Беніта Мусаліні

Беніта Мусаліні (поўнае імя — Беніта Амількарэ Андрэа Мусаліні — Benito Amilcare Andrea Mussolini, 29 ліпеня 1883 — 28 красавіка 1945) — італьянскі дыктатар (дучэ), палітык, лідар Нацыянальнай фашысцкай партыі, прэм’ер-міністр Італіі з 1922 да 1943. Адзін з найбольш вядомых дыктатараў XX стагоддзя. Вынаходнік тэрміна «фашызм».

Беніта Мусаліні
італ.: Benito Mussolini
старшыня Савета Міністраў Каралеўства Італія[d] 31 кастрычніка 1922 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Луіджы Факта
Пераемнік	П'етра Бадолья
Першы маршал Імперыі 30 сакавіка 1938 — 25 ліпеня 1943
Сумесна з	Віктар Эмануіл III
міністр унутраных спраў Каралеўства Італія[d] 31 кастрычніка 1922 — 17 чэрвеня 1924
Папярэднік	Paolino Taddei[d]
Пераемнік	Luigi Federzoni[d]
міністр унутраных спраў Каралеўства Італія[d] 5 лістапада 1926 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Luigi Federzoni[d]
Пераемнік	Umberto Ricci[d]
міністр замежных спраў (Італьянская сацыяльная рэспубліка) 23 верасня 1943 — 28 красавіка 1945
прэм’ер-міністр (Італьянская сацыяльная рэспубліка) 23 верасня 1943 — 28 красавіка 1945
міністр замежных спраў Каралеўства Італія[d] 31 кастрычніка 1922 — 17 чэрвеня 1924
Папярэднік	Carlo Schanzer[d]
Пераемнік	Беніта Мусаліні
міністр замежных спраў Каралеўства Італія[d] 17 чэрвеня 1924 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Dino Grandi[d]
міністр замежных спраў Каралеўства Італія[d] 19 ліпеня 1932 — 11 чэрвеня 1936
Папярэднік	Dino Grandi[d]
Пераемнік	Галеаца Чыяна
міністр замежных спраў Каралеўства Італія[d] 6 лютага 1943 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Галеаца Чыяна
Пераемнік	Raffaele Guariglia[d]
міністр грамадскіх работ Каралеўства Італія[d] 30 красавіка 1929 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Giovanni Giuriati[d]
Пераемнік	Michele Bianchi[d]
міністр грамадскіх работ Каралеўства Італія[d] 3 лютага 1930 — 13 снежня 1930
Папярэднік	Michele Bianchi[d]
Пераемнік	Araldo di Crollalanza[d]
міністр грамадскіх работ Каралеўства Італія[d] 7 жніўня 1935 — 5 верасня 1935
Папярэднік	Luigi Razza[d]
Пераемнік	Giuseppe Cobolli Gigli[d]
ваенны міністр Каралеўства Італія[d] 4 красавіка 1925 — 3 студзеня 1926
Папярэднік	Antonino Di Giorgio[d]
Пераемнік	Беніта Мусаліні
ваенны міністр Каралеўства Італія[d] 3 студзеня 1926 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Pietro Gazzera[d]
ваенны міністр Каралеўства Італія[d] 22 ліпеня 1933 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Pietro Gazzera[d]
Пераемнік	Antonio Sorice[d]
міністр флоту Каралеўства Італія[d] 8 мая 1925 — 3 студзеня 1926
Папярэднік	Paolo Ignazio Maria Thaon di Revel[d]
Пераемнік	Беніта Мусаліні
міністр флоту Каралеўства Італія[d] 3 студзеня 1926 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Giuseppe Sirianni[d]
міністр флоту Каралеўства Італія[d] 6 лістапада 1933 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Giuseppe Sirianni[d]
Пераемнік	Raffaele de Courten[d]
міністр авіяцыі Каралеўства Італія[d] 24 студзеня 1923 — 30 жніўня 1925
Пераемнік	Беніта Мусаліні
міністр авіяцыі Каралеўства Італія[d] 30 жніўня 1925 — 4 студзеня 1926
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Беніта Мусаліні
міністр авіяцыі Каралеўства Італія[d] 4 студзеня 1926 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Беніта Мусаліні
Пераемнік	Італа Бальба
