Неймар
Нейма́р да Си́лва Са́нтос Жу́ниор (порт. Neymar da Silva Santos Júnior; португальское произношение: [nejˈmaʁ dɐ ˈsiwvɐ ˈsɐ̃tus ˈʒũɲoʁ];992 йылдың 5 февралендә тыуа, Можи-дас-Крузис, , Бразилия)[2], йәки ябай ғына Неймар (порт. Neymar) — Бразилия футболсыһы, һөжүм итеүсе, вингер һәм Францияның «Пари Сен-Жермен» клубы һәм Бразилияның йыйылма командаһы өсөн һөжүм итеүсе ярымһаҡсы. Донъяның иң яҡшы уйынсыларының береһе тип һанала.[3][4][5]
 | ||
_(cropped).jpg) | ||
| Информация | ||
| Тыуа | 5 февраль 1992 (32 йәш) Можи-дас-Крузис[d], Сан-Паулу[d], Бразилия[1] | |
| Гражданлығы | ||
| Позиция | нападающий вингер атакующий полузащитник | |
| Клубы | ||
| Клубы | {{{хәҙерге клубы}}} | |
| Номер | 10 | |
| Карьера | ||
2009 йылда профессиональ футболда Бразилияның Сантос составында дебют яһай. Был клуб менән өс чемпион титулын яулай: Паулиста лигаһы, Бразилия кубогы, Либертадорес кубогы, Көньяҡ Америка рекопоһы. 2011 һәм 2012 йылдарҙа Көньяҡ Американың иң яҡшы футболсыһы тип таныла. 2011 йылда иң яҡшы голы өсөн ФИФА -ның «Ференц Пушкаш» премияһына лайыҡ була. 2013 йылдың йәйендә бразилиялы Испанияның «Барселона» уйынсыһы булып китә. Луис Суарес һәм Лионель Месси менән һөжүм триоһын ойошторғас, Неймар «Барселона»ға ике тапҡыр Испания лигаһында, өс тапҡыр Испания кубогында һәм УЕФА-ның Чемпиондар лигаһының бер трофейын яуларға ярҙам итә. 2014/15 миҙгелендә клуб менән бергә «алтын хет-трик» яһай. Шулай уҡ 2015 йылда «Алтын туп» премияһына тауыш биреүҙә өсөнсө урынды биләй. 2017 йылдың авгусында Неймар «Барселона»нан «Пари Сен-Жермен»ға күсә, тарихта иң ҡиммәтле футболсы була[6][7]. Францияла Неймар һәм уның командаһы өс тапҡыр Франция чемпионы була, шулай уҡ Франция кубогын, Лига Кубогын һәм Франция Суперкубогын яулай. 2018 йылда НПСФ мәғлүмәттәре буйынса, Францияның иң яҡшы футболсыһы тип таныла[8].
2009 йылдан 17 йәшкә тиклемге Бразилия йыйылма командаһы һәм 20 йәшкә тиклемге йыйылма командалар өсөн сығыш яһай, 20 йәшкә тиклемгеләр йыйылма командаһы составында Көньяҡ Америка йәштәр чемпионатында еңеү яулай. 2010 йылда Бразилияның төп йыйылма командаһы өсөн дебют яһай. 2013 йылда Конфедерациялар кубогының[9] штаты иң яҡшы уйынсыһы була, ул үҙенең йыйылма командаһы составында еңеү яулай. 2014 йылғы донъя чемпионаты һөҙөмтәләре буйынса турнирҙың иң яҡшы бомбардирҙары[10] исемлегендә өсөнсө була. 2016 йылда Олимпия уйындарында алтын миҙал яулай. Йыйылма команда өсөн, Роналдо һәм Пеленан һуң, туп индергән голдар һаны буйынса өсөнсө урынды биләй.
Неймар — донъяның иң билдәле футболсыларҙың береһе[11]. 2017 йылда Time журналы уны донъяның иң абруйлы 100 кешеһе исемлегенә индерә[12]. 2019 йылда Forbes журналы Неймарҙы донъяның иң юғары түләү алған өсөнсө спортсы тип атай[13].
