Bangkok
An Bangkok[lower-alpha 1] amo an pamunuan o kapital ngan gidamo-i hin molupyo nga syudad han Thailand. Kilalado ini ha Thai nga Krung Thep Maha Nakhon[lower-alpha 2] o kun ha halipot Krung Thep.[lower-alpha 3] Na-okupa an syudad hin 1,568.7 square kilometres (605.7 sq mi) ha delta han Salog Chao Phraya ha butnga nga Thailand, ngan mayda ini kamolupyohan nga walo ka milyon, o 12.6 ka porsyento han kamolupyohan han nasod. Mga labaw hin katorse ka milyon nga tawo (22.2 percent) nangungukoy ha sakob han nagpapalibot nga Metropolitano nga Rehiyon han Bangkok han 2010 nga census, nga diin nahihimo an Bangkok nga amo an nangunguna nga syudad han nasod, nga labaw pa kaysa han iba nga mga sawang han Thailand ha pagka-importante.
Bangkok กรุงเทพมหานคร Krung Thep Maha Nakhon | |||
|---|---|---|---|
Pinaurog nga lugar hin pagdumara | |||
 Tipatuo tikang ha igbaw: Si Lom–Sathon nga distrito hin negosyo, an Dako nga Swing, Monumento hin Kadaugan, Rama VIII nga Tulay, Wat Arun, ngan an Gran Palasyo | |||
| |||
 Kahamutang ha sulod han Thailand | |||
| Coordinates: 13°45′09″N 100°29′39″E / 13.75250°N 100.49417°E 100°29′39″E / 13.75250°N 100.49417°E[1] | |||
| Nasod | Thailand | ||
| Rehiyon | Butnga nga Thailand | ||
| Ginpanimungto | c. ika-15 nga gatostuig | ||
| Gintukod nga pamunuan | 21 Abril 1782 | ||
| Gin-inkorporar hin otro | 13 Disyembre 1972 | ||
| Gintúkod ni | Hadi Rama I | ||
| Nagdudumara nga Lawas | Bangkok nga Metropolitano nga Administrasyon | ||
| Kagamhanan | |||
| • Tipo | Pinaurog nga lugar hin pagdumara | ||
| • Gobernador | Aswin Kwanmuang | ||
| Langyab[1] | |||
| • Syudad | 1,568.737 km2 (605.693 sq mi) | ||
| • Metro[2] | 7,761.6 km2 (2,996.8 sq mi) | ||
| Kahitaas[3] | 1.5 m (4.9 ft) | ||
| Molupyo (2010 nga census)[4] | |||
| • Syudad | 8,305,218 | ||
| • Densidad | 5,300/km2 (14,000/sq mi) | ||
| • Metro | 14,626,225 | ||
| • Metro nga densidad | 1,900/km2 (4,900/sq mi) | ||
| (Mga) Demonimo | Bangkoknon | ||
| Zona hin oras | ICT (UTC+07:00) | ||
| Kodigo postal | 10### | ||
| (Mga) kodigo hin pagtawag | 02 | ||
| ISO 3166 nga kodigo | TH-10 | ||
| Websayt | bangkok.go.th | ||
.svg)
Ngaran
Diri klaro kun diin gintikangan han ngaran nga Bangkok (บางกอก, nga ginluluwás ha Thai nga [bāːŋ kɔ̀ːk] (
pamati-a)). It Bang usá nga Thai nga púlong nga nangangahulogán nga 'usá nga baranggay ha may sapâ',[8] ngan an ngaran bangin ginkuhà tikang han Bang Ko (บางเกาะ), nga diin an ko nangangahulogán nga 'purô', tikang han katubigon nga kalibungan han syudad.[9] Mayda liwat laín nga teorya nga nasiring nga usá ini nga pagpahalipot han Bang Makok (บางมะกอก), nga diin it makok amo an ngaran han Elaeocarpus hygrophilus, usá nga tanom nga nagbubunga hin baga-hin-oliva nga bunga.[lower-alpha 4] Ginsusuporta ini han kasanhi nga ngaran han Wat Arun, usá nga makasaysayan nga templo dida nga hiní nga lugar, nga gintawag anay nga Wat Makok.[10]
Tinatáwag hin opisyal an bungto nga Thonburi Si Mahasamut (ธนบุรีศรีมหาสมุทร, tikang han Pali ngan Sanskrit nga mga pinulongan, nga diin an literal nga kahulogan 'syudad hin mga bahandi nga nagpapadayaw han kalawdan') o kundi man Thonburi, sumala han Ayutthaya nga Mga Kronika.[11] An Bangkok posible impormal nga ngaran, bisan man kun ini usá nga agsob gamiton hin mga langyawanon nga mga bisita, nga nagpadayon paggamit hini nga ngaran hin pagtudlok han syudad bisan man ha panahon katapos han pagtukod han pamunuan.
