Davlatlar roʻyxati

suveren mamlakatlar roʻyxati

Jahonning siyosiy xaritasida, 2023-yil holatiga koʻra, 278 dan ortiq mamlakat boʻlib, jumladan jahon hamjamiyati tomonidan mustaqilligi rasman tan olingan 195 ta suveren davlat mavjud. Bulardan 193 tasi BMTning faoliyatida aʼzo davlatlar sifatida, 2 tasi (Vatikan, Falastin[1])esa kuzatuvchi-davlat boʻlib ishtirok etmoqda.

Jahonning hozirgi siyosiy xaritasi turli tarixiy jarayonlar taʼsirida shakllangan. Ayniqsa, Birinchi va Ikkinchi jahon urushlari, mustamlaka tizimining yemirilishi, sotsialistik tuzumning barham topishi kabi jarayonlar alohida eʼtiborga loyiqdir. Ushbu tarixiy voqealar taʼsirida XX va XXI asrlar mobaynida dunyoda mustaqil davlatlar soni muttasil oʻsib keldi.

Hozirda dunyoning koʻp joylarida aholisi oʻz mustaqil davlatchiligini tan olish uchun kurashayotgan mintaqalar mavjud boʻlib kelmoqda.

Tan olingan davlatlar

BayroqMamlakatDavlatlarning toʻliq nomi
1. AvstraliyaAvstraliya
2. AvstriyaAvstriya Respublikasi
3. AlbaniyaAlbaniya Respublikasi
4. Amerika Qoʻshma Shtatlari
5. AngolaAngola Respublikasi
6. AndorraAndorra Knyazligi
7. Antigua va Barbuda
8. ArgentinaArgentina Respublikasi
9. ArmanistonArmaniston Respublikasi
10. AfgʻonistonAfgʻoniston Islom Amirligi
11. Bagama orollariBagama orollari Hamdoʻstligi
12. BangladeshBangladesh Xalq Respublikasi
13. Barbados
14. BahraynBahrayn Qirolligi
15. BelorussiyaBelorus Respublikasi
16. Beliz
17. BelgiyaBelgiya Qirolligi
18. BeninBenin Respublikasi
19. Birlashgan Arab Amirliklari
20. BolgariyaBolgariya Respublikasi
21. BoliviyaKoʻpmillatli Boliviya Davlati
22. Bosniya va Gertsegovina
23. BotsvanaBotsvana Respublikasi
24. BraziliyaBraziliya Federativ Respublikasi
25. BruneyBruney Dar-us-Salom Davlati
26. Burkina-FasoBurkino-Faso Respublikasi
27. BurundiBurundi Respublikasi
28. ButanButan Qirolligi
29. Buyuk BritaniyaBuyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Qo‘shma Qirolligi
30. VanuatuVanuatu Respublikasi
31. VatikanVatikan - Shahar Davlati
32. Vengriya
33. VenesuelaVenesuela Bolivar Respublikasi
34. VyetnamVyetnam Sotsialistik Respublikasi
35. GabonGabon Respublikasi
36. GaitiGaiti Respublikasi
37. GayanaGayana Kooperativ Respublikasi
38. GambiyaGambiya Respublikasi
39. GanaGana Respublikasi
40. GvatemalaGvatemala Respublikasi
41. GvineyaGvineya Respublikasi
42. Gvineya-BisauGvineya-Bisau Respublikasi
43. GermaniyaGermaniya Federativ Respublikasi
44. GondurasGonduras Respublikasi
45. Grenada
46. GretsiyaGrek Respublikasi
47. Gruziya
48. DaniyaDaniya Qirolligi
49. Dominika
50. Dominikan Respublikasi
51. JazoirJazoir Xalq Demokratik Respublikasi
52. Janubiy Afrika Respublikasi
53. Janubiy SudanJanubiy Sudan Respublikasi
54. JibutiJibuti Respublikasi
55. ZambiyaZambiya Respublikasi
56. ZimbabveZimbabve Respublikasi
57. IsroilIsroil Davlati
58. IndoneziyaIndoneziya Respublikasi
59. IordaniyaIordaniya Hoshimiylar Qiroligi
60. IroqIroq Respublikasi
61. IrlandiyaIrlandiya Respublikasi
62. IspaniyaIspaniya Qirolligi
63. Islandiya
64. ItaliyaItaliya Respublikasi
65. Kabo-VerdeKabo-Verde
66. KambodjaKombodja Qirolligi
67. KamerunKamerun Respublikasi
68. Kanada
69. KeniyaKeniya Respublikasi
70. KiprKipr Respublikasi
71. KiribatiKiribati Respublikasi
72. KolumbiyaKolumbiya Respublikasi
73. Komor orollariKomor orollari Ittifoqi
74. KongoKongo Respublikasi
75. Kongo Demokratik Respublikasi
76. Koreya Xalq Demokratik Respublikasi
77. KoreyaKoreya Respublikasi
78. Kosta-RikaKosta-Rika Respublikasi
79. Kot-d'IvuarKot-d'Ivuar Respublikasi
80. KubaKuba Respublikasi
81. LaosLaos Xalq Demokratik Respublikasi
82. LatviyaLatviya Respublikasi
83. LesotoLesoto Qirolligi
84. LiberiyaLiberiya Respublikasi
85. LivanLivan Respublikasi
86. LiviyaLiviya Davlati
87. LitvaLitva Respublikasi
