Alejandro Valdés Goikoetxea
Alejandro Valdés Goikoetxea (Lekeitio, 1883ko otsailaren 9a - Donostia, 1956ko urtarrilaren 28a) euskal musikaria izan zen.[1]
| Alejandro Valdés Goikoetxea | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Lekeitio, 1883ko otsailaren 9a |
| Herrialdea |  Bizkaia, Euskal Herria |
| Heriotza | Donostia hiria, 1956ko urtarrilaren 28a (72 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | euskara |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | musikaria |
Familia
Ama Angela Goikoetxea Errasti zen, aramaioarra, Ignacio Goikoetxea Usaola eta Josefa Errasti Zubizarretaren alaba. Vicente Goikoetxea errasti musikagilea anaia zuen. Aramaioko plazan, Goikoetxeatarrek burdindegia eta hotela zuten, herrira etortzen ziren bainuzaleak hartzeko.
Aita, Manuel Valdés Rey, Clermont-Ferranden (Okzitania) jaioa zen. Manuelen aita, Valentín Valdés López, Extremadurakoa, enpresaria izan zen eta bizitokiz asko aldatzen zuen; Josefa Rey Velilla emaztearekin batera Frantzian, Urduñan eta Gasteizen bizi izan zen. Horrela, haien seme-alaba Manuel, Leocadio, Mª Dolores, Ana Manuela eta Mónica hiri ezberdinetan jaio ziren.
Manuelek Aramaion ezagutu zuen Angela, haien etxean ostatu hartuta. Sei seme-alaba izan zituzten: Julio Maria Vicente (Gasteiz, 1877), María de las Nieves (Aramaio, 1879), Alejandro, Jesús María, José María eta Ignacio (azken laurak Lekeition jaioak, 1883 eta 1879n artean). Izan ere, Gasteizen 6 urte eman ondoren, Lekeitiora bizitzera joan ziren, Manuel han lanean hasi baitzen, Ibañez de Aldekoatarren Olaldeko lantegian administrari, Vicente Goikoetxea koinatuarekin batera.[2]
Musika ibilbidea
Alejandrok lehen musika ikasketak etxekoekin eta Joaquin Velasco Barinagarementeria organo-jotzailearekin egin zituen. Bere anaia Juliorekin kantu gregorianoa ikasi zuen.
Resurreccion Maria Azkueren "Pasa de Chimbos" lanean tenor bezala parte hartu zuen. Hainbat orfeoitako partaide izan zen.
1904an Lekeitioko organo jotzaile plaza irabazi zuen.[1]
1921ean, musika irakaslea zen Lekeition.[3]
Musikagile bezala, Himno de la Juventud lekeitiana (1911), Adoramus te Christe (1920), Ereserkia de Abaroa Uribarren (1934), Jauntxuba, eta beste batzuk konposatu zituen.[1]
1929an, Bilboko Euskal Gaztediaren "Pizkundia" elkarte abertzalearen baitan, Oldargi antzerki taldean aritu zen Jesus Guridi, Aita Donostia, Victor Zubizarreta eta beste batzuekin batera. 1930eko martxoaren 8an, elkartea Bilboko Campos Elíseos antzokian aurkeztu zen jendaurreko ekitaldi batean, Manuel de la Sotaren gidoiarekin eta Alejandro Valdésen musikarekin; besteak beste, Lekeitioko Kaxarranka dantzatu zutelarik.[4]
Politika
Gerra Zibila
1936ko estatu kolpe saiakeraren ostean matxinatuak Gipuzkoaz bizkor jabetu ziren; Errepublikako Herri Armadak haiei aurre egitea lortu zutenean, gerra-frontea eratu eta egonkortu zen. Gerraren lehen hileetan Alejandro Valdés Lekeition zegoen, besteak beste musikari lanetan,[5] Julio anaiarekin batera.[6] Urte amaierarako Belokeko monasterioan (Ahurti) errefuxiatua zegoen Imanol semearekin.[7]
1937tik aurrera, Imanol semearekin, Eresoinka enbaxadarekin aritu zen, kulturaren bidez atzerrian Euskal Herriaren aldeko propaganda eginez. Eresoinkarentzat hainbat lan prestatu zituen (Nere ama txit laztana, Nere maitia, Txalopin txalo) eta Erresuma Batuko ereserkia harmonizatu zuen, 1938an hara eginiko birarako.[1]
Gerra ostean
1939an, Bigarren Mundu Gerra hastearekin batera, Venezuelara erbesteratu zen.[1] Hasiera-hasieratik hasi zen han organo jotzaile, besteak beste Triki Azpiritxaga elektrikari-futbolari-tenorearekin batera emanaldiak eginez.[8] Venezuelan 16 urtez igaroko zituen; han, besteak beste, elizarako 100 organu pieza baino gehiago sortu zituen.[1]
1955ean itzuli zen Euskal Herrira; handik gutxira hil zen, Donostian.[1]
Ondarea
Eresbil musika agiritegian Alejandro Valdésen hainbat lan aurki daitezke, hala hona Asistar Prantzisko deunari, Ave Maria, Epifania...[4]
Erreferentziak
Kanpo estekak
Datuak: Q124172761