Han pagtukod ni Hadi Rama I han iya bag-o nga pamunuan dida han sinirangan nga pangpang han salog, na-ereder han syudad an ngaran hin panseremonyas han Ayutthaya, nga diin mayda damo nga mga kalain nga bersyon, upod hini an Krung Thep Thawarawadi Si Ayutthaya (กรุงเทพทวารวดีศรีอยุธยา) ngan Krung Thep Maha Nakhon Si Ayutthaya (กรุงเทพมหานครศรีอยุธยา).[12] Hi Edmund Roberts, nagbisita han syudad komo usá nga gintugon han Estados Unidos han 1833, ngan nakita niya nga an syudad, tikang han kahimo hiní nga pamunuan, gintatawag nga Sia-Yut'hia, ngan iní an ngaran nga gingamit ha mga internasyonal nga mga kasabotan hini nga panahon.[13]
Yanâ, tinatawag it syudad ha Thai nga Krung Thep Maha Nakhon (กรุงเทพมหานคร) o kundi man Krung Thep (กรุงเทพฯ), usá nga pagpahalipot han ngaran hin panseremonyas nga gintikangan paggamit han paghadi ni Hadi Mongkut. An bug-os nga ngaran naipapahayag hin sugad:[lower-alpha 5][14]
Krungthepmahanakhon Amonrattanakosin Mahintharayutthaya Mahadilokphop Noppharatratchathaniburirom Udomratchaniwetmahasathan Amonphimanawatansathit Sakkathattiyawitsanukamprasit[lower-alpha 6]
กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์
An ngaran nga nahimo tikang hin Pali ngan Sanskrit nga mga pulong, maihuhubad hin sugad man:
Syudad hin mga anghel, dako nga syudad hin mga diri-mamamatay, magnifiko nga syudad han siyam nga mga hiyas, lingkoran han hadi, syudad hin mga palasyo nga hadianon, urukyan han mga dyos nga nahimo nga unod, gintukod ni Vishvakarman ha pagtugon ni Indra.[15]
Nahitalaan an ngaran ha Guinness World Records nga amo an gihalaba-i nga ngaran hin lugar han kalibotan, ha 168 nga mga agi o letra.[16] Gintututdoan it mga Thai nga kabataan ha iskuwelahan han bug-os nga ngaran, bisan man kun pipira la it nakapahayag hit kahulogan tungod kay damo hit mga pulong mga kadaan ngan kahadto pa, ngan nasasabtan la hin guti-ay nga pipira. Damo nga mga Thai nga nakahinumdom hit bug-os nga ngaran nakahinumdom tungod han paggamit hini hin 1989 nga kanta nga "Krung Thep Maha Nakhon" han Thai nga rock band nga Asanee–Wasan, nga diin an mga laray han kantay an bug-os nga ngaran han syudad nga ginbibinalikbalik la dida hit kanta.
An syudad ha yanâ opisyal nga tinatawag ha Thai hin halipot nga kahimo han bug-os nga ngaran hin panseremonyas, Krung Thep Maha Nakhon, nga impormal nga ginpapahalipot pa nga Krung Thep. Bangkok it opisyal nga ngaran hiní ha Ininglis ngan ha langyaw, nga naipapakita ha ngaran han Bangkok nga Metropolitano nga Pagdumara.
Mga tigaman
Pinanbasaran
Bibliograpiya
- Baker, Chris; Phongpaichit, Pasuk (2005). A History of Thailand. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-01647-6. https://archive.org/details/historyofthailan00bake.