88. LixtenshteynLixtenshteyn Knyazligi
89. LyuksemburgLyuksemburg Gertsogligi
90. MavrikiyMavrikiy Respublikasi
91. MavritaniyaMavritaniya Islom Respublikasi
92. MadagaskarMadagaskar Respublikasi
93. MalaviMalavi Respublikasi
94. Malayziya
95. MaliMali Respublikasi
96. Maldiv orollariMaldiv orollari Respublikasi
97. MaltaMalta Respublikasi
98. Markaziy Afrika Respublikasi
99. MarokashMarokash Qirolligi
100. Marshall orollari
101. MeksikaMeksika Qoʻshma Shtatlari
102. Mikroneziya Federativ Shtatlar
103. MisrMisr Arab Respublikasi
104. MozambikMozambik Respublikasi
105. MoldaviyaMoldova Respublikasi
106. MonakoMonako Knyazligi
108. MyanmaMyanma Ittifoqi Respublikasi
109. NamibiyaNamibiya Respublikasi
110. NauruNauru Respublikasi
111. NepalNepal Federativ Demokratik Respublikasi
112. NigerNiger Respublikasi
113. NigeriyaNigeriya Federativ Respublikasi
114. NiderlandiyaNiderlandiya Qirolligi
115. NikaraguaNikaragua Respublikasi
116. NorvegiyaNorvegiya Qirolligi
117. OzarbayjonOzarbayjon Respublikasi
118. PokistonPokiston Islom Respublikasi
119. PalauPalau Respublikasi
120. PanamaPanama Respublikasi
121. Papua Yangi GvineyaPapua Yangi Gvineya Mustaqil Davlati
122. ParagvayParagvay Respublikasi
123. PeruPeru Respublikasi
124. PolshaPolsha Respublikasi
125. PortugaliyaPortugal Respublikasi
126. RossiyaRossiya Federatsiyasi
127. RuandaRuanda Respublikasi
128. Ruminiya
129. SalvadorEl-Salvador Respublikasi
130. SamoaSamoa Mustaqil Davlati
131. San-MarinoSan-Marino Respublikasi
132. San-Tome va PrinsipiSan-Tome va Prinsipi Demokratik Respublikasi
133. Saudiya ArabistoniSaudiya Arabistoni Qirolligi
134. Seyshell orollariSeyshell orollari Respublikasi
135. SenegalSenegal Respublikasi
136. Sent-Vinsent va Grenadina
137. Sent-Kits va NevisSent-Kits va Nevis Federatsiyasi
138. Sent-Lyusiya
139. SerbiyaSerbiya Respublikasi
140. SingapurSingapur Respublikasi
141. SuriyaSuriya Arab Respublikasi
142. SlovakiyaSlovakiya Respublikasi
143. SloveniyaSloveniya Respublikasi
144. Solomon orollari
145. SomaliSomali Federativ Respublikasi
146. SudanSudan Respublikasi
147. SurinamSurinam Respublikasi
148. Syerra-LeoneSyerra-Leone Respublikasi
149. TojikistonTojikiston Respublikasi
150. TailandTailand Qirolligi
151. TanzaniyaTanzaniya Birlashgan Respublikasi
152. TogoTogo Respublikasi
153. TongaTongo Qirolligi
154. Trinidad va TobagoTrinidad va Tabago Respublikasi
155. Tuvalu
156. TunisTunis Respublikasi
157. Turkmaniston
158. TurkiyaTurkiya Respublikasi
159. UgandaUganda Respublikasi
160. UkrainaUkraina Respublikasi
161. UmmonUmmon Sultonligi
162. UrugvaySharqiy Urugvay Respublikasi
163. FijiFiji Respublikasi
164. FilippinFilippin Respublikasi
165. FinlandiyaFinlandiya Respublikasi
166. FransiyaFransiya Respublikasi
167. XitoyXitoy Xalq Respublikasi
168. XorvatiyaXorvatiya Respublikasi
169. ChadChad Respublikasi
170. Chernogoriya
171. ChexiyaChexiya Respublikasi
172. ChiliChili Respublikasi
173. ShveytsariyaShveytsariya Konfederatsiyasi
174. ShvetsiyaShvetsiya Qirolligi
175. Shri-LankaShri-Lanka Demokratik Sotsialistik Respublikasi
176. Sharqiy TimorSharqiy Timor Demokratik Respublikasi
177. Shimoliy MakedoniyaShimoliy Makedoniya Respublikasi
178. EkvadorEkvador Respublikasi
179. Ekvatorial GvineyaEkvatorial Gvineya Respublikasi
180. EritreyaEritreya Davlati
181. EronEron Islom Respublikasi
182. EsvatiniEsvatini Qirolligi
183. EstoniyaEstoniya Respublikasi
184. EfiopiyaEfiopiya Federativ Demokratik Respublikasi
185. Yamayka
186. YamanYaman Respublikasi
187. Yangi Zelandiya
188. YaponiyaYaponiya Davlati
189. O‘zbekistonO‘zbekiston Respublikasi
190. QatarQatar Davlati
191. QirgʻizistonQirg‘iz Respublikasi
192. QozogʻistonQozogʻiston Respublikasi
193. QuvaytQuvayt Davlati
194. HindistonHindiston Respublikasi

