2004-2013 | 2003 yılındaki Bam Depremi nedeni ile meydana gelen yıkılmalar | [134][135][136] |
| Butrint |  | Ayasaranda ilçesi,  Arnavutluk39°45′K 20°01′D / 39.750°K 20.017°D | Kültürel: (iii) | 3.980 (9.800) | 1992 | 1997-2005 | Yönetim ve koruma zafiyeti nedeniyle meydana gelen zararlar | [137][138][139] |
| Comoé Millî Parkı |  | Zanzan, | Doğal: (ix), (x) | 1.150.000 (2.800.000) | 1983 | 2003-2017 | Sivil karışıklık, kaçak avlanma ve etkin yönetim mekanizmalarının olmaması | [140][141] |
| Djoudj Kuş Barınağı |  | Biffeche,  Senegal16°30′K 16°10′B / 16.500°K 16.167°B | Doğal: (vii), (x) | 16.000 (40.000) | 1981 | 1984-1988, 2000-2006 | Bölgede inşa edilmesi planlanan bir baraj projesi (1984) nedeniyle listelendi.[nb 6] 1988 yılında parka su temini için bir kanal inşası ve bir yönetim planı hazırlanması sonucunda listeden çıkarıldı;[nb 5] 2000 yılında Salvinia molesta ve Pistia stratiotes türlerinin meydana getirdiği çevresel ve ekonomik tehditler ve ayrıca parkta su yönetimi ile ilgili sorunlar nedeniyle yeniden listelendi. | [45][142] [143][144] [145][146] |
| Dresden Elbe Vadisi |  | Saksonya,  Almanya51°03′K 13°49′D / 51.050°K 13.817°D | Kültürel: (ii), (iii), (iv), (v) | 1.930 (4.800) | 2004 | 2006-2009 | Kültürel Bölge'de inşa edilmesi planlanan Waldschlösschen Köprüsü nedeniyle listeye alınan alan, köprünün inşasının başlamasından sonra 2009 yılında Dünya Mirasları Listesi'nden çıkarıldı. | [147][148] |
| Dubrovnik |  | Dubrovnik-Neretva,  Hırvatistan42°38′25″K 18°06′30″D / 42.64028°K 18.10833°D | Kültürel: (i), (iii), (iv) | 97 (240) | 1979 | 1991-1998 | Hırvatistan Savaşı | [149][150] [151] |
| Filipin Sıradağlarındaki Pirinç Terasları |  | Ifugao, | Kültürel: (iii), (iv), (v) | 500.000 (1.200.000) | 1995 | 2001-2012 | Sistematik izleme programının veya kapsamlı bir yönetim planının bulunmaması | [152][153] |
| Galapagos Adaları |  | Galápagos,  Ekvador0°40′G 90°30′B / 0.667°G 90.500°B | Doğal: (vii), (viii), (ix), (x) | 14.066.514 (34.759.110) | 1978 | 2007-2010 | Yabancı türlerin giriş imkânlarının yetersizliği, koruma kurumları ve park yönetimi için kaynak dağılımının yetersizliği, çok sayıda yasa dışı göçmenin varlığı, turizmde hızlı kontrolsüz büyüme, balıkçılık kapasitesinin aşırı artması ve spor balıkçılığı gibi çeşitli tehditler | [154][155] [156][157] |
| Hampi'deki Anıtlar Grubu |  | Ballari,  Hindistan15°20′6″K 76°27′43″D / 15.33500°K 76.46194°D | Kültürel: (i), (iii), (iv) | — | 1986 | 1999-2006 | Hampi'nin koruma altındaki arkeolojik alanlarına iki asma köprünün inşa edilmesinin alanın bütünlüğünü ve özgünlüğünü tehdit etmesi | [158][159] [160] |
| Humberstone ve Santa Laura Güherçile Madeni |  | Tarapacá, Şili20°12′30″G 69°47′40″B / 20.20833°G 69.79444°B | Kültürel: (ii), (iii), (iv) | — | 2005 | 2005–2019 | 40 yıllık bakım eksikliğinden dolayı yapıların kırılgan doğası; ayrıca yapısal hasarlar, vandalizm ve yapılarda gerçekleştirilen sökümler; yağma | [161][162][163] |
| Ichkeul millî Parkı |  | Bizerte,  Tunus37°10′K 9°40′D / 37.167°K 9.667°D | Doğal: (x) | 12.600 (31.000) | 1980 | 1996-2006 | Bölgeye tatlısu akışını sınırlayan barajların inşa edilmesinin göl ve bataklığın tuzluluğunun artmasına ve göçmen kuş nüfusunun sayısında dikkat çeken bir azalmaya neden olması | [164][165] [166] |
| Iguaçu Şelalesi |  | Paraná,  Brezilya25°41′G 54°26′B / 25.683°G 54.433°B | Doğal: (vii), (x) | 170.086 (420.290) | 1986 | 1999-2001 | Iguazu Nehri üzerindeki barajlar, helikopter uçuşları, yasa dışı yollarla açılan yol ("Estrada do Colono", Portekizce "Settler'in Yolu"). | [89][167] [168] |
| İsa'nın Doğum Yeri: doğuş Kilisesi ve Hac Yolu, Beytüllahim |  | Beytüllahim, | Kültürel: (iv), (vi) | 298 (740) | 2012 | 2012–2019 | Su sızıntılarından kaynaklanan hasarlar | [169][170][171] |
| Katmandu Vadisi |  | Kathmandu Vadisi,  Nepal27°42′14″K 85°18′31″D / 27.70389°K 85.30861°D | Kültürel: (iii), (iv), (vi) | 167 (410) | 1979 | 2003-2007 | Yedi anıt bölgesinin altısının geleneksel unsurlarının kısmen veya önemli ölçüde kaybedilmesi ve genel mülkiyetin özgünlüğünün ve bütünlüğünün kaybolması | [172][173] [174] |
