ویکیپدیا:سرشناسی (افراد)
سرشناسی راهنمای سرشناسی عمومی |
---|
رهنمودهای موضوعی |
سایر رهنمودهای سرشناسی |
|
جستارهای وابسته |
ویکیپدیا، مانند هر دانشنامهٔ دیگر، دربردارندهٔ زندگینامهٔ شخصیتهای مهم تاریخی و افراد دخیل در امور جاری است. گرچه ویکیپدیا دانشنامهٔ کاغذی نیست، معیارهایی چند پیش از گنجاندن مقاله باید مد نظر قرار گیرد.
این رهنمود سیاست ویکیپدیا نیست و همانا سرشناسی افراد بسیار مناقشهبرانگیز است. با این حال، نظر بسیاری، ولی نه همهٔ ویکینویسان، این است که این ضوابط و معیارها سنجشی است منصفانه که آیا شخص به اندازهٔ کافی در دنیای بیرونی شناخته شدهاست که بتوان با استفاده از اطلاعات منابع قابلاطمینان و از دیدگاهی بیطرفانه بدون انجام تحقیقی دستاول مقالهای پیرامونش داشت یا خیر.
لطفاً برای دانستن سیاست حذف سریع به ویکیپدیا:معیارهای حذف سریع رجوع کنید. اینکه مقالهای دارای شرایط مطرح شده در این رهنمود نیست لزوماً به معنی آن نیست که میتوان آن را حذف سریع کرد؛ چراکه صرف ادعای سرشناسی فرد (حتی اگر مورد اعتراض باشد) طبق معیار م۷ از حذف سریع جلوگیری میکند. گرچه دادن پیشنهاد حذف مقاله میتواند پس از پنج روز بحث منجر به حذف مقاله شود.
بهطور کلی متن مقاله باید اطلاعات کافی برای توضیح اینکه چرا فرد سرشناس است داشته باشد و چنین اطلاعاتی باید اثباتپذیر باشد. در مورد زندگینامههای زندگان محدودیتهای بیشتر هم تواند بود.
معیار اصلی
یک شخص سرشناس است اگر موضوع چندین منبع ثانویهٔ منتشرشدهٔ[۱] معتبر باشد که از یکدیگر استقلال فکری دارند[۲] و نسبت به شخص نیز مستقل هستند.[۳]
- اگر عمق پوشش منبع چندان زیاد نباشد، میتوان چندین منبع مستقل را در کنار هم برای تشخیص سرشناسی به کار گرفت؛ پوششهای جزئی موضوع توسط منابع ثانویه ممکن است برای اثبات سرشناسی کافی نباشند.[۴]
- منابع اولیه را میتوان برای اثبات محتوای مقاله به کار برد، اما این منابع کمکی به اثبات سرشناسی فرد نمیکنند.
اگر شخصی معیار اصلی را داشته باشد میتوان او را بدون در نظر گرفتن معیارهایی که در ادامه میآید سرشناس دانست. با وجود اثبات سرشناسی، ممکن است فرد در یکی از معیارهای استثنا شدن مانند افرادی که فقط به خاطر یک رویداد سرشناس هستند یا یکی از موارد ویکیپدیا:ویکیپدیا چه چیزی نیست قرار بگیرد.
معیارهای بیشتر
آنچه در بالا آمد معیار اصلی گنجایش است. آنچه در زیر میآید معیارهایی است که کم و بیش ثابت میکنند اطلاعات کافی قابلاطمینان در مورد شخص وجود دارد. کسانی که یکی از شرایط زیر را دارند میتوانند مقالهای پیرامون خویش در ویکیپدیا داشته باشند، چرا که به احتمال زیاد مقدار زیادی اطلاعات اثبات پذیر راجع به ایشان وجود دارد و عموم مردم علاقهٔ زیادی به (دانستن پیرامون) ایشان دارند. از سوی دیگر، صرف این که فردی یک یا چند معیار را دارد لزوماً به این معنی نیست که سرشناس است.
این فهرست دربردارندهٔ همهٔ موارد نیست. صرف اینکه هیچیک از شرایط زیر برای کسی صادق نیست به این معنی نیست که مقالهٔ وی باید بهطور خودکار حذف شود.
- فرد مشارکتی در خور و پررنگ داشته و در رشتهای خاص مشهور است. به طوری که این مشارکت بخشی از تاریخ آن علم/رشته شدهاست.[۵]
- شخصیتهای سیاسیای که صاحب مناصب بینالمللی، ملی یا استانی بودهاند و نیز نمایندگان مجالس ملی یا استانی.[۶] (برای نامزدان منصبی خاص هنوز توافق کامل حاصل نشدهاست)
- شخصیتهای سیاسی محلی اصلیای که مورد پوشش چشمگیر خبری هستند یا بودهاند.[۵] صرف انتخابشدن فرد برای منصبی محلی سرشناسی وی را تضمین نمیکند.