Qisman tan olingan davlatlar

Qisman tan olingan davlatlarBirlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo boʻlmagan davlatlar kamida bitta va undan ortiq BMTga aʼzo davlat tomonidan tan olingan davlatlar kiradi.

BayroqMamlakatDavlatlarning toʻliq nomi
1. AbxaziyaAbxaziya Respublikasi
2. Janubiy OsetiyaJanubiy Osetiya Respublikasi
3. KosovoKosovo Respublikasi
4.
Sahroi Arab Demokratik Respublikasi
5. FalastinFalastin Davlati
6.
Xitoy Respublikasi
7.
Shimoliy Kipr Turk Respublikasi

Tan olinmagan davlatlar

Tan olinmagan davlatlar — oʻzini suveren davlatlar deb eʻlon qilgan va aholining mavjudligi, hududni nazorat qilish, huquq va boshqaruv tizimlari kabi davlatchilik belgilariga ega boʻlgan, lekin ayni paytda davlat tomonidan diplomatik tan olinmagan mintaqalarning umumiy nomi. Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʻzo davlatlar tomonidan bir yoki bir nechta aʻzo davlatlarning suvereniteti ostida hisoblanadi.

BayroqMamlakatDavlatlarning toʻliq nomi
1. AmbazoniyaAmbazoniya Federativ Respublikasi
2.
Dnestrboʻyi Moldova Respublikasi
3. SomalilendSomalilend Respublikasi
4.
Tog‘li Qorabog‘ Respublikasi

Muxtor davlatlar

Muxtor davlatlar — katta davlat doirasidagi maqomiga ega boʻlgan muxtor respublika yoki boshqa muxtor birlik. U oʻzining konstitutsiyasi, qonun hujjatlari, hududi, fuqaroligi, oliy davlat organlari, maʼlum darajada byudjet va soliq mustaqilligiga ega. Lekin, u boshqa katta davlat doirasida tuzilganligi sababli oʻz pul tizimiga, armiyasiga, tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy munosabatlarda toʻliq mustaqillikka va xakazoga ega boʻlmaydi.

