Ruĝa Listo de la Monda Heredaĵo
Listartikolo en Vikipedio
La Listo de Monda Heredaĵo en Danĝero aŭ la Ruĝa Listo de la Monda Heredaĵo estas aprobita kaj eldonita ĉiujare de la Komitato de la Monda Heredaĵo laŭ Artikolo 11.4 de Konvencio pri la protektado de Monda Heredaĵo Kultura kaj Natura.[1]
La listo enhavas 53 ejojn situantajn en 33 landoj.[2] Enskriboj en la listo estas endanĝeritaj mondaj heredaĵoj, kiuj bezonas urĝajn intervenojn, specialajn sekurigojn kaj financajn rimedojn, kiuj ebligus kunordigitajn operaciojn de Unesko por certigi reboniĝon kaj bonan staton de la objektoj.
La objektoj en la listo
Legendo de tabelo
- Ref. n-ro – referenca numero;
- Objekto – esperanta nomo de la enksribo kaj ĝia angla originalo;
- Loko – administra unuo, lando; geografiaj koordinatoj;
- Tipo – klasifiko de Monda heredaĵo de Unesko:[3]
- kultura (K),
- natura (N),
- miksita – kultura kaj natura (K,N);
- Enskribiĝo – jaro de enskribiĝo en la Liston de Monda heredaĵo de Unesko;
- Danĝeriĝo – jaro de enskribiĝo en la Ruĝan Liston;
- Kialo – Kialo de enskribiĝo en la Ruĝan Liston.
| Ref. n-ro | Objekto | Foto | Loko | Tipo | Enskribiĝo | Danĝeriĝo | Kialo |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 90 | Abu Mena Abu Mena |  | Abusir,  Egiptio30° 50′ 30″ Nordo 29° 39′ 50″ Oriento / 30.841667 °N, 29.663889 °O (mapo) | K (iv) | 1979 | 2001 | Kolapso de kelkaj konstruaĵoj pro argilo en tero, kiu iĝas duonflua ĉe kontakto kun akvo.[4] |
| 573 | Naturprotektejo Aïr kaj Ténéré Air and Ténéré Natural Reserves |  | Arlit (Departemento),  Niĝero18° 17′ 00″ Nordo 8° 00′ 00″ Oriento / 18.283333 °N, 8 °O (mapo) | N (vii)(ix)(x) | 1991 | 1992 | Milito kaj tumultoj.[5] |
| 21 | Malnova Urbo (Halepo) Ancient City of Aleppo | .jpg) | Gubernio Halepo,  Sirio36° 14′ 00″ Nordo 37° 10′ 00″ Oriento / 36.233333 °N, 37.166667 °O (mapo) | K (iii)(iv) | 1986 | 1992 | Detruiĝo de multaj konstruaĵoj pro milito.[6] |
| 22 | Malnova Urbo (Bosra) Ancient City of Bosra |  | Gubernio Daraa, Sirio 32° 31′ 05″ Nordo 36° 28′ 54″ Oriento / 32.518056 °N, 36.481667 °O (mapo) | K (i)(iii)(vi) | 1980 | 2013 | Malbona situacio en la lando – milito.[7] |
| 20 | Malnova Urbo (Damasko) Ancient City of Damascus |  | Damaska Gubernio, Sirio 33° 30′ 41″ Nordo 36° 18′ 23″ Oriento / 33.511389 °N, 36.306389 °O (mapo) | K (i)(ii)(iii)(iv)(vi) | 1979 | 2013 | Malbona situacio en la lando – milito.[7] |
| 1348 | Mortaj Urboj Ancient Villages of Northern Syria |  | Masivo Belus, Sirio 36° 20′ 03″ Nordo 36° 50′ 39″ Oriento / 36.334167 °N, 36.844167 °O (mapo) | K (iii)(iv)(v) | 2011 | 2013 | Malbona situacio en la lando – milito.[7] |
