Марыя Тэрэзія

Мары́я Тэрэ́зія (ням.: Maria Theresia, 13 мая 171729 лістапада 1780) — эрцгерцагіня Аўстрыі, кароль Венгрыі[10] з 25 чэрвеня 1741, каралева Багеміі з 20 кастрычніка 1740 (мела гэтыя тытулы асабіста, па спадчыне) і імператрыца Свяшчэннай Рымскай імперыі (як жонка, а затым удава Франца I Стэфана Латарынгскага). Заснавальніца Латарынгскага адгалінавання дынастыі Габсбургаў.

Марыя Тэрэзія
Maria Theresia
эрцгерцагіня Аўстрыі,
імператрыца Свяшчэннай Рымскай імперыі,
каралева Венгрыі,
каралева Багеміі,
каралева Харватыі і Славеніі,
герцагіня Пармы,
герцагіня Мілана,
герцагіня Люксембурга
20 кастрычніка 1740 — 29 лістапада 1780
Нараджэнне13 мая 1717(1717-05-13)[1][2][…]
Смерць29 лістапада 1780(1780-11-29)[1][2][…] (63 гады)
Месца пахавання
РодГабсбургі
БацькаКарл VI Габсбург
МаціЕлізавета Крысціна Браўншвейг-Вольфенбютэльская
МужФранц I Стэфан[6][7]
ДзеціМарыя Элізабета Аўстрыйская[d], Archduchess Maria Anna of Austria[d], Maria Carolina Ernestina Antonia Johanna Josefa[d], Іосіф II Габсбург, Maria Christina, Duchess of Teschen[d], Archduchess Maria Elisabeth of Austria[d], Archduke Charles Joseph of Austria[d], Archduchess Maria Amalia of Austria[d], Леапольд II Габсбург, Archduchess Maria Johanna Gabriela of Austria[d], Archduchess Maria Josepha of Austria[d], Марыя Караліна Аўстрыйская[d][8], Ferdinand of Austria-Este[d], Марыя Антуанета[8], Archduchess Maria Carolina of Austria[d][9] і Archduke Maximilian Francis of Austria[d][9]
ВеравызнаннеКаталіцкая Царква
Дзейнасцьарыстакратка, манарх, палітык
Навуковая дзейнасць
Навуковая сферадзяржаўная служба[d][5] і палітыка[5]
АўтографВыява аўтографа
МанаграмаМанаграма
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

3 дынастыі Габсбургаў. Дачка імператара «Свяшчэннай Рымскай імперыі» Карла VI (правіў у 1711—40). Атрымала ў спадчыну аўстрыйскі прастол пасля смерці бацькі паводле Прагматычнай санкцыі 1713 (у 1740—48 спадчыннае права Мырі Тэрэзіі аспрэчвалі еўрапейскія манархіі ў ходзе вайны за аўстрыйскую спадчыну). Да 1765 яе суправіцелем быў муж (з 1736) герцаг Франц Стэфан Латарынгскі (з 1745 імператар «Свяшчэннай Рымскай імперыі» Франц I), з 1765 — старэйшы сын Іосіф II. У час праўлення Марыі Тэрэзіі Аўстрыя ўдзельнічала ў Сямігадовай вайне (1756—63) і 1-м падзеле Рэчы Паспалітай (1772), завалодала Букавінай (1775). Ва ўнутранай палітыцы цэнтралізавала дзяржаўнае кіраванне, садзейнічала развіццю прамысловасці і гандлю, прытрымлівалася асветнага абсалютызму, у т.л. заснавала народнага школьніцтва ў Аўстрыі (1774), абмежавала паншчыну ў Чэхіі (1775), адмяніла катаванні (1776).

Валадарынне Марыі Тэрэзіі — час актыўных рэформ. Яна ўваходзіць у лік прадстаўнікоў дынастыі, якая карысталася найбольшай папулярнасцю. Сярод яе шматлікіх нашчадкаў — два імператары (Іосіф II і Леапольд II), а таксама знакамітая каралева Францыі «аўстрыячка» Марыя Антуанета.