BayroqMamlakatDavlatlarning to'liq nomi
1. AdigeyaAdigeya Respublikasi
2. AjariyaAjariya Muxtor Respublikasi
3. BoshqirdistonBoshqirdiston Respublikasi
4. BuryatiyaBuryatiya Respublikasi
5.
Gagauziya
6. DogʻistonDogʻiston Respublikasi
7. IngushetiyaIngushetiya Respublikasi
8. Kabardino-BolqoriyaKabardino-Bolqoriya Respublikasi
9. KareliyaKareliya Respublikasi
10. KomiKomi Respublikasi
11. Mariy ElMariy El Respublikasi
12. MordoviyaMordoviya Respublikasi
13. NaxichevanNaxichevan Muxtor Respublikasi
14. QalmogʻistonQalmogʻiston Respublikasi
15. QoraqalpogʻistonQoraqalpogʻiston Respublikasi
16. Qorachoy-CherkasiyaQorachoy-Cherkasiya Respublikasi
17. QrimQrim Respublikasi
18. SaxaSaxa (Yoqutiston) Respublikasi
19. TataristonTatariston Respublikasi
20. TuvaTuva Respublikasi
21. UdmurtiyaUdmurtiya Respublikasi
22. XakasiyaXakasiya Respublikasi
23. ChechenistonChecheniston Respublikasi
24. ChuvashistonChuvashiston Respublikasi
25. Shimoliy OsetiyaShimoliy Osetiya — Alaniya Respublikasi

Boshqa hududlar

Yangi Zelandiya bilan Assotsiyalashgan davlat

BayroqMamlakatDavlatlarning toʻliq nomi
1.
Niue
2.
Kuk orollari

Mulklar

Doimiy (mahalliy) aholisi va oʻz fuqaroligiga ega boʻlgan tuzilishlar

Dengizorti hududlar, baʼzan alohida hududlar sifatida tasniflanadi

Doimiy aholisi boʻlmagan qaram hududlar

Boshqalar

  • Davlatlararo tuzilmalar (konfederatsiyalar): Yevropa Ittifoqi (rasmiy ravishda konfederatsiya yoki davlatning boshqa shakli bo'lmagan davlatdan yuqori siyosiy va moliyaviy darajaga ega tashkilot), Ittifoq davlati
  • milliy hududlar: Muxtoriyatlar (Afon va boshqalar), federatsiya qismlari, rezervatsiyalar, Buyuk Britaniyaning tarkibiy qismlari (Angliya, Shotlandiya, Uels, Shimoliy Irlandiya)
  • Malta ordeni (Xalqaro huquqqa koʻra, Malta oʻrdenining suvereniteti diplomatik missiyalar darajasida koʻrib chiqiladi, lekin davlat suvereniteti sifatida emas; BMTda kuzatuvchi tashkilot maqomiga ega);
  • Kondominiumlar (qoʻshma hududlar);
  • Nizoli hududlar (Ozod Kashmir, Gilgit-Baltiston, Gʻarbiy Sahroi Kabir);
  • Hech kimning yeri boʻlmagan hudud (Antarktika, Bir-Tavil, Serb va Xorvat chegarasidagi hovli);
  • Qabila qirolliklari;
  • Aloqa qilmaydigan xalqlar hududlari;
  • Neytral hududlar;
  • Ijaraga olingan hududlar (Boyqoʻngʻir va boshqalar);
  • Harbiy bazalar;
  • Shaxsiy mulklar;
  • Surgundagi hukumatlar;
  • Maxsus iqtisodiy zonalar;
  • Bir qator mamlakatlarning markaziy hukumatlari tomonidan nazorat qilinmagan va toʻliq mustaqillikka daʼvo qiladigan yoki daʼvo qilmaydigan hududlar (milliy ozodlik harakatlari, isyonchilar, separatistlar).

Manbalar

Adabiyotlar

  • „Geographic Names“. Department of Public Information, Cartographic Section, United Nations (7-sentabr 2000-yil).

(Wayback Machine saytida 12-avgust 2008-yil sanasida arxivlangan)