| Kilwa Kisiwani ve Songo Mnara Harabeleri |  | Kilwa District, | Kültürel: (iii) | — | 1981 | 2004-2014 | Erozyon veya bitkilerin yapılara verdiği zararlar gibi çeşitli etkenlere bağlı olarak alanın bozulmaya devam etmesi | [175][176] |
| Kotor'un Doğal ve Kültürel-Tarihi Bölgesi |  | Kotor Körfezi, Kotor ve çevreleyen alanlar Karadağ42°29′K 18°42′D / 42.483°K 18.700°D | Kültürel: (i), (ii), (iii), (iv) | — | 1979 | 1979-2003 | 15 Nisan 1979'daki deprem sonrasında meydana gelen hasarlar | [177][178] [179] |
| Köln Katedrali |  | Kuzey Ren-Vestfalya, Almanya 50°56′29″K 6°57′29″D / 50.94139°K 6.95806°D | Külürel: (i), (ii), (iv) | — | 1996 | 2004-2006 | Katedralin yakınındaki bir yüksek katlı bina inşa planı, yapının bütünlüğünü tehdit etmekte iken[nb 5], bina planı durdurulduktan ve bir tampon bölge oluşturulduktan sonra alan listeden çıkarıldı. | [180][181] [182] |
| Lahor'daki Kale ve Şalemar Bahçeleri |  | Pencab, | Kültürel: (i), (ii), (iii) | — | 1981 | 2000-2012 | Bir yolun genişletilmesi ve bahçenin çevre duvarlarının bozulması ve 1999'da tarihi su depolarının tahrip edilmesinden sonra Pakistan hükûmetinin isteği üzerine listeye alınmıştır. | [183][184] |
| Los Katíos Millî Parkı | .jpg) | Antioquia ve Chocó,  Kolombiya7°40′0″K 77°0′0″B / 7.66667°K 77.00000°B | Doğal: (ix), (x) | 72.000 (180.000) | 1994 | 2009-2015 | Ormansızlaşma, yasa dışı balıkçılık ve avlanma. Park yönetimi tarafından gerçekleştirilen önemli iyileştirmelerden sonra listeden çıkarıldı. | [185] |
| Manas Doğal Hayatı Koruma Alanı |  | Assam, Hindistan 26°30′K 91°51′D / 26.500°K 91.850°D | Doğal: (vii), (ix), (x) | 39.100 (97.000) | 1985 | 1992-2011 | 1992 yılında Bodo kabilesi militanları tarafından istila edildikten sonra, kaçak avlanma ve parkın altyapısında meydana gelen zararlar nedeniyle özellikle Büyük Tek Boynuzlu Gergedan ve diğer bazı türlerin popülasyonunda azalma | [186][187] [188] |
| Mtsheta'daki Tarihi Yerler |  | Mtsheta-Mtianeti Gürcistan41°51′K 44°43′D / 41.850°K 44.717°D | Kültürel: (iii), (iv) | — | 1994 | 2009-2016 | Alanın korunması ile ilgili endişeler | [189][190] |
| Ngorongoro Koruma Alanı |  | Arusha Bölgesi,  Tanzanya3°11′G 35°32′D / 3.183°G 35.533°D | Doğal: (iv), (vii), (viii), (ix), (x) | — | 1978 | 1984-1989 | Azalan koruma statüsü. | [191][192] [193] |
| Plitvice Gölleri Millî Parkı |  | Lika-Senj, Hırvatistan 44°53′K 15°37′D / 44.883°K 15.617°D | Doğal: (vii), (viii), (ix) | 19.200 (47.000) | 1979 | 1992-1997 | Hırvatistan Savaşı nedeniyle ortaya çıkan potansiyel tehditler | [194][195] [196] |
| Rwenzori Dağları Millî Parkı |  | Bundibugyo, Kabarole ve Kasese,  Uganda0°13′K 29°55′D / 0.217°K 29.917°D | Doğal: (vii), (ix) | 99.600 (246.000) | 1994 | 1999-2004 | Güvenlik zafiyeti ve parkın önemli bir bölümünün izlenememesi | [89][197] [198] |
| Sangay Ulusal Parkı |  | Chimborazo, Morona-Santiago ve Tungurahua, Ekvador 1°50′G 78°20′B / 1.833°G 78.333°B | Doğal: (vii), (viii), (ix), (x) | 271.925 (671.940) | 1983 | 1992-2005 | Aşırı kaçak avlanma, yasa dışı hayvancılık ve bir yol yapımı projesi | [199][200] [201] |
| Simien Ulusal Parkı |  | Amhara Bölgesi, | Doğal: (vii), (x) | 22.000 (54.000) | 1978 | 1996-2017 | Walia ibex nüfusunun azalması | [202][203] |
| Srebarna Doğa Koruma Alanı |  | Srebarna, Silistre,  Bulgaristan44°06′50″K 27°04′40″D / 44.11389°K 27.07778°D | Doğal: (x) | 638 (1.580) | 1983 | 1992-2003 | Mevsimlik taşkınlar ve tarımsal kullanımın, su canlıları ve kuş popülasyonlarında azalmaya veya kaybolmaya neden olması | [204][205] [206] |
| Şirvanşahlar Sarayı ve Kız Kulesi ile birlikte Surlarla Çevrili Bakü Şehri |  | Bakü,  Azerbaycan40°21′58.9″K 49°50′07.0″D / 40.366361°K 49.835278°D | Kültürel: (iv) | — | 2000 | 2003-2009 | 2000 Bakü depremi sırasında meydana gelen hasar, kentsel gelişim ve yetersiz koruma çalışmaları | [207] |
