Josefina Guerendiain Caro

Oso gaztetatik, 14 urte zituenetik, lagundu zion bere aita Juan Guerendiain Urrari, UGTko harginari, Iruñeko Herriko Etxera, eta erakunde horretako hainbat jardueratan parte hartu zuen.^[1]

1934ko urriko iraultzaren ondoren, maiz bisitatu zituen Euskal Herriko, Asturiasko eta Santanderko San Kristobalgo preso politikoak eta "Socorro Rojo" izeneko erakundean hasi zen haien alde borrakatzen, elikagaiak eramanez eta arropa garbituz batez ere. Nafarroako hiriburuko UGTko kidea eta Nafarroako UGTko idazkari nagusi Clemente Ruizen neska-lagun bihurtu zen. 1936ko uztaileko estatu-kolpea garaile atera zenean, uztailaren 25ean atxilotu zuten, 17 urte zituela eta zortzi hilabete eman zituen probintziako espetxean. Ondoren, San Juan de Dios klinikan eta Iruñeko Seminarioan instalatutako Alfonso Carlos Gerra Ospitalean lan egin zuen.

1938ko otsailean Vicente Lacarra Armendarizekin ezkondu zen. Gerra amaitu ostean Erriberrin (Nafarroa) finkatu zen, bere senarra bertakoa baitzen. Ondoren, taberna bat izan zuten Iruñean eta, geroago, jatetxe bat Villabonan (Gipuzkoa). Iruñean hil zen 2011ko ekainaren 4an.^[2][3]

• 2024an Iruñeko Udalak erabaki zuen Frankismoak errepresaliatutako 10 emakumeren izena jartzea Hego Txantreako kale eta plazei: Josefina Guerendiain Caro, Julia Bea Soto, Julia Fernández Zabaleta, Dora Serrano Serrano, Aurora Gómez Urrutia, Mª Luisa Elío Bernal, Nemesia Baztán Turrau, Ramona Zapatero Zapatel, Matilde Huici Navaz eta Mª Carmen Húder Carlosena.^[4][5][6]