Beograd
Beograd je glavni grad Republike Srbije. U urbanom dijelu grada živi 1,32 miliona, a unutar administrativne teritorije grada gotovo 1,7 miliona stanovnika.[1] Glavni je grad Srbije od 1404. godine. Despot Stefan Lazarević je premjestio svoju prijestolnicu u Beograd, sagradivši utvrdu koja je porušena u tursko-austrijskom ratu. Grad se nalazi na ušću rijeke Save u Dunav.
Beograd | |
|---|---|
Grad | |
| Београд | |
 Beograd | |
 Zastava  Grb | |
  Beograd | |
| Koordinate: 44°49′0″N 20°28′0″E / 44.81667°N 20.46667°E | |
| Država |  Srbija |
| Okrug | Beogradski |
| Općina | 17 općina |
| Vlada | |
| • Gradonačelnik | Aleksandar Šapić (SNS) |
| Površina | |
| • Metropolitansko područje | 1.035 km2 |
| Nadmorska visina | 117 m |
| Stanovništvo | |
| • Urbano područje | 1.233.796 |
| • Metropolitansko područje | 1.659.440 |
| • Metropolitansko područje (gustoća) | 1.603,32 /km2 |
| Vremenska zona | CET (UTC+1) |
| • Ljeti (DST) | CEST (UTC+2) |
| Poštanski broj | 11000 |
| Pozivni broj | (+381) 11 |
| Registracija vozila | BG |
| Veb-sajt | http://www.beograd.rs/ |
Historija
Beograd je grad veoma burne historije i jedan od najstarijih urbanih cjelina u Evropi. Njegova historija traje punih 7000 godina.[2] Prostor oko velikih rijeka Save i Dunava bio je naseljen još u periodu paleolita. Iz tog perioda potiču ostaci ljudskih kostiju i lobanja neandertalaca, pronađeni u kamenolomu kod Leštana, u pećini na Čukarici i u blizini Bajlonijeve pijace.
Ostaci kulture mlađeg kamenog doba, pronađeni su u Vinči, Žarkovu i u Gornjem gradu, iznad ušća Save u Dunav. To ukazuje da je prostor Beograda bio naseljen u kontinuitetu i da je intezitet tog naseljavanja bivao sve jači. Mnoga današnja naselja beogradske okoline leže na kulturnim slojevima ranijih predhistorijskih naselja.
Vinča kraj Beograda spada u red najznačajnijih naseobina i kulturnih nalazišta predhistorijskog razdoblja. Arheološke iskopine na Rospi ćupriji, Gornjem gradu, Karaburmi, Zemunu i Vinči potvrđuju pretpostavke da je područje Beograda bilo intezivno naseljeno i da se njegovo stanovništvo bavilo plužnom zemljoradnjom i drugim pratećim privrednim djelatnostima. Na ovim lokalitetima otkrivene su nekropole bronzanog i metalnog doba, kao i dokazi različitih kulturnih uticaja.
Tokom srednjeg vijeka prelazio je iz mađarskih u slavenske ruke da bi u 14. stoljeću bio naseljen slavenskim stanovništvom.
Geografija
Beograd se nalazi u sjevernom dijelu centralne Srbije na ušću Save u Dunav, okružen Vojvodinom sa tri strane. Stara kamena utvrda na samom utoku zove se Kalemegdan. Centar Beograda nalazi se na desnoj obali Dunava, a s lijeve strane počinje Banatska ravnica sa slabo naseljenim predgrađima. Između Dunava i Save nalazi se novi dio grada - Novi Beograd, a uzvodno je Zemun, bivša granica Austrijskog carstva s Osmanskim carstvom.
Klima
Klima u Beogradu je kontinentalna, sa vrelim ljetima i oštrim zimama. Za vrijeme zime puše veoma hladan vjetar - košava. S druge strane ljeta su veoma topla (prelazi i preko trideset pet stepeni). Najugodniji mjeseci su april, maj i juni.
Naselja i stanovništvo
| Opŝtine | Površina (km²) | Stanovniŝtvo (1991.) | Stan. (2002.) | Stan. (2011.) | |
|---|---|---|---|---|---|
| Novi Beograd | 41 | 218.633 | 217.773 | 212.104 | |
| Rakovica | 31 | 96.300 | 99.000 | 108.413 | |
| Savski Venac | 14 | 45.961 | 42.505 | 38.660 | |
| Stari grad | 5 | 68.552 | 55.543 | 48.061 | |
| Vračar | 3 | 67.438 | 58.386 | 55.463 | |
| Zvezdara | 32 | 135.694 | 132.621 | 148.014 | |
| Ukupno gradske opštine: | 610.715 | ||||
| Čukarica | 156 | 150.257 | 168.508 | 179.031 | |
| Palilula | 451 | 150.208 | 155.902 | 170.593 | |
| Voždovac | 148 | 156.373 | 160.768 | 157.152 | |
| Zemun | 150 | 141.695 | 152.950 | 166.292 | |
| Dio opštine spada u grad Bg. Ukupno: | 673.068 | ||||
| Barajevo | 213 | 20.846 | 24.641 | 27.036 | |
| Grocka | 289 | 65.735 | 75.466 | 83.398 | |
| Lazarevac | 384 | 57.848 | 58.511 | 58.224 | |
| Mladenovac | 339 | 54.517 | 52.490 | 53.050 | |
| Оbrenovac | 411 | 67.654 | 70.975 | 71.419 | |
| Sopot | 271 | 19.977 | 20.390 | 20.199 | |
| Surčin | 288 | 34.463 | 38.695 | 42.012 | |
| Prigradske opštine Ukupno: | 355.338 | ||||
| SVEUKUPNO | 3.227 | 1.552.151 | 1.576.124 | 1.639.121 | |
| |||||
.
Arhitektura
Beogradska arhitektura je veoma različita. Od tipično vojvođansko-panonske, koja se susreće u susjednom Zemunu na sjeveru grada, preko starih zdanja iz osmanskog perioda, koji se nalaze u starom dijelu grada, pa sve do socrealističke arhitekture Novog Beograda sa savremenim višespratnicama, širokim bulevarima i prostranim zelenim površinama.
Neke od najpoznatijih zdanja u Beogradu su:
- Beli Dvor
- Beograđanka
- Savezna skupština
- Hram Svetog Save
- Bajrakli džamija
- Rektorat Univerziteta u Beogradu
- Kula "Geneks"
- Konak kneginje Ljubice
- Milošev konak
- Palata Albanija
- Kula Ušće (bivša zgrada Centralnog Komiteta SK Jugoslavije)
- Sava Centar
- Hotel Hyatt
- Hotel Jugoslavija
- Kuća cvijeća Maršala Tita
- Beogradska arena
Neki od najznačajnijih ulica i trgova su[4]:
- Bulevar Kralja Aleksandra (najduža ulica u Beogradu)
- Knez Mihailova
- Skadarlija
- Slavija
- Terazije
- Trg Republike
Znamenitosti
Među stranim i domaćim turistima najpoznatije znamenitosti Beograda su Avala (izletište), Kalemegdan (stara utvrda), Avalski toranj, Narodno pozorište i Kuća cvijeća (mauzolej Josipa Broza Tita)[5].Posjećeni su i brojni muzeji, a najpoznatiji je Narodni muzej, osnovan 1844. godine. Sadrži kolekcije više od 400.000 izložbenih materijala, uključujući i poznato Miroslavljevo jevanđelje, kao i mnoga strana remek-djela. Od ostalih muzeja treba izdvojiti: Muzej savremene umjetnosti, Etnografski muzej (osnovan 1901., sa više od 150.000 predmeta ruralne i urbane kulture Balkana), Vojni muzej, Muzej ratnog vazduhoplovstva, Muzej afričke umjetnosti i druge. Neki od brojnih vjerskih objekata su i Saborna crkva, crkva svetog Marka, Pokrovska, Vaznesenjska, crkva Prepodobnog Simeona Mirotočivog, katolička crkva svetog Ante...
Imena
Tabela s historijskim imenima Beograda:
| Ime | Objašnjenje |
|---|---|
| Singidun | ovo ime mu je dalo keltsko pleme Skordiska; 279. g. p. n. e. |
| Singidunum | romanizirano keltsko ime |
| Beograd | slavensko ime; prvo pojavljivanje 878. u pismu Pape Ivana VIII. Borisu Bugarskom |
| Alba Graeca | latinski prijevod |
| Fejervar | mađarsko ime |
| Weissenburg | njemačko ime |
| Castelbianco | italijansko ime |
| Nandoralba | srednjovjekovno mađarsko ime |
| Nandorfejervar | srednjovjekovno mađarsko ime |
| Landorfejervar | srednjovjekovno mađarsko ime |
| Veligradon | bizantsko ime |
| Veligrada | tursko ime |
| Belogrados poleos | grčko ime |
Saobraćaj
Gradski autobusni, tramvajski i trolejbuski saobraćaj obavlja "Gradsko saobraćajno preduzeće". Na pojedinim linijama prevoze i privatni prevoznici. Prigradska naselja povezana su auto prijevoznikom "Lasta".
Beogradska podzemna željeznica, "Beovoz", ima 6 linija koje uglavnom povezuju predgrađa sa centrom. U ovom trenutku u centru grada samo tri stanice su napravljene ispod zemlje. U planu je i izgradnja lakog metroa do 2008.
Beogradski aerodrom nalazi se pored Surčina, 12 km od Beograda. Na aerodromu se nalazi 18 ureda stranih aviokompanija.