| Timbuktu | | Circle and Region of Tombouctou,  Mali16°46′24″K 2°59′58″B / 16.77333°K 2.99944°B | Kültürel: (ii), (iv), (v) | — | 1988 | 1990-2005 | Mağrip el-Kaidesi, Ensarüddin ve Boko Haram gibi grupların imha tehdidi, bazı anıtların yağmalanması ve yok edilmesi | [208][209] [210] |
| Tipasa |  | Tipaza,  Cezayir36°33′24″K 2°23′00″D / 36.55667°K 2.38333°D | Kültürel: (iii), (iv) | 52 (130) | 1982 | 2002-2006 | Alanın ve tampon bölgesinin bütünlüğünü etkileyen yetersiz bakım çalışmaları | [211][212] [213] |
| Wieliczka Tuz Madeni |  | Wieliczka, Wieliczka County, Küçük Polonya Voyvodalığı,  Polonya49°58′45″K 20°03′50″D / 49.97917°K 20.06389°D | Kültürel: (iv) | 969 (2.390) | 1978 | 1989-1998 | Nem sorunu. | [193][214] [215] |
| Yellowstone Millî Parkı |  | Wyoming; Montana ve Idaho'nun küçük bir kısmı,  ABD44°30′K 110°50′B / 44.500°K 110.833°B | Doğal: (vii), (viii), (ix), (x) | 898.349 (2.219.870) | 1978 | 1995-2003 | Yellowstone katil alabalığına yönelik tehlikelerin yanı sıra parkın bazı kısımlarında kanalizasyon sızıntısı ve atık kirliliğinin belirlenmesi; su miktarı ve kalitesine yönelik potansiyel tehditler, geçmiş ve planlanan madencilik faaliyetleri, bizon sürülerinde brusellozun ortadan kaldırılması için önerilen bir kontrol programı | [216][217] [218] |
Notlar
Kaynakça
- Alıntılar
- Genel
- "World Heritage in Danger: A compendium of key decisions on the conservation of natural World Heritage properties via the List of World Heritage in Danger" (PDF). Gland, Switzerland: IUCN. 2009. 30 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.
- Chape, Stuart; Spalding, Mark; Jenkins, Martin (2008). The world's protected areas: status, values and prospects in the 21st century (illustrated bas.). University of Castile-La Mancha. ISBN 978-0-520-24660-7. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.
- Timothy, Dallen J.; Nyaupane, Gyan P. (2009). Cultural heritage and tourism in the developing world: a regional perspective. Contemporary geographies of leisure, tourism and mobility. 10 (illustrated bas.). Taylor & Francis. ISBN 978-0-415-77622-6. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.
- "World Heritage Committee: Eighth session" (PDF). UNESCO. 7 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Sixteenth session" (PDF). UNESCO. 4 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2010.
- "World Heritage Committee: Twentieth session" (PDF). UNESCO. 31 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Twenty-first session" (PDF). UNESCO. 11 Haziran 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2010.
- "World Heritage Committee: Twenty-third session" (PDF). UNESCO. 12 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Twenty-fourth session" (PDF). UNESCO. 6 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Twenty-fifth session" (PDF). UNESCO. 26 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Twenty-seventh session" (PDF). UNESCO. 6 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Twenty-eighth session" (PDF). UNESCO. 27 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Twenty-ninth session" (PDF). UNESCO. 22 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Thirtieth session" (PDF). UNESCO. 30 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Thirty-first session" (PDF). UNESCO. 9 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Thirty-third session" (PDF). UNESCO. 17 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- "World Heritage Committee: Thirty-fourth session" (PDF). UNESCO. 24 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
Dış bağlantılar
- UNESCO World Heritage Sites 18 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., resmi site
- UNESCO World Heritage Centre – World Heritage in Danger List 30 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., resmi site
- UNESCO Heritage Centre – World Heritage List 6 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., resmi site