Israel–Palestina konflikto
La Israel–Palestina konflikto estas unu el la plej longdaŭraj konfliktoj en la mondo, kun la Israela okupacio de Cisjordanio kaj de la Gazaa Sektoro tiu lasta sekvita de milita dominado atinganta pli ol duonjarcento de konflikto.[1] Variaj klopodoj estis faritaj por solvi la konflikton kiel parto de la Israela–Palestina pacprocezo.[2][3][4][5]
Historio
Publikaj deklaracioj de postuloj al juda hejmlando en Palestina regiono, kiel en 1897 la Unua Cionisma Kongreso kaj en 1917 la Balfour-deklaro, kreis jam dekomence fruan tension en la regiono. Tiam, la regiono havis malgrandan minoritaton de juda loĝantaro, kvankam tio estis kreskinta pere de grava juda enmigrado. Post la plenumado de la Palestina Mandato, kiu inkludis devigon de la Britia registaro por la "establado en Palestino de nacia hejmo por la juda popolo" la tensio kreskiĝis al konflikto inter komunumoj inter judoj kaj araboj.[6][7] Klopodoj solvi la fruan konflikton kulminis en 1947 per la Plano de UN por la dispartigo de Palestino kaj en la Palestina enlanda milito de 1947-1949, kio markis la starton de pli ampleksa Arab–Israela konflikto. La nuntempa Israel-Palestina status quo sekvis al la Israela militokupacio de la Palestinaj teritorioj en 1967 pere de la Sestaga Milito.
Spite longdaŭra pacprocezo, Israelanoj kaj Palestinanoj malsukcesis atingi finan packonsenton. Oni faris progresojn al Duŝtata solvo en 1993–1995 pere de la Interkonsentoj de Oslo, sed ankoraŭ la Palestinanoj restas sub Israela militokupacio en la Gazaa Sektoro kaj en 165 "insuloj" tra tuta Cisjordanio. Ŝlosilaj aferoj kiuj estas disputitaj estas sekureco, limoj, akvorajto, kontrolo de Jerusalemo, Israelaj koloniaj setlejoj,[8] movlibereco de Palestinanoj,[9] kaj revenrajto por Palestinanoj. La violento de la konflikto, en regiono riĉa en lokoj de historia, kultura kaj religia interesoj tutmonde, estis celo de nombraj internaciaj konferencoj kiuj temis pri historiaj rajtoj, sekureco kaj homaj rajtoj, kaj estis faktoroj kiuj malhelpis la disvolvigon de turismo kaj la ĝeneralan aliron al areoj kiuj estas tiom arde disputataj.[10] Oni faris multajn klopodojn en la direkto al duŝtata solvo, inkludante la kreadon de tute sendependa Palestina ŝtato paralela al la Ŝtato Israelo (ekde la establado de Israelo jam en 1948). En 2007, la majoritato kaj de Israelanoj kaj de Palestinanoj, laŭ nombrajn sondenketoj, preferis la duŝtatan solvon super ajna alia solvo kiel rimedo por solvi la konflikton.[11]
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
- Unuiĝintaj Nacioj
- Office for the Coordination of Humanitarian Affairs – occupied Palestinian territory
- United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East
- Akademiaj, novaĵoj kaj similaj fontoj (eksklude tiujn de Israelo kaj Palestino)
- U.S. Attempts at Peace between Israel and Palestine from the Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives
- Gaza\Sderot : Life in spite of everything – retdokumentalo de by arte.tv, pri la vivo ambaŭflanke de la landlimo.
- Global Politician – Middle-East Section
- Middle East Policy Council
- The Washington Institute for Near East Policy
- Aix Group – Joint Palestinian-Israeli-international economic working group.
- Crash Course World History 223: Conflict in Israel and Palestine Jutubisto John Green havigas historion (13 minutoj) pri la konflikto.
- The Israeli–Palestinian Conflict — An overview of the conflict between Israel and the Palestinians from 1948 through the present day. El History Guy Website.
- The Media Line – A non-profit news agency which provides credible, unbiased content, background and context from across the Middle East.
- Konfliktosolvaj grupoj
- Grupoj por homaj rajtoj
- Human Rights Watch: Israel/Palestine
- B'Tselem – The Israeli Information Center for Human Rights in the Occupied Territories
- Al-Haq: Palestinian Human Rights Group Arkivigite je 2006-10-15 per la retarkivo Wayback Machine: West Bank affiliate of the International Commission of Jurists
- Palestinian Centre for Human Rights PCHR: Gaza affiliate of the International Commission of Jurists
- Gush-Shalom: Gush-Shalom Israeli Peace Movement
- Jud-Israela "pacmovado"
- The Origin of the Palestine – Israel Conflict, Publikigita de Jews for Justice in the Middle East
- Aliaj lokoj
- Arabs and Israelis held hostage by a common enemy Salom Now! And METalks are two experimental initiatives which sought to rewrite the script of the Israeli–Palestinian conflict. However, such popular, grassroots action is held hostage by some common enemies: despair, hatred, antipathy and distrust. (Jan 2007)
- Exchange of friendly fire Anat el-Hashahar, an Israeli and founder of METalks, debates the Arab–Israeli conflict – from Oslo to Lebanon – with Khaled Diab, an Egyptian journalist and writer.
- Website with information (articles, reports, maps, books, links, etc.) on the Israeli-Palestinian conflict
- Map of Palestinian Refugee Camps 1993 (UNRWA/C.I.A./Univ. of Texas, Austin)
- Map of Israel 2008 (C.I.A./Univ. of Texas, Austin)
- Map of Israeli Settlements in the West Bank Dec. 1993 (C.I.A./Univ. of Texas, Austin)
- Map of Israeli Settlements in the Gaza Strip Dec. 1993 (C.I.A./Univ. of Texas, Austin)
- Map of Jerusalem Mar. 1993 (C.I.A./Univ. of Texas, Austin)
- Map of Jericho and Vicinity Jan. 1994 (C.I.A./Univ. of Texas, Austin)
- Pew Global Research – worldwide public opinion
- Policy publications on the Israeli-Palestinian conflict at the Berman Jewish Policy Archive
