Гуаңҗу
Гуаңҗу (кыт. трад. 廣州, гад. 广州, пиньинь: Guǎngzhōu, элек Канто́н исем асында мәгълүм булган[16]) — Кытай Халык Җөмһүрияте шәһәре, Гуаңдуң провинциясенең башкаласы. Аспровинциаль әһәмиятле шәһәр.
| Гуаңҗу | |
| кыт. 广州 | |
 | |
| Рәсми исем | 广州市 |
|---|---|
| Демоним | Cantonese, Cantonaise[1], Cantonais[1] һәм cantonesi |
| Дөнья кисәге | Азия |
| Дәүләт |  Кытай |
| Нәрсәнең башкаласы | Гуандун[d] |
| Башкала | Юэсю[d] |
| Административ-территориаль берәмлек | Гуандун[d] |
| Сәгать поясы | UTC+08:00 |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Чжуцзян[d] |
| Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы | мэр Гуанчжоу[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Guo Yonghang[d] |
| Башкарма хакимият | People's Government of Guangzhou Municipality[d] |
| Канунбирү органы | Guangzhou Municipal People's Congress[d][2] |
| Әгъзалык | Всемирная федерация туристических городов[d][3] |
| Халык саны | 18 676 605 (2020)[4] |
| Административ бүленеше | Ливань[d], Юэсю[d], Хайчжу[d], Тяньхэ[d], Байюнь[d], Хуанпу[d], Паньюй[d], Хуаду[d], Luogang District[d], Цзэнчэн[d] һәм Цунхуа[d] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 21 метр |
| Кардәш шәһәр | Прага, Франкфурт[5], Вилнүс[6][7], Истанбул, Сидней, Бари, Кваңҗу, Фукуока, Оита, Винья-дел-Мар, Дурбан[d][8], Арекипа, Сурабая[9], Ресифи, Окленд[10], Лос-Анджелес, Лион, Манила, Bangkok, Birminghem, Ванкувер, Линчёпинг[d][11][12], Окленд-Сити[d], Луҗ, Ноборибецу, Валенсия[13], Дакка, Дөбәй, Тампере[14], Хошимин һәм Киев[15] |
| Моның хуҗасы | Line 5[d], Zhujiang New Town Automated People Mover System[d], Line 3[d], Line 8[d], Line 4[d], Line 2[d], Line 1[d], Guangfo Metro[d], Guangzhou Metro Line 11[d], Guangzhou Metro Line 13[d], Guangzhou Metro Line 14[d], Guangzhou Metro Line 21[d], Line 6[d], Line 7[d], Guangzhou Metro Line 9[d], Guangzhou Metro Line 18[d], Haizhu Tram Line 1[d] һәм Line 22[d] |
| Нәрсә белән чиктәш | Чжаоцин[d] һәм Чжуншань[d] |
| Алыштырган | Guangzhou Direct-controlled Municipality[d] |
| Мәйдан | 7248,86 км² |
| Почта индексы | 510000 |
| Рәсми веб-сайт | gz.gov.cn |
| Һәштәге | 广州市 |
 | |
 | |
 | |
.jpg) | |
 | |
 | |
| Феноменның икътисады | economy of Guangzhou[d] |
.jpg) | |
| Җирле телефон коды | 20 |
| Номер тамгасы коды | 粤A |
| Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | [d] |
 | |
 Гуаңҗу Викиҗыентыкта | |
Халык саны — 11 071 429 кеше (шәһәрнең үзендә), ~14 000 000 кеше (шәһәртирә зонасы белән, 2013).
География
Шәһәр Көньяк Кытай диңгезе яр буеннан 110 км ераклыкта, Җуҗаң (Чжуцзян, ягъни «энҗеле») елгасы дельтасында урнашкан.
Тарих
Шәһәр б.э.к. 3 гасырдан мәгълүм. Урта гасырларда — эре сәүдә порты. 18 гасырда — чит илләр белән чикле күләмнәрдә сәүдә итү өчен бердәнбер Кытай порты булган. Нәнҗин килешүе буенча (1842) — 5 портлар исәбендә чит ил сәүдәсе өчен ачылган. Инглиз-франк-кытай сугышыннан (1856 — 60) Гуаңҗуда чит ил (инглиз-француз) концессиясе барлыкка килгән. 1938 — 45 еллардла япон оккупациясе астында булган.
Административ бүленеш
| Map | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Ливән Юэчү Хайҗу Тәнхе Байюнь Хуаңпу Панью Хауду Нәнша Җеңчең Цуңхуа | |||||
| Исем | Кытайча | Пиньинь | Халык (2010 ел)[17] | Мәйдан (км2)[18] | Халык тыгызлыгы (/км2)[17] |
| Юэчү районы | 越秀区 | Yuèxiù Qū | 1,157,277 | 33.80 | 34,239 |
| Ливән районы | 荔湾区 | Lìwān Qū | 898,204 | 59.10 | 15,198 |
| Хайҗу районы | 海珠区 | Hǎizhū Qū | 1,558,663 | 90.40 | 17,242 |
| Тәнхе районы | 天河区 | Tiānhé Qū | 1,432,431 | 96.33 | 14,870 |
| Байюнь районы | 白云区 | Báiyún Qū | 2,222,658 | 795.79 | 2,793 |
| Хуаңпу районы | 黄埔区 | Huángpù Qū | 831,600 | 484.17 | 1,717 |
| Панью районы | 番禺区 | Pānyú Qū | 1,764,869 | 786.15 | 2,245 |
| Хуаду районы | 花都区 | Huādū Qū | 945,053 | 970.04 | 974 |
| Нәнша районы | 南沙区 | Nánshā Qū | 259,899 | 527.65 | 493 |
| Җеңчең районы | 增城区 | Zēngchéng Qū | 1,036,731 | 1,616.47 | 641 |
| Цоңхуа районы | 从化区 | Cónghuà Qū | 593,415 | 1,974.50 | 301 |
| Барлык | 12,700,800 | 7,434.40 | 1,708 | ||
Икътисад
Гуаңҗу — Көньяк Кытайның икътисади үзәкләреннән берсе. Йөк әйләнеше буенча Көньяк Кытайның иң зур порт. Тимер юллар төене, халыкара аэропорт бар. Сәнәгать тарммакларыннан тукымачылык, азык-төлек, гомуим машиналар төзү, кара металлургия, кәгазь, химия, төзелеш материаллары сәнәгатьләре үсеш алган.
Мәдәният
Берничә югары уку йорт, шул исәптә Сүн Ятсен исемендәге университет (1924), табибият, педагогия, малия-икътисад институтлары, ботаника бакчасы һ.б. бар.