- شخصیتهای بسیار معروف سرگرمکننده و نظر سازان.
- شخصیتهای ورزشی در لیگهای حرفهای یا مسابقاتی در آن سطح برای ورزشهایی که لیگ حرفهای ندارند (مثلاً شنا لیگ حرفهای ندارد) یا بالاترین سطح ورزش غیرحرفهای یا هر فعالیت رقابتی دیگری که بااهمیت و سرشناس باشد مثل مسابقات دانشگاهی در ایالات متحده.
- هنرپیشگان و شخصیتهای تلویزیونی سرشناس که در فیلمها، تئاترها و تولیدات تلویزیونی معروف ظاهر شدهاند. سرشناسی به طرق زیر قابل تعیین است:
- داشتن چندین مقالهٔ اختصاصی برگزیده در نشریات فرهنگ عامه مانند … یا روزنامههای ملی.[۵]
- داشتن خیل عظیم هواخواهان و مریدان یا وجود نوعی کیش «شخص مزبور پرستی»
- وجود یک زندگینامهٔ مستقل راجع به شخص.
- در فیلمها، تئاترها و برنامههای تلویزیونی متعددی نقشی قابل توجه و مهم را ایفا کرده باشد.
- نقاشان، مجسمهسازان، معماران، و سایر صاحبحرفی که سخت شناختهاند (چه خوشنام و چه بدنام) و به احتمال زیاد به بخشی از تاریخ آن حرفه پیوستهاند.
- کسانی که به خاطر نقش داشتن در حادثه یا واقعهای به شهرت یا نامی (بد یا خوب) رسیدهاند و پوشش خبری و رسانهای بسیاری داشتهاند. (مثلاً ارتکاب معروف و تاریخی جرمی یا انجام کاری قهرمانانه و بسیار معروف)
- در مورد آهنگسازان به ویکیپدیا:سرشناسی (موسیقی) رجوع کنید.
- شخص یک جایزه یا نشان افتخار مشهور و مهم را دریافت کرده، یا چندین بار نامزد دریافت چنین جایزهای شدهاست.
معیار عمومی زندگینامه
- شخص یک جایزه یا نشان افتخار مشهور و مهم را دریافت کرده، یا چندین بار نامزد دریافت چنین جایزهای شدهاست.
- فرد مشارکتی در خور و پررنگ داشته و در رشتهای خاص مشهور است. به طوری که این مشارکت بخشی از تاریخ آن علم/رشته شدهاست.[۵]
- شخص دارای مدخلی در en:Dictionary of National Biography یا کتاب مشابه است.
دانشگاهیان
افراد خلاق
نویسندگان، سردبیران، روزنامهنگاران، فیلمسازان، عکاسان، هنرمندان، معماران، و دیگر افرادی که آثاری دارند:
- شخص بهعنوان یک چهرهٔ مهم در نظر گرفته میشود یا همتایان و اخلاف بهطور گستردهای به وی استناد کردهاند.
- شخص به واسطهٔ ارائهٔ یک مفهوم، نظریه یا روش جدید قابل توجه شناخته میشود.
- شخص پدیدآورنده یا دارای همکاری مهمی برای ایجاد یک کار مهم و شناختهشده یا کار گروهی است؛ کاری که خود موضوع یک کتاب یا فیلم بلند مستقل، یا موضوع چندین نقد و مقاله در نشریههای ادواری مستقل بودهاست.
- اثر شخص، الف) به یک یادبود مهم تبدیل شدهاست؛ ب) بخش قابل توجهی از نمایشگاهی درخور توجه بودهاست؛ ج) بهطور بارزی مورد توجه انتقادی بودهاست؛ یا د) در مجموعههای دائمیِ گالری یا موزههای سرشناس گوناگونی به نمایش گذاشته شدهاست.
عاملان یا قربانیان یک جنایت
افرادی که در راستای یک جنایت یا پیگیری قضایی شناخته شده هستند، معمولاً نباید یک مقالهٔ جدا داشته باشند بلکه باید در خصوص آن جنایت یا ماجرا مقالهای ساخته شود و به آن افراد هم در آن مقاله اشاره بشود.
در صورت لزوم میتوان در مقالهٔ مربوط به آن جنایت یک بخش برای فرد یا افراد مربوط ایجاد کرد، اما این بستگی به