| 190 | Arkeologia loko en Cyreno Archaeological Site of Cyrene |  | Al Ĝabal Al Aĥdar (altaĵo),  Libio32° 49′ 30″ Nordo 21° 51′ 30″ Oriento / 32.825 °N, 21.858333 °O (mapo) | K (ii)(iii)(vi) | 1982 | 2016 | Malstabileco de la lando, armeaj grupoj ĉeestas la lokon.[8] |
| 183 | Arkeologia loko, Leptis Magna Archaeological Site of Leptis Magna |  | Al Ĥums, Libio 32° 38′ 18″ Nordo 14° 17′ 35″ Oriento / 32.638333 °N, 14.293056 °O (mapo) | K (i)(ii)(iii) | 1982 | 2016 | Malstabileco de la lando, armeaj grupoj ĉeestas la lokon.[8] |
| 184 | Arkeologia loko, Sabrata Archaeological Site of Sabratha |  | Sabrata, Libio 32° 48′ 19″ Nordo 12° 29′ 06″ Oriento / 32.805278 °N, 12.485 °O (mapo) | K (iii) | 1982 | 2016 | Malstabileco de la lando, armeaj grupoj ĉeestas la lokon.[8] |
| 1130 | Aŝuro Ashur (Qal'at Sherqat) | .jpg) | Gubernio Saladino,  Irako35° 27′ 24″ Nordo 43° 15′ 45″ Oriento / 35.456667 °N, 43.2625 °O (mapo) | K (iii)(iv) | 2003 | 2003 | Milito kaj estonta konstruado de akvobaraĵo endanĝerigas la objekton.[9] |
| 366 | Arkeologia loko, Ĉan Ĉan Chan Chan Archaeological Zone |  | Departemento La Libertad,  Peruo8° 06′ 40″ Sudo 79° 04′ 30″ Okcidento / 8.111111 °S, 79.075 °U (mapo) | K (i)(iii) | 1986 | 1986 | Rapida detruiĝo de konstruaĵoj pro natura erozio.[10] |
| 420 | Potosí (urbo) City of Potosí |  | Potosí (urbo),  Bolivio19° 35′ 01″ Sudo 65° 45′ 11″ Okcidento / 19.583611 °S, 65.753056 °U (mapo) | K (ii)(iv)(vi) | 1987 | 2014 | Daŭra kaj senkontrola fosado en monto Cerro Rico, kiu povas kolapsi kaj endanĝerigi la urbon.[11] |
| 658 | Coro kaj ĝia haveno Coro and its Port |  | Falcón,  Venezuelo11° 25′ 00″ Nordo 69° 40′ 00″ Okcidento / 11.416667 °N, 69.666667 °U (mapo) | K (iv)(v) | 1993 | 2005 | Fortaj pluvoj de Novembro 2004 ĝis Februaro 2005 forte detruis multajn konstruaĵojn.[12] |
| 1229 | Krak des Chevaliers kaj Citadelo de Saladino Crac des Chevaliers and Qal’at Salah El-Din |  | Gubernioj: Homs, Latakia, Sirio 34° 46′ 54″ Nordo 36° 15′ 47″ Oriento / 34.781667 °N, 36.263056 °O (mapo) | K (ii)(iv) | 2006 | 2013 | Malbona situacio en la lando – milito.[7] |
| 208 | Kultura pejzaĝo kaj arkeologiaj restaĵoj en Bamijana valo Cultural Landscape and Archaeological Remains of the Bamiyan Valley |  | Provinco Bamijano,  Afganio34° 49′ 55″ Nordo 67° 49′ 36″ Oriento / 34.831944 °N, 67.826667 °O (mapo) | K (i)(ii)(iii)(iv)(vi) | 2003 | 2003 | La objekto estas rompebla pro abandono, milito, rabado kaj minado en la kavernoj.[13] |
| 854 | Orienta Rennello East Rennell |  | Provinco Rennell kaj Bellona,  Salomonoj11° 40′ 59″ Sudo 160° 10′ 59″ Oriento / 11.683056 °S, 160.183056 °O (mapo) | N (ix) | 1998 | 2013 | Arbohakado ŝanĝas la ekosistemon kaj endanĝerigas la objekton.[14] |
