Denise Lewis

Hastapenak

Atletismoa egiten hasi zen Birminghameko Birchfield Harriers klubean. Mark Lewis-Francis, Katharine Merry eta beste atleta britainiar garrantzitsu batzuk atera dira handik. Hainbat ekitaldi egin ostean, heptatloia aukeratu zuen. 1989an hartu zuen parte lehen heptatloian, eta 5.277 puntu lortu zituen.

1991n Tesalonikako (Grezia) Europako Junior Txapelketetan parte hartu zuen, eta bosgarren postuan 5.476 puntu lortu zituen. Proba horretako garaipena Natalia Sazanovich bielorrusiarrarentzat izan zen, eta hurrengo urteetan haren aurkari nagusietako bat izan zen.

1994an nazioarteko elitera pasatu zen eta Victorian (Kanada) egindako Commonwealtheko Jokoetan garaipena lortu zuen. Gainera, bere marka pertsonal onena egin zuen, 6.325 punturekin. Jane Flemming australiarrarentzat izan zen zilarrezko domina, eta Catherine Bond-Mills kanadarrarentzat, berriz, brontzezkoa.

1995eko Göteborgeko Munduko Txapelketetan parte hartu zuen. Zazpigarren postuan amaitu zuen, 6.299 punturekin. Marka onargarria zen, baina Ghada Shouaa siriarrak lortutakotik urrun.

1996ko Atlantako Jokoak

Atlantako 1996ko Udako Olinpiar Jokoetan arrakasta handia lortu zuen, 6.489 punturekin brontzezko domina lortu baitzuen. Ghada Shouaak (urrea) eta Natalia Sazanovichek (zilarra) baino ez zuten gainditu. Joko horietan ere parte hartu zuen luzera-jauziaren proban, baina ez zuen lortu finalerako sailkatzea.

Lewisek bigarren urte hori amaitu zuen heptatloiaren munduko rankingean, Ghada Shouaaren atzetik, Götzisen (Austria) lortutako 6.645 puntuko markarekin.

1997ko Atenasko Munduko Txapelketetan, zilarrezko domina 6.654 punturekin irabazi zuen. Sabine Braun alemaniar beteranoak 6.739 puntu lortu zituen, eta, hala, 1991n Tokion lortutakoaren ondoren, munduko bigarren titulua irabazi zuen. Denise Lewisek berriro amaitu zuen munduko rankingaren 2. postuan, 6.736 punturekin. Marka hori ekainaren hasieran lortu zuen Götzisen.

1998an bi garaipen garrantzitsu lortu zituen. Lehenbizi urrea irabazi zuen Kuala Lumpurreko Commonwealth jokoetan, lau urte lehenago lortutako titulua berretsiz. Eta geroago, Budapesten egindako Europako Atletismo Txapelketetan, 6.559 puntu lortu zituen, denboraldiko munduko markarik onena zena. Zilarrezko domina Sazanovich bielorrusiarrarentzat eta brontzea Urszula Wlodarczyk poloniarrarentzat izan zen.

1999ko Sevillako mundialak

1999ko Sevillako Munduko Txapelketetan, lehia zirraragarria izan zuen Eunice Barber frantsesarekin. Lehen bi ekitaldietan oso indartsu hasi zen Barber, 100 metroko hesietan eta altuera-jauzian marka handiak eginez. Baina pisu-jaurtiketan huts egin zuen, haren probarik okerrenean, eta Lewis une batez probako buru jarri zen. Lehen jardunaldiaren amaieran, Barberrek puntu bateko abantaila besterik ez zion atera Lewisi.

Hurrengo egunean, Barberrek kanporatzea lortu zuen, Lewisek baino 22 zentimetroko gehiago egin baitzituen luzera-jauzian. Geroago, diferentzia handitu egin zuen, bere marka pertsonal onena egin baitzuen xabalina-jaurtiketan. Hala, 800 metroko azken proba tramite hutsa izan zen frantsesarentzat. Barberrek 6.861 punturekin irabazi zuen urrea, eta Denise Lewisek 6.724 puntu lortu zituen. Hauek dira urteko munduko markarik onenak. Brontzea Ghada Shouaa siriarrarentzat izan zen, 6.500 punturekin, oso urrun zegoen eta.

2000ko jokoak, Sidneyn

2000. urterako itxaropenak Sidneyko Udako Olinpiar Jokoetan zituen. Arazo fisiko batzuekin hasi zuen urtea, baina lehen lehiaketan sasoi ezin hobean zegoela erakutsi zuen. Talencen (Frantzia) izan zen, uztailaren 29an eta 30ean, eta hantxe lortu zuen bere bizitzako heptatloirik onena egitea 6.831 punturekin, Britainia Handiko eta Commonwealtheko errekor berria.

200ko Sidneyko Udao Olinpiar Jokoetako heptatloi-proba irailaren 23an eta 24an egin zen, eta Barber eta Sazanovichekin batera, Denise Lewis faboritoetako bat zen, nahiz eta ez zegoen erabat indarberrituta arazo fisikoetatik.

Lehen ekitaldian, 100 metroko hesietan 13,23 metro egin zituen, eta behin-behinean 2. postuan jarri zen, Eunice Barber munduko txapeldunak 12,97 egin ostean. Ghada Shouaa txapeldun olinpikoak lehiatzeari utzi behar izan zion, proba horretan lesio bat izan zuen eta.

Bigarren ekitaldian, altuera-jauzian, Lewisek huts egin zuen argi eta garbi, eta 1,75 metroko jauzia besterik ezin izan zuen egin. Bere marka pertsonaletik (1,87 metro) oso urrun zegoen, eta Eunice Barber liderrak baino 152 puntu gutxiagorekin 8.a izan zen.