міністр авіяцыі Каралеўства Італія[d] 6 лістапада 1933 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Італа Бальба
Пераемнік	Renato Sandalli[d]
міністр Каралеўства Італія па справах Італьянскай Афрыкі[d] 17 чэрвеня 1924 — 1 ліпеня 1924
Папярэднік	Luigi Federzoni[d]
Пераемнік	Pietro Lanza di Trabia[d]
міністр Каралеўства Італія па справах Італьянскай Афрыкі[d] 18 снежня 1928 — 12 верасня 1929
Папярэднік	Luigi Federzoni[d]
Пераемнік	Эміліа Дэ Бона
міністр Каралеўства Італія па справах Італьянскай Афрыкі[d] 18 студзеня 1935 — 25 ліпеня 1943
Папярэднік	Эміліа Дэ Бона
Пераемнік	Melchiade Gabba[d]
міністр па справах карпарацый Каралеўства Італія[d] 2 ліпеня 1926 — 20 ліпеня 1929
Пераемнік	Giuseppe Bottai[d]
міністр па справах карпарацый Каралеўства Італія[d] 12 верасня 1929 — 11 чэрвеня 1936
Папярэднік	Giuseppe Bottai[d]
Пераемнік	Ferruccio Lantini[d]
член Палаты дэпутатаў Каралеўства Італія[d] 11 чэрвеня 1921 — 25 студзеня 1924
член Палаты дэпутатаў Каралеўства Італія[d] 24 мая 1924 — 21 студзеня 1929
член Палаты дэпутатаў Каралеўства Італія[d] 20 красавіка 1929 — 19 студзеня 1934
член Палаты дэпутатаў Каралеўства Італія[d] 28 красавіка 1934 — 2 сакавіка 1939
нацыянальны саветнік Палаты фасцый і карпарацый[d] 23 сакавіка 1939 — 2 жніўня 1943
Нараджэнне	29 ліпеня 1883(1883-07-29)[1][2][…] Прэдапіа[d], правінцыя Фарлі-Чэзена, Эмілія-Раманья, Каралеўства Італія
Смерць	28 красавіка 1945(1945-04-28)[1][2][…] (61 год) Джуліна[d], Меццэгра[3]
Месца пахавання	Фамільная пахавальня Мусаліні[d] Міланскія галоўныя могілкі[d]
Імя пры нараджэнні	італ.: Benito Amilcare Andrea Mussolini
Бацька	Alessandro Mussolini[d]
Маці	Rosa Maltoni[d]
Жонка	Rachele Mussolini[d] і Ida Dalser[d]
Дзеці	Bruno Mussolini[d], Edda Mussolini[d], Віторыа Мусаліні[d], Anna Maria Mussolini[d], Romano Mussolini[d] і Benito Albino Dalser[d]
Партыя	Рэспубліканская фашысцкая партыя (1945) Нацыянальная фашысцкая партыя (1943) Італьянская сацыялістычная партыя (1914) Італьянскі саюз барацьбы (1921) Partito Fascista Rivoluzionario[d]
Член у	Вялікі фашысцкі савет Акадэмія прыгожых мастацтваў[d]
Адукацыя	Лазанскі ўніверсітэт (1904)
Дзейнасць	журналіст, настаўнік, палітык, fascist
Месца працы	Avanti![d]
Аўтограф
Род войскаў	Ваенна-паветраныя сілы Італіі[d], Каралеўскія ваенна-паветраныя сілы Італіі[d] і Чорнакашульнікі
Званне	Першы маршал Імперыі
Бітвы	Першая сусветная вайна Другая сусветная вайна Італа-грэчаская вайна Італьянскае ўварванне ў Албанію Second Italo-Ethiopian War[d] Італьянскі фронт Першай сусветнай вайны
Узнагароды	Collar of the Imperial Order of the Red Arrows[d] (1937) Мальтыйскі ордэн ганаровы доктар Лазанскага ўніверсітэта[d] (1937) медаль Гётэ за мастацтва і навуку[d] (1932)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мусаліні нарадзіўся 29 ліпеня 1883 года ў вёсцы Прэдапіо ў рэгіёне Эмілія-Раманья. Мусаліні захапіўся сацыялістычнымі ідэямі і рэдагаваў некалькі перыядычных выданняў. Ён стаў даволі вядомым журналістам, аднак хутка ўвайшоў у канфлікт з кіраўніцтвам Сацыялістычнай партыі. З пачаткам Першай сусветнай вайны Італія засталася нейтральнай, і сацыялісты заклікалі ўрад весці мірную палітыку. Аднак Мусаліні, які быў галоўным рэдактарам газеты «Avanti!» (Наперад!), актыўна выказваўся за ўваход Італіі ў вайну. З-за гэтага ён быў выключаны з партыі. Мусаліні пачынае выпускаць газету «Del poppolo d’Italia» (Народ Італіі). У 1915 Мусаліні прызваны ў армію.