| 76 | Nacia parko Everglades Everglades National Park |  | Florido,  Usono25° 19′ 00″ Nordo 80° 56′ 00″ Okcidento / 25.316667 °N, 80.933333 °U (mapo) | N (viii)(ix)(x) | 1979 | 1993 (ĝis 2007), 2010 | Poluo, urba kaj vilaĝa kreskado malplibonigas la akvan ekosistemon.[15] |
| 135 | Fortikaĵoj de Panamo en Karibio: Portobelo-San Lorenzo Fortifications on the Caribbean Side of Panama: Portobelo-San Lorenzo |  | Provincio Kolono,  Panamo9° 33′ 14″ Nordo 79° 39′ 21″ Okcidento / 9.553889 °N, 79.655833 °U (mapo) | K (i)(iv) | 1980 | 2012 | Malbona stato de la fortifikaĵoj, manko de protektado kaj konservado.[16] |
| 136 | Nacia Parko Garamba Garamba National Park |  | Provinco Orientale,  Demokratia Respubliko Kongo4° 00′ Nordo 29° 15′ Oriento / 4 °N, 29.25 °O (mapo) | N (vii)(x) | 1980 | 1984 (ĝis 1992), 1996 | Ŝtelĉasado kaj milito, kiu endanĝerigas flagospeciojn.[17] |
| 277 | Hatra Hatra |  | Gubernio Ninivo, Irako 35° 35′ 17″ Nordo 42° 43′ 06″ Oriento / 35.588056 °N, 42.718333 °O (mapo) | K (ii)(iii)(iv)(vi) | 1985 | 2015 | Detruo farita de ISIS.[18] |
| 1565 | Malnova Urbo (Hebrono) Hebron |  | Gubernio Hebron,  Palestino31° 31′ 27″ Nordo 35° 06′ 32″ Oriento / 31.524167 °N, 35.108889 °O (mapo) | K (ii)(iv)(vi) | 2017 | 2017 | |
| 885 | Histora Centro en Ŝahrisabz Historic Centre of Shakhrisyabz |  | Provinco Kaŝkadarjo,  Uzbekio39° 03′ 00″ Nordo 66° 50′ 00″ Oriento / 39.05 °N, 66.833333 °O (mapo) | K (iii)(iv) | 2000 | 2016 | La malnovajn konstruaĵojn anstataŭis modernaj konstruaĵoj, tio faris nereverseblajn ŝanĝojn al la historia aspekto.[19] |
| 1033 | Histora Centro en Vieno Historic Centre of Vienna |  | Vieno,  Aŭstrio48° 12′ 00″ Nordo 16° 22′ 00″ Oriento / 48.2 °N, 16.366667 °O (mapo) | K (ii)(iv)(vi) | 2001 | 2017 | Konstruado de turdomoj kaj aliaj altaj konstruaĵoj en la centro de Vieno, malbone influas la universalan aspekton de la objekto.[20] |
| 611 | Histora Urbo Zabid Historic Town of Zabīd |  | Provinco Al Hudajda,  Jemeno14° 12′ 00″ Nordo 43° 19′ 00″ Oriento / 14.2 °N, 43.316667 °O (mapo) | K (ii)(iv)(vi) | 1993 | 2000 | Malpliboniĝanta stato de la historiaj konstrauaĵoj kaj manko de konservado.[21] |
| 1182 | Insuloj kaj Protektitaj Areoj en Kalifornia Golfo Islands and Protected Areas of the Gulf of California |  | Baja California, Baja California Sur, Sonora, Sinaloa, Nayarit  Meksiko27° 38′ 00″ Nordo 112° 33′ 00″ Okcidento / 27.633333 °N, 112.55 °U (mapo) | N (vii)(ix)(x) | 2005 | 2019 | Rapida formortado de vakito.[22] |