Иртә йылдары
Кесе Неймар ювелир әйберҙәр менән сауҙа итеүсе Неймар Сантос һәм Надин Сантос ғаиләһендә тыуа, һуңыраҡ уның Рафаэла исемле һеңлеһе донъяға килә[14]. Неймар — 1999 йылдан «Сантос» клубы тәрбиәләнеүсеһе. Бик йәш сағында уҡ, хатта клубтың составында уйнамайынса, төрлө Европа клубтарының иғтибарын йәлеп итә, шул иҫәптән «Манчестер Сити» , «Барселона», «Реал Мадрид» , «Арсенал», «Челси» һәм «Милан» уның «Копинье»ла һәм Сан-Паулу йәштәр чемпионаты уйнауын скауттар ярҙамында күҙәтә. Һөжүмсе, билдәле форвардҡа оҡшатып, дриблинг стиле өсөн «Яңы Робиньо» ҡушаматын бирәләр. 14 йәшендә ул хатта «Реал Мадрид» академияһына китә, әммә тыуған илен һағынып, Бразилияға ҡайта[15]. Икенсе версия буйынса, 1960-сы йылдарҙың[16] билдәле уйынсыһы Лима етәкселегендә күнекмәләр үткән клуб академияһында ҡалһын өсөн[17], Неймар бер йыл элек булған Сантос уйынсының ғаиләһенә 1 миллион евро түләй. «Marca» гәзите хәбәр итеүенсә, Неймар, атаһына һәм футболсының агентына 60 000 доллар түләһәләр, «Реал Мадрид»та ҡалырға әҙер була; был аҡса футболсы йортонда олатаһы һәм өләсәһе өсөн яңы ҡат төҙөүгә тотонолор ине, әммә Мадрид клубы баш тарта. Шулай уҡ Неймар Көньяҡ Америка чемпионатында 15 йәшкә тиклемге йыйылма команда өсөн сығыш яһауы менән билдәлелек ала.
Клуб карьераһы
«Сантос»
2008 йылда Неймар «Сантос» менән 2013 йылға тиклем иҫәпләгән тәүге профессиональ контрактына ҡул ҡуя, ҙур күләмдә компенсация түләп, ул шунда уҡ күп кенә потенциаль һатып алыусыларҙы ҡурҡыта, бынан тыш, транзакцияның 40 проценты «Гропо Сонда»ныҡы була. Ҡайһы бер клубтар, атап әйткәндә, «Манчестер Юнайтед» һәм «Реал Мадрид» клубтары артҡа сигенмәй, бигерәк тә өҫтөн клубтар, уның менән алдан килешеү төҙөгәнгә, уйынсыны һатып алыу хоҡуғына эйә булалар. 2009 йылдың 7 мартында бразилиялы «Оэсте» командаһына ҡаршы уйында Маурицио Молинаны алмаштырып, «Сантос» командаһының беренсе командаһында дебют яһай. Бер аҙнанан «Моги-Мирин» командаһына ҡаршы уйында Неймар клуб өсөн тәүге голын индерә. 2009 йылдың 24 мартында ЦСКА Мәскәү уйынсыһын күсереү менән дә ҡыҙыҡһына[18]. Һуңыраҡ «Милан» Неймар менән ныҡ ҡыҙыҡһына башлай.
