Kanpezu

Udalerria oraingo lur-eremuarekin 1965ean sortu zen, Santa Cruz de Campezo izenez; Santikurutze bera beste hiru udalerrirekin fusionatu zen, Antoñana, Oteo eta Orbiso herriekin hain zuzen ere. Franco hil eta gero izen horren bertsio elebiduna zenbait urtetan erabili ostean 1996ko apirilaren 11n Kanpezu izena hartu zuen.

Jatorrizko toponimia ia guztiz erromantzea du eskualdeak, kontraste argia eginez ondo-ondoan dituen Arraia edo Haranarekin, non toponimia alderantziz den ia guztiz euskalduna. Haranari, Kanpezutik, El Valle esaten diote 21. mendean ere^[4].

Arabako Mendialdeko eskualdean, Kanpezuk korridore baten lekua egiten du, Gaztelako eta Nafarroako lurren artean^[4].

Ingurune naturala eta klima

Erliebe menditsukoa da Kanpezuko udalerria, haren iparraldean Kodesko mendilerroa dagoela. Udalerriaren eremu txiki bat Izkiko Natura Parkearen zati da.

Ega ibaiak zeharkatzen du udalerria.

Udalerri mugakideak

• Iparraldean: Bernedo eta Harana.
• Hegoaldean: Torralba del Rio eta Mendaza (Nafarroa Garaia).
• Ekialdean: Zuñiga eta Mendaza (Nafarroa Garaia).
• Mendebaldean: Bernedo eta Arraia-Maeztu.

Kanpezu udalerriak garrantzi estrategiko militarra izan zuen, Nafarroako Erresumaren mugak defendatzen baitzituen Gaztelako Erresumaren erasoen aurrean. Hala erakusten du Antoñanako hiribildu harresidunaren sorrerak.

Santikurutze Kanpezun bazen judutegi bat, 1474ko zerga-agirietan jasoa.

Bost herrik osatzen dute Kanpezuko udalerria:

• Antoñana
• Bujanda
• Santikurutze Kanpezu (herriburua)
• Oteo
• Orbiso

Kanpezuko herriak

2023-2027 legegintzaldia

Alkateak

Hauek izan dira Kanpezuko azken alkateak:

Araba Bus sareko  lineak zerbitzua ematen dio udalerri honi:

Araba Bus  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 6 Gasteiz (geltokia) Gasteiz (Bastiturri) • Gasteiz (epaitegiak) • Gasteiz (unibertsitatea) • Argandoña • Andollu • Trokoniz • Ixona • Egileta • Azazeta • Birgaragoien • Birgarabarren • Maeztu • Atauri • Antoñana • Santikurutze Kanpezu (gasolindegia) • Santikurutze Kanpezu (markesina) • Zuñiga • Azedu • Antzin • Mendilibarri • Murieta • Zufia • Zubielki • Lizarra (zezen-plaza) Lizarra (geltokia)

Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak 2 linea ditu udalerrian:

Eskualdeko Garraioa  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 19a Alda Santikurutze Kontrasta • Uribarri Harana • Done Bikendi Harana • Oteo • Orbiso • Bujanda • Antoñana Alda Santikurutze⁠ 19b Santikurutze Bernedo • Angostina • Kinta • Durruma Kanpezu • Bujanda Santikurutze

Jaiak

• Bujandan:
  • Uztaileko lehen asteburuan, San Fausto erromeria.
• Santikurutze Kanpezun:
  • Inauteri-asteartean, Toribioren epaiketa.
  • Iraileko lehen asteburuan, herriko jaiak.
• Orbison:
  • Ekaineko lehen asteburuan, herriko jaiak.
  • Abuztuaren erdialdera, Orbisu Euskaraz jaia.

• Antoñanako hiribildua, 1995ean monumentu multzo sailkapenarekin kultura ondasun izendatua.^[20]
• San Joan de Pierola frantziskotar komentuaren hondakinak, Oteotik hurbil. Erdi Aroan Arabako dorretxe garrantzitsuenetakoa izan zen, Mendoza eta Gebarakoekin batera.^[21]
• Santikurutze Kanpezuko Ibernalo Andre Mariaren eliza, zati erromanikoak dituena.

• Pedro Soto Garcia (Orbiso, 1951-), PPko politikaria, senataria izana^[22].

• 
  Udaletxea, Santikurutzen.
• 
  Santikurutze Kanpezuko plaza.
• 
  Bujandako ikuspegia
• 
  Orbiso.
• 
  Antoñana.
• 
  Jasokundearen elizako ataria, Santikurutzen.

• Antoñana
• Araba
• Arabako udalerrien zerrenda
• Arabako Mendialdeko kuadrilla
• Bujanda
• Orbiso
• Oteo
• Santikurutze Kanpezu

• Kanpezuko Udalaren webgunea
• (Gaztelaniaz) «Campezo/Kanpezu», Auñamendi Eusko Entziklopedia.