| 137 | Nacia Parko Kahuzi-Biega Kahuzi-Biega National Park |  | Sud-Kivuo, Provinco Maniema, Demokratia Respubliko Kongo 2° 30′ Sudo 28° 45′ Oriento / 2.5 °S, 28.75 °O (mapo) | N (x) | 1980 | 1997 | Ŝtelĉasado, arbohakado kaj milito, multaj armeaj grupoj kaŝiĝas tie.[23] |
| 801 | Naciaj Parkoj ĉe Lago Turkana Lake Turkana National Parks |  |  Kenjo3° 03′ 08″ Nordo 36° 30′ 13″ Oriento / 3.052222 °N, 36.503611 °O (mapo) | N (viii)(x) | 1997 | 2018 | Akvobaraĵo malbone influis ekosistemon kaj hidrologion de la lago.[24] |
| 1150 | Mara Komerca Urbo Liverpool Liverpool – Maritime Mercantile City |  | Liverpool,  Unuiĝinta Reĝlando (Britio)53° 24′ 24″ Nordo 2° 50′ 40″ Okcidento / 53.406667 °N, 2.844444 °U (mapo) | K (ii)(iii)(iv) | 2004 | 2012 | Manko de ĝenerala administrado.[25] |
| 475 | Nacia Parko Manovo-Gounda St. Floris Manovo-Gounda St Floris National Park |  | Bamingui-Bangoran,  Centr-Afrika Respubliko9° 00′ Nordo 21° 30′ Oriento / 9 °N, 21.5 °O (mapo) | N (ix)(x) | 1988 | 1997 | Kontraŭleĝaj paŝtejoj kaj ŝtelĉasistoj, kiuj povis mortigi ĝis 80% de bestoj.[26] |
| 211 | Minareto de Ĝam Minaret and Archaeological Remains of Jam |  | Provinco Gor, Afganio 34° 23′ 48″ Nordo 64° 30′ 58″ Oriento / 34.396667 °N, 64.516111 °O (mapo) | K (ii)(iii)(iv) | 2002 | 2002 | Manko de protektado kaj konservado.[27] |
| 724 | Mezepokaj Monumentoj en Kosovo Medieval Monuments in Kosovo |  |  Kosovo42° 39′ 40″ Nordo 20° 15′ 56″ Oriento / 42.661111 °N, 20.265556 °O (mapo) | K (ii)(iii)(iv) | 2004 | 2006 | Malstabileco de la lando, malbona konservado kaj manko de jura statuso de la objekto.[28] |
| 155 | Naturrezervejo sur Monto Nimba Mount Nimba Strict Nature Reserve |  | Prefektejo Lola,  Ebur-Bordo,  Gvineo7° 36′ 00″ Nordo 8° 23′ 00″ Okcidento / 7.6 °N, 8.383333 °U (mapo) | N (ix)(x) | 1981 | 1992 | Alveno de multaj rifuĝintoj kaj propono de ferominado.[29] |
| 1503 | Ceremonia Centro de Orienta Mikronezio Nan Madol Nan Madol: Ceremonial Centre of Eastern Micronesia |  | Insulo Temwen,  Federacio de Mikronezio6° 50′ 23″ Nordo 158° 19′ 51″ Oriento / 6.839722 °N, 158.330833 °O (mapo) | K (i)(iii)(iv)(vi) | 2016 | 2016 | Kreskado de mangrovoj kaj subfosiĝo de la konstruaĵoj.[30] |
| 153 | Nacia Parko Niokolo-Koba Niokolo-Koba National Park |  | Regionoj: Tambacounda, Kédougou,  Senegalo13° 00′ 00″ Nordo 12° 40′ 00″ Okcidento / 13 °N, 12.666667 °U (mapo) | N (x) | 1981 | 2007 | Ŝtelĉasado kaj paŝtado.[31] |
| 718 | Naturrezervejo Okapi Okapi Wildlife Reserve |  | Provinco Orientale, Demokratia Respubliko Kongo 2° 00′ Nordo 28° 30′ Oriento / 2 °N, 28.5 °O (mapo) | N (x) | 1996 | 1997 | Orominado, rabado kaj mortigo de elefantoj pro milito.[32] |