Зноскі

  • Мария Терезия // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  • Gadzinski A. KALLIOPE Austria: Frauen in Gesellschaft, Kultur und WissenschaftWien: Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres, 2015. — S. 30. — ISBN 978-3-9503655-5-9
  • а б в г Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  • http://genealogy.euweb.cz/lorraine/lorraine5.html Праверана 22 студзеня 2016.
  • (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  • а б Union List of Artist Names — 2017. Праверана 21 мая 2021.
  • а б Lundy D. R. The Peerage
  • менавіта так, таму што Венгрыяй у прынцыпе не можа кіраваць жанчына
  • Літаратура

    • Калаткоў, У.Я. Марыя Тэрэзія // БЭ ў 18 т. Т. 10. Мн., 2000.
    • Sabatier, Antoine, Abbé. Abrégé historique de la vie de Marie-Thérèse, Impératrice Reine de Hongrie, tiré de la Galerie universelle des Hommes célèbres, etc. Lausanne: chez François Grasset & Comp., 1773.
    • Castilhon, Jean. Précis historique de la vie de Marie-Thérèse, archiduchesse d’Autriche, impératrice douairière, reine de Hongrie et de Bohême. 1781.
    • Rautenstrauch, Johann. Biographie Marien Theresiens. Wien; Presburg: Loewe, 1780.
    • Fromageot, Abbé. Annales du règne de Marie-Thérèse, impératrice douairière, reine de Hongrie et de Bohême, archiduchesse d'Autriche, etc. Paris: Prault fils, 1775.
    • Richter, Christoph Gottlieb. Lebens- und Staats-Geschichte der... Fürstin Maria Theresia, Königin in Ungarn und Böhmen, Ertzherzogin in Oesterreich. Nürnberg: Albrechts, 1744-45.
    • Seyfart, Johann Friedrich. Kurzgefaßte Lebens- und Regierungsgeschichte der verstorbenen Kaiserin Marie Theresie, Königin von Hungarn und Böhmen, etc. etc. etc. Leipzig: Kummer, 1781.
    • Duller, Eduard. Maria Theresia und ihre Zeit. Wiesbaden: W. Beyerle, 1844.
    • Renner, Karl. Maria Theresia von Oesterreich und Friedrich der Große von Preußen: geschrieben zur Vorbereitung auf das Studium der 3 Schlesischen Kriege, zunächst für die unteren Klassen der Militairschulen. Glogau; Lissa: Verf.; N. Günter i. Comm., 1830.
    • Wolf, Adam. Oesterreich unter Maria Theresia. Wien: Gerold, 1855.
    • Arneth, Alfred Ritter von. Geschichte Maria Theresia’s. Wien: W. Braumüller, 1863-1879.
    • Krones, Franz von. Grundriss der österreichischen Geschichte. Wien: A. Hölder, 1882. Bd. IV, 760-69.
    • Grünberg, Karl. Die Bauernbefreiung und die Auflösung des gutsherrlich bäuerlichen Verhältnisses in Böhmen, Mähren und Schlesien. Leipzig: Duncker & Humblot, 1893-1894.

    Спасылкі

    🔥 Top keywords: Галоўная старонкаАдмысловае:SearchУладзімір КараткевічКарлес ПучдэмонМіхась ПазнякоўАдмысловае:RecentChangesВікіпедыя:ФорумЯнка БрыльРаіса Андрэеўна БаравіковаМарыя АнтуанетаАлесь БадакЯнка СіпакоўПімен ПанчанкаДзеяслоўВіктар Анатолевіч ШніпГенадзь Пятровіч ПашкоўЯўгенія ЯнішчыцМар’ян ДуксаЮрась СвіркаУладзімір Іванавіч КарызнаАлесь РазанаўБеларусьЛюдміла РублеўскаяДзікае паляванне караля СтахаВікіпедыя:СупольнасцьМіхась БашлакоўЯкуб КоласМагіла льва (паэма)Янка КупалаБярозка (часопіс)AP$ENTІван МележІван ШамякінУННВАркадзь КуляшоўДзеепрыслоўеВасіль БыкаўРыгор БарадулінЛюдзі на балоце (раман)