2010 йылдың яҙында Неймар юғары кимәлдәге тәүге трофейын яулай, Сан-Паулу штаты чемпионы була; шулай уҡ турнирҙың иң яҡшы уйынсыһы тип таныла[19]. 15 апрелдә Бразилия кубогының 1/16 матчында «Гуарани»ға ҡаршы уйында Неймар хет-трикта 5 гол индерә, ә уның клубы 8-1 иҫәбенә еңә.[20]. Артабан «Сантос» илдең Кубогын яулай, ә Неймар 11 гол индереп, турнирҙың иң яҡшы бомбардиры була. Йәйгеһен «Сантос» «Вест Хэм»дың тәҡдимен кире ҡаға, ул Неймарҙы күсереү өсөн 15 миллион евро тәҡдим итә.[21] һәм «Челси» һөжүмсегә €20 млн тәҡдим итә [22]. Һуңыраҡ «күктәр» Неймарға тәҡдимде 26 миллион евроға тиклем арттыра[23]. Командала ҡалырға теләгән Неймар 20 август[24], «Сантос» менән контрактын 5 йылға оҙайтырға ҡарар итә; ул:
 | Аҡса ҡыуаныс килтемәй. Мин "Сантос"та барыһына ла шатмын һәм артабан да ошо команда өсөн уйнағым килә. Ҡарар ҡатмарлы, бик ҡатмарлы булды. Әммә Алла миңә дөрөҫ ҡарар ҡабул итер өсөн көс һәм зирәклек бирҙе. Хәҙер мин «Сантос» һәм уның еңеүҙәре тураһында ғына уйланам.[25]. |  |
2010 йылдың сентябрендә Неймар «Сантос»тың баш тренеры Доривал Жуниорҙы Бразилия чемпионаты матчында пенальти тибергә мөмкинлек бирмәгәне өсөн тәнҡитләй, яуап итеп команда етәкселеге һөжүмсене квалификацияһынан мәхрүм итергә һәм штраф һалырға ҡарар итә. Ваҡиғанан һуң бер көн үткәс, Неймар һүҙҙәре өсөн ғәфү үтенә[26]. Шулай булыуға ҡарамаҫтан, Дорваль уйынсыға бындай йомшаҡ язаһы менән ҡәнәғәт булмай, шунан һуң баш тренер эштән ҡыуыла[27]. 2010 йылдың октябрендә Бразилия гәзиттәренең береһендә, Неймар клубташтары менән бергә фәхишәләр оҙатыуында «Гремио»ны еңеүен байрам иткән, тигән мәғлүмәт баҫыла; был мәҡәлә «Сантос» президенты Луис Альваро Рибейрола асыу тыуҙырған, ул шул рәүешле футболсының тыуған илдән китеүен тиҙләтергә тырыша, тип белдерә[28]. Июндә Неймар, «Сантос» составында финалда ике туптың береһен индереп, Либертадорес кубогын яулай[29]. Бының өсөн турнирҙың иң яҡшы уйынсыһы тип таныла[30].
2011 йылдың йәйендә «Челси»[31] тағы ла Неймар менән ҡыҙыҡһына башлай, шулай уҡ Туриндың «Ювентус»ы[32], Мадридтың «Реал»ы[33] һәм «Барселона»һы[34], ә һуңынан «Анжи» футболсы өсөн 45 миллион евро бирергә әҙер булыуын белдерә[35].
27 июлдә Неймар Бразилия лигаһында «Фламенго» командаһына ҡаршы уйында 2 туп индерә; был ҡаршы команданың бөтә оборонаһы аша үткән голдарҙың береһе, Антонио Карека фекеренсә: «Бындай голдарҙы тик генийҙар ғына индерә. Видеоуйын ҡарайым кеүек тойолдо. Унынсы һанлы футболка Неймарҙыҡы түгел, әммә ул лайыҡлы. Ул Пеленың[36] үҙенә лайыҡлы туп индерә». Ватандашын донъяның иң яҡшы футболисы[37] тип һанаған Пеле үҙе лә был гол менән һоҡлана[38]. Бының өсөн Неймар 2011 йылда ФИФА -ның Ференц Пускас исемендәге премияһына лайыҡ була.
2011 йылдың авгусында Сантос, «Реал Мадрид» уйынсыны 58 миллион евроға[39] һатып алыу үтенесенә яуап итеп[40], Неймарға яңы контракт тәҡдим итә. 29 октябрҙә һөжүмсе «Атлетико Паранаенсе»[41] командаһына ҡаршы уйында дүрт гол индерә. Шул уҡ йылдың 9 ноябрендә бразилиялы клуб[42] менән 2014 йылдың[43] 13 июленә тиклем 6,5 миллион евро эш хаҡы менән контракт төҙөй; компенсация суммаһы 75 миллион евро[44] тәшкил итә. Клуб президенты Луис Альваро де Оливейра әйтеүенсә, ул былай ти: «Мин Неймарҙы, «Реал»дың баш тренеры Хосе Моуриньо сәстәрен ҡыҫҡартырға мәжбүр итәсәк, тип, ҡалырға күндерҙем. Беҙҙең илдә ул сәс стиле менән теләгәнен эшләй ала»[45]. Миҙгел аҙағында Неймар Бразилия чемпионатының[46] иң яҡшы уйынсыһы, Көньяҡ Американың[47] иң яҡшы уйынсыһы тип таныла, шулай уҡ «ФИФАның алтын тубы»[48] дәғүәселәре иҫәбендә була.