У 1919 Мусаліні стварае Італьянскі саюз барацьбы (Fasci italiani di combattimento), які ў 1921 пераўтвараецца ў Нацыянальную фашысцкую партыю. У кастрычніку 1922 ва ўмовах крызісу дзяржаўных інстытутаў улады НФП ажыццяўляе «марш на Рым», і кароль Віктар-Эмануіл III прызначае Мусаліні на пасаду прэм’ер-міністра. У той жа час, толькі з канца 20-х, калі быў усталяваны таталітарны рэжым, магчыма называць Мусаліні дыктатарам.

У 1924 выйшлі пастановы па абмежаванню свабоды прэсы. У 1926 Мусаліні атрымаў права выдаваць законы без кансультацый з парламентам. Вельмі хутка Мусаліні становіцца фактычна адзіным чалавекам, адказным за выканаўчую і заканадаўчую ўладу. У 1929 прайшлі выбары па новым заканадаўстве, і ўсе месцы ў парламенце займаюць фашысцкія функцыянеры.

Падчас яго дыктатуры праводзіліся пераўтварэнні ў розных сферах жыцця. Курс італьянскай ліры быў паменшаны для выгады кампаній-экспарцёраў, прафсаюзы падпарадкоўваліся дзяржаве, адбываліся спробы індустрыалізацыі поўдня Італіі. Мусаліні бачыў сябе спадчыннікам старажытнарымскіх імператараў і актыўна выкарыстоўваў старажытнарымскую тэрміналогію і вобразы для падкрэслення гэтага. Таксама Мусаліні захапляўся спортам і прапагандаваў здаровы лад жыцця.

Даволі цесныя сувязі звязвалі Мусаліні з Адольфам Гітлерам, хаця Мусаліні не захапляўся расавымі ідэямі і антысемітызмам нацыянал-сацыялістаў і першапачаткова лічыў менавіта сябе лідарам у параўнанні з Гітлерам. Мусаліні, аднак, крытычна ставіўся да аншлюса Аўстрыі Германіяй, таму што Аўстрыя служыла буферам паміж Італіяй і Германіяй.

У 1935 Мусаліні пачынае вайну ў Эфіопіі з мэтай зрабіць яе калоніяй Італіі. У час грамадзянскай вайны ў Іспаніі Мусаліні дапамагае Франсіска Франка, адправіўшы шмат зброі і некалькі дывізій для барацьбы супраць рэспубліканцаў. 6 лістапада 1937 Мусаліні далучаецца да Антыкамінтэрнаўскага пакту, а 11 снежня Італія выходзіць з Лігі Нацый. 30 верасня 1938 Мусаліні падпісвае Мюнхенскі дагавор аб перадачы Судэцкай вобласці ад Чэхаславакіі да Германіі. У 1939 Мусаліні захапіў Албанію, а ў 1940 пачаў інтэрвенцыю ў Грэцыю, падчас якой італьянская армія была спынена грэчаскай арміяй, і толькі с дапамогай Германіі ў 1941 была дасягнута перамога. Італьянская армія няўдала дзейнічала і ў Афрыцы. 24 ліпеня 1943 частка фашысцкіх лідараў патрабавала ад Мусаліні скласці паўнамоцтвы. Мусаліні быў арыштаваны, аднак хутка яго вызвалілі ў выніку нямецкай спецаперацыі пад кіраўніцтвам Ота Скарцэні. Мусаліні быў пастаўлены на чале марыянетачнай Італьянскай Сацыяльнай Рэспублікі (так званая «Рэспублікі Сало»).

У красавіку 1945 Мусаліні быў схоплены італьянскімі партызанамі з Камітэта Нацыянальнага Вызвалення. 28 красавіка 1945 Мусаліні быў расстраляны па загаду камуністычнай фракцыі ў КНВ. Яго цела было павешана ўніз галавой, а потым закапана ў могільніку для бедных. У 1946 неафашысты выкапалі труп Мусаліні і перазахавалі яго ў Прэдапіо, побач з сям’ёй.

Унучка Мусаліні Алесандра Мусаліні была старшынёю саюза Грамадзянская альтэрнатыва.