| 148 | Malnova Urbo (Jerusalemo) Old City of Jerusalem and its Walls | .jpg) | Jerusalemo,  Israelo31° 46′ 36″ Nordo 35° 14′ 03″ Oriento / 31.776667 °N, 35.234167 °O (mapo) | K (ii)(iii)(vi) | 1981 | 1982 | Manko de konservado, nova urboplanado povus endanĝerigi la objekton.[33] |
| 385 | Malnova Urbo (Sanao) Old City of Sana'a |  | Provinco Sanao, Jemeno 15° 21′ 20″ Nordo 44° 12′ 29″ Oriento / 15.355556 °N, 44.208056 °O (mapo) | K (iv)(v)(vi) | 1986 | 2015 | Detruo pro milito.[34] |
| 362 | Malnova Urbo (Ghadames) Old Town of Ghadamès |  | Ghadames, Libio 30° 08′ 00″ Nordo 9° 30′ 00″ Oriento / 30.133333 °N, 9.5 °O (mapo) | K (v) | 1986 | 2016 | Malstabileco de la lando, armeaj grupoj ĉeestas la lokon.[8] |
| 116 | Malnova Urbo (Djenné) Old Towns of Djenné |  | Djenné,  Malio13° 54′ 23″ Nordo 4° 33′ 18″ Okcidento / 13.906389 °N, 4.555 °U (mapo) | K (iii)(iv) | 1988 | 2016 | Detruo de la materialoj, erozio kaj urbanizado.[35] |
| 1492 | Kultura Pejzaĝo de Suda Jerusalemo, Battiro Palestine: Land of Olives and Vines – Cultural Landscape of Southern Jerusalem, Battir |  | Battiro, Palestino 31° 43′ 11″ Nordo 35° 07′ 50″ Oriento / 31.719722 °N, 35.130556 °O (mapo) | K (iv)(v) | 2014 | 2014 | Socio-kulturaj kaj geopolitikaj ŝanĝoj povas detrui la pejzaĝon.[36] |
| 385 | Malnova Urbo (Ŝibam) Old Walled City of Shibam |  | Provinco Hadramaut, Jemeno 15° 55′ 37″ Nordo 48° 37′ 36″ Oriento / 15.926944 °N, 48.626667 °O (mapo) | K (iii)(iv)(v) | 1982 | 2015 | Milito malebligas protektadon de la objekto.[34] |
| 1257 | Pluvarbaroj Atsinanana Rainforests of the Atsinanana |  |  Madagaskaro14° 28′ 00″ Sudo 49° 42′ 00″ Oriento / 14.466667 °S, 49.7 °O (mapo) | N (ix)(x) | 2007 | 2010 | Kontraŭleĝa arbohakado de raraj arbotipoj, ŝtelĉasado de endanĝeritaj lemuroj.[37] |
| 196 | Biosfera rezervejo Río Plátano Río Plátano Biosphere Reserve |  | La Mosquitia,  Honduro15° 44′ 40″ Nordo 84° 40′ 30″ Okcidento / 15.744444 °N, 84.675 °U (mapo) | N (vii)(viii)(ix)(x) | 1982 | 1996 (ĝis 2007), 2011 | Kontraŭleĝa arbohakado, okupacio, malstabileco de la regiono.[38] |
| 287 | Roka arto en Tadrart Akakus Rock-Art Sites of Tadrart Acacus |  | Fezano, Libio 24° 50′ 00″ Nordo 10° 20′ 00″ Oriento / 24.833333 °N, 10.333333 °O (mapo) | K (iii) | 1985 | 2016 | Malstabileco de la lando, armeaj grupoj ĉeestas la lokon.[8] |
| 280 | Nacia Parko Salonga Salonga National Park |  | Provincoj: Bandundu, Ekvatora, Demokratia Respubliko Kongo 2° Sudo 21° Oriento / 2 °S, 21 °O (mapo) | N (vii)(ix) | 1984 | 1999 | Ŝtelĉasado, konstruado de loĝejoj.[39] |