2012 йылдың 6 февралендә, «Палмейрас» командаһына ҡаршы уйында туп индергәндән һуң, Неймар профессиональ кимәлдә[49] 100 туп билдәһенә етә. Март айында, киң мәғлүмәт саралары хәбәр итеүенсә, «Барселона» Неймарҙы күсереү тураһында килешә һәм хатта уйынсының контрактын һатып алыу өсөн аҡсаның бер өлөшөн — €14,5 млн түләй. 8 мартта Неймар «Интернационал»ға ҡаршы уйында өс гол индерә. 30 мартта бразилиялы «Гуаратингет»ҡа ҡаршы уйында хет-трик яһай һәм, Робиньоны уҙып китеп, «Сантос» өсөн голдар һаны буйынса дүртенсе урынға күсә. 26 апрелдә Либертадорес Кубогының Неймарға «Боливара» ға ҡаршы уйынында трибунанан сит әйбер ташлайҙар, һөҙөмтәлә уйынсы ҡолай һәм бер аҙ ваҡыттан иҫенә килә. 29 апрелдә Неймар, «Сан-Паулу» командаһына ҡаршы уйында өс гол индереп, сираттағы хет-тригын эшләй. 2012 йыл аҙағында Неймар Көньяҡ Америкала йылдың иң яҡшы футболсыһы тип таныла.
2013 йылдың 26 майында Неймар «Сантос» өсөн «Фламенго»ға[50] ҡаршы һуңғы уйынын үткәрә. Бразилиялы милли чемпионат уйынында матчтың башынан аҙағынаса уйнай. Уйын 0:0[51] иҫәбе менән тамамлана.
«Барселона»
Трансфер
2013 йылдың 26 майында испан «Барселона» үҙенең рәсми сайтында Неймарҙы «зәңгәр-гранат» лагерына күсереү тураһында иғлан итә.[52]. Килешеү тураһында тулыраҡ мәғлүмәт бирелмәй, әммә «Марка» спорт гәзите хәбәр итеүенсә, «каталондарға» Бразилия һөжүмсеһе өсөн яҡынса 50 миллион евро түләргә тура килә, ә уйынсының йыллыҡ эш хаҡы 7 миллион евро тәшкил итә.[53][54]. Был мәғлүмәтте футболист үҙе раҫлай, ул үҙенең «Твиттер»ында былай тип яҙа:
| | Минең ҡарарым тураһында ғаиләм белә лә инде. Мин инде түҙеп тора алмайым һәм яңылыҡтар менән уртаҡлашырға теләйем, дүшәмбе көнө "Барселона" менән контракт төҙөйәсәкмен[55]. | |
27 майҙа «Сантос» һәм «Барселона» рәсми рәүештә һөжүмсенең Испания клубына күсеүенең бөтә шарттарын хәл итә. Неймар каталондар менән Испанияла[56] ҡул ҡуйылған 5 йыллыҡ килешеү шарттары тураһында килешә. Бразилиялы «Барселона» тарихында иң ҡиммәтле уйынсылар исемлегендә швед Златан Ибрагимовичтан[57] һуң икенсе була.
3 июндә «Камп Ноу» стадионында һөжүмсенең тәүге уйыны үтә, унда 56 500 тамашасы[58] ҡатнаша. Шул уҡ көндө Неймар 5 йыллыҡ контрактҡа[59] ҡул ҡуя. Килешеү «Барселона»ға 57 миллион евроға төшә, ә уйынсы өсөн компенсация суммаһы 190 миллион евро[60] тәшкил итә.
Испанияла тәүге миҙгел
Иҫкәрмә
- Комментарий
- Сығанағы
Һылтанмалар
- Официальный сайт (инг.)
- Профиль футболиста на официальном сайте «Пари Сен-Жермен» (фр.)