- Crawfurd, John (1830). Journal of an embassy from the governor-general of India to the courts of Siam and Cochin China; exhibiting a view of the actual state of those kingdoms. 2. London: H. Colburn and R. Bentley. http://archive.org/details/journalanembass03crawgoog.
- Hamilton, Annette (2000). "Wonderful, Terrible: Everyday Life in Bangkok". In Bridge, Gary; Vatson, Sophie. A Companion to the City. Blackwell Publishing. pp. 460–471. ISBN 0-631-23578-7. https://archive.org/details/companiontocity00brid.
- Krongkaew, Medhi (1996). "The changing urban system in a fast-growing city and economy: The case of Bangkok and Thailand". In Lo, Fu-chen; Yeung, Yue-man. Emerging World Cities in Pacific Asia. United Nations University Press. pp. 286–334. ISBN 92-808-0907-5. https://archive.org/details/emergingworldcit0000unse.
- Moreno, Eduardo López; Oyeyinka, Oyebanji; Mboup, Gora (2008) (PDF). State of the World's Cities 2010/2011 – Cities for All: Bridging the Urban Divide. State of the World's Cities. London, Sterling, VA: Earthscan. ISBN 978-1-84971-176-0. http://www.unhabitat.org/pmss/getElectronicVersion.aspx?nr=2917&alt=1. Ginkuhà 25 Septyembre 2012. Ginhipos 23 Mayo 2012 han Wayback Machine
- Naudin, Thierry, ed. (2010). The State of Asian Cities 2010/11. United Nations Human Settlements Programme. ISBN 978-92-1-132274-3. http://www.unescap.org/esd/apuf-5/documents/sacr.pdf. Ginkuhà 25 Septyembre 2012. Ginhipos 19 Enero 2013 han Wayback Machine
- Office of the National Economic and Social Development Board (NESDB) (Agosto 2012) (ZIP/PDF). Gross Regional and Provincial Product chain volume measures 1995–2010 edition. Office of the National Economic and Social Development Board. http://www.nesdb.go.th/Portals/0/eco_datas/account/gpp/2010/All%20GPP%20Book%202010p.zip. Ginkuhà 25 Septyembre 2012. Ginhipos 4 Pebrero 2013 han Wayback Machine
- Thavisin, Nathanon; Semson, Pongsak; Padhanarath, Kriengpol, eds. (2006). Your Key to Bangkok. Bangkok: International Affairs Division, Bangkok Metropolitan Administration. ISBN 974-9565-72-X. http://office.bangkok.go.th/iad/eng/viewpage.php?page_id=17. Ginhipos 2 Oktubre 2013 han Wayback Machine
- Traffic and Transportation Department (2011). สถิติจราจร ปี 2553 (Traffic statistics, 2010). Traffic and Transportation Department, Bangkok Metropolitan Administration. http://203.155.220.150/abc/Book%20Jarajon.pdf.[dead link]
- Wongthes, Sujit (2012) (in Thai). Bangkok: Dream Catcher. ISBN 9786167686004. http://www.sujitwongthes.com/2012/03/nonfiction2555-1/. Ginhipos 17 Disyembre 2014 han Wayback Machine
- Yeandle, Mark (Marso 2012). The Global Financial Centres Index 11. Long Finance. ISBN 978-0-9546207-7-6. http://www.longfinance.net/Publications/GFCI%2011.pdf. Ginkuhà 25 Septyembre 2012. Ginhipos 19 Marso 2012 han Wayback Machine
Mga sumpay ha gawas
| Dugang nga pamiling mahitungod han Bangkok ha kanan Wikipedia mga bugto nga proyekto: | |
 | Mga kasirigngon tikang ha Wiktionary |
 | Sarigan nga basahon tikang ha Wikibooks |
 | Mga hulád tikang ha Wikiquote |
 | Gintikangan nga mga kasuratan tikang ha Wikisource |
 | Mga imahe ngan medya tikang ha Commons |
 | Mga sumat notisya tikang ha Wikinews |
 | Pagkukuhaan hin pagtuon tikang ha Wikiversity |
- Bangkok Metropolitan Administration Ginhipos 18 Oktubre 2014 han Wayback Machine
- BangkokTourist – Official travel guide from Bangkok Tourism Division Ginhipos 12 Mayo 2017 han Wayback Machine