Pisu-jaurtiketan hobeto aritu zen; Barberrek, ostera, 15.55 metro egin zituen; Barberrek, berriz, huts egin zuen, eta 11.27 metro eskas besterik ez zituen bota. Proba horretan, Lewis bigarren postuan gelditu zen, Natalia Sazanovich txapeldunak baino 30 puntu gutxiago lortuta.

Eguneko azken ekitaldian, 200 metroan, Lewisek Natalia Roshchupkina errusiarrak postu bat aurreratu zion, nahiz eta bere garaipen-aukerekin jarraitu. Eunice Barber, berriz, 7. postuan geratu zen. Hau izan zen lehen egunaren bukaerako sailkapena:

Bigarren egunean, luzera-jauziarekin hasi zen. Lewis eta Sazanovichek antzeko saltaoa egin zuten (6.48 Lewis eta 6.50 Sazanovich). Projorova errusiarra hirugarren postura igo zen 6.59ko jauzi handiari esker; Roshchupkina errusiarra, berriz, lehen postuetatik aldendu zen, 5.47ko jauzi txiki batekin.

Xabalina-jaurtiketa heptatloiaren funtsezko froga izan zen, Lewisek 50.19 metroraino jaurti baitzuen bere aurkari guztiak erraz gaindituz, eta lider jarri baitzen proba bakar bat falta zuela. Sazanovichek 43.97 metro baino ez zituen jaurti eta lidertza galdu zuen. 800 metroko proba falta zuela, Lewisekin 63 puntuko aldea zuen Sazanovichekin eta 83 Projorovarekin.

800 metroan, Lewisek aurkariak zaindu besterik ez zuen egin behar lehen postua mantentzeko, eta abantaila handirik atera ez zezaten ahalegindu zen. Projorova errusiarra oso oldarkorra izan zen, hasiera-hasieratik gogor tiratu baitzuen aurkariak hartzen saiatzeko. Bestalde, Lewis ez zegoen egoera fisiko betean, eta eskas jardun zuen proban. Projorovak 800 metroko proba irabazi zuen 2:10.32ko denborarekin.

Denise Lewis helmugara 2:16.83an iritsi zenean, ez zekien lidergoari eutsi zion ala ez. Handik gutxira, ordea, iragarri zuten Denise Lewis heptatloiko txapeldun olinpikoa zela azkenean (6.584 puntu). Bere ahalegin handiari esker, Projorova errusiarrak zilarrezko domina eskuratu zuen, eta Sazanovich bielorrusiarra brontzezko domina jaso zuen. Hona hemen probaren azken sailkapena:

Denise Lewis izan zen Olinpiar Jokoetan heptatloia irabazi zuen lehen atleta britainiarra, baina aurretik Mary Petersek pentatloia irabazi zuen, heptatloiaren aurrekari zuzena, 1972ko Municheko Udako Olinpiar Jokoetan. "Channel 4" telebista-kanal britainiarrak Lewisen Sidneyko garaipena, historiako 100 kirol-une garrantzitsuenen artean sartu zuen.

Azken etapa

Garaipen olinpikoaren ondoren, Lewis pistetatik urrun egon zen, eta arazo fisiko ugari izan zituen. 2003ko Munduko Txapelketetan parte hartu zuen, eta 5. postuan amaitu zuen.

2004ko Atenasko Udako Olinpiar Jokoetan bere titulu olinpikoa defendatzen saiatu zen, baina bi proba falta zirela utzi behar izan zuen, arazo fisikoak zirela eta, nahiko atzeratuta zegoela.

2005eko ekainean jakinarazi zuen behin betiko utziko zuela atletismoa.

Kelly Holmes eta Paula Radclifferekin batera, Denise Lewis atletismo britainiarreko izar handienetako bat da. BBCk bi aldiz aukeratu zuen urteko kirolari (1998 eta 2000).

2000ko uztailaren 20an Talence-n lortutako 6,831 puntuko heptatloian bere marka pertsonal onena eta garai guztiak kontuan hartutako Munduko rankingean 12. postua izan zuen.

Denise atletismoaz gain, dantzazalea da. 2004an, BBCren "Strictly Come Dancing" lehiaketan parte hartu zuen, Espainiako ¡Mira quién baila! telebista saioaren antzekoa..

Marka onenak

• Heptatloia - 6.831 (Talence, 2000ko uztailaren 30a)
• 100 m hesi - 13,13 (Talence, 2000ko uztailaren 29a)
• Altuera-jauzia - 1,87 (Sevilla, 1999ko abuztuaren 21a)
• Pisu-jaurtiketa - 16.12 (Sevilla, 1999ko Abuztuaren 21a)
• 200 metro - 24,10 (Götzis, 1997ko maiatzaren 31)
• Luzera-jauzia - 6.69 (Talence, 2000ko uztailaren 30a)
• Xabaliba-jaurtiketa - 51.48 (Mánchester, 2004ko uztailaren 10a)
• 800 metro - 2:12,20 (Talence, 2000ko uztailaren 30a)

• "Channel 4" telebista-kanal britainiarrak Lewisen Sidneyko garaipena, historiako 100 kirol-une garrantzitsuenen artean sartu zuen.
• 1998an BBCk urteko kirolari aukeratu zuen.
• 2000n BBCk urteko kirolari aukeratu zuen.
• 1999an Kirol-zerbitzuengatik Britainiar Inperioaren Ordenako (MBE) kide izendatu zuten.^[8]
• 2001ean Britainiar Inperioaren Ordenako ofizial (OBE)^[9]
• Dame Comandante de la Orden del Imperio Britania (DBE).^[10][11]