Rheolaeth awdurdod
O fewn byd y llyfrgell, rheolaeth awdurdod (Saesneg: authority control) ydy'r broses sy'n rhoi trefn ar gatalogi gwybodaeth drwy wahaniaethu rhwng fwy nag un person, lle, peth, syniad ayb o'r un enw a diffinio eitem arbennig mewn modd unigryw.[1][2] Daw'r enw o'r broses o 'awdurdodi' enwau pobl, llefydd, pethau, syniadau ayb i gategori arbennig.[3][4][5] Mae'r awdurdod yn unigryw i'r person neu'r peth, yn fath o ddynodwr neu ID ac yn cael ei roi mwn modd cyson drwy'r catalog cyfan.[6] Mae'r Awdurdod yn 'siarad' neu'n croesweithio gyda data cyffelyb, gan ddolennu a chroesgyfeirio.[6][7] Mae pob pennawd yn disgrifio'n fras ei sgop a'i ddefnydd ac yn helpu'r llyfgellydd i sicrhau mynediad rhwydd a chyfeillgar gan y defnyddiwr i mewn i'r wybodaeth a geisir.[8][9]
Rheolaeth awdurdod ar y Wicipedia Cymraeg
Tadogwyd erthyglau mewn dull arbennig a rydd i'r darllenydd wybodaeth arbennig o ffynonellau megis: Dynodwr Enw Rhyngwladol Safonol neu ORCID. Er enghraifft, ar waelod yr erthygl ar Saunders Lewis gwelir manylion fel hyn:
Gellir canfod pob erthygl sydd â rheolaeth awdurdod wrth ei droed drwy agor y Categori:Tudalennau gyda gwybodaeth Awdurdod
Gweler hefyd
- Ffeil Awdurdodi Rhyngwladol, Rhithwir
- Wicipedia:ORCID
- Adnabyddwr Enw Rhyngwladol Safonol International Standard Name Identifier
Cyfeiriadau
Etymology ... autorite "book or quotation that settles an argument", from Old French auctorité...[dolen marw]
See "Origin of authority" -- Middle English auctorite, from Anglo-French auctorité, from Latin auctoritat-, auctoritas opinion, decision, power, from auctor First Known Use: 13th century...
The primary purpose of authority control is to assist the catalogue user in locating items of interest.