| 276 | Arĥeologia Urbo Samaro Samarra Archaeological City |  | Gubernio Saladino, Irako 34° 12′ 00″ Nordo 43° 52′ 00″ Oriento / 34.2 °N, 43.866667 °O (mapo) | K (ii)(iii)(iv) | 2007 | 2007 | Milito malebligas protektadon de la objekto.[40] |
| 199 | Ĉasrezervejo Selous Selous Game Reserve | | Regionoj: Ruvuma, Mtwara, Lindi, Morogoro, Pwani,  Tanzanio9° 00′ Sudo 37° 24′ Oriento / 9 °S, 37.4 °O (mapo) | N (ix)(x) | 1982 | 2014 | Ŝtelĉasado malkreskas la bestan populacion.[41] |
| 23 | Palmira Site of Palmyra |  | Gubernio Homs, Sirio 34° 33′ 15″ Nordo 38° 16′ 00″ Oriento / 34.554167 °N, 38.266667 °O (mapo) | K (i)(ii)(iv) | 1980 | 2013 | Malbona situacio en la lando – milito.[7] |
| 119 | Timbuktuo Timbuktu |  | Timbuktuo, Malio 16° 46′ 24″ Nordo 2° 59′ 58″ Okcidento / 16.773333 °N, 2.999444 °U (mapo) | K (ii)(iv)(v) | 1988 | 2012 | Milito en norda Malio, danĝeroj por konservado.[42] |
| 1139 | Tombo de Askia Tomb of Askia |  | Gao, Malio 16° 17′ 23″ Nordo 0° 02′ 40″ Okcidento / 16.289722 °N, 0.044444 °U (mapo) | K (ii)(iii)(iv) | 2004 | 2012 | Milito en norda Malio, danĝeroj por konservado.[43] |
| 1022 | Tomboj de reĝoj de Bugando en Kasubio Tombs of Buganda Kings at Kasubi |  | Kampalo,  Ugando0° 19′ 45″ Nordo 32° 33′ 12″ Oriento / 0.329167 °N, 32.553333 °O (mapo) | K (i)(iii)(iv)(vi) | 2001 | 2010 | Incendio, kiu bruligis parton de la objekto.[44] |
| 1167 | Tropika Pluvarbaro Sumatra Tropical Rainforest Heritage of Sumatra |  | Sumatro,  Indonezio2° 30′ Sudo 101° 30′ Oriento / 2.5 °S, 101.5 °O (mapo) | N (vii)(ix)(x) | 2004 | 2011 | Arbohakado, kontraŭleĝa ŝtelĉasado, konstruado de strato, malforteco de registraro.[45] |
| 63 | Nacia Parko Virungo Virunga National Park |  | Provincoj: Nord-Kivuo, Orientale, Demokratia Respubliko Kongo 0° 55′ 00″ Nordo 29° 10′ 00″ Oriento / 0.916667 °N, 29.166667 °O (mapo) | N (vii)(viii)(x) | 1979 | 1994 | Arbohakado kaj ŝtelĉasado rezulte de alveno de rifuĝintoj pro milito en Ruando[46] |
Referencoj
🔥 Top keywords: Vikipedio:ĈefpaĝoSpecialaĵo:SerĉiCarles Puigdemont i Casamajó14-a de junio17-a de septembro25-a de majo28-a de marto18-a de junioMarie-AntoinetteSpecialaĵo:Lastaj ŝanĝojEsperantoPortalo:KomunumoHelpo:EnhavoVikipedio:KontaktojVikipedioDigesta sistemoVikipedio:AktualaĵojMichael JacksonDua MondmilitoVikipedio:Bonvenon al VikipedioVikipedio:MalgarantioMichael BeckerDigestadoVikipedio:DiskutejoKrystyna Łuczak-SurówkaHelpo:Alŝuti dosieron11-a de junioWilhelm HegelerDobra (Satu Mare)Juan Antonio VillacañasȘugagVikipedio:AdministrantojBirdumoŜablono:RomSerĉilo-optimumigoKategorio:Vilaĝoj de RumanioFelix EpsteinUzanto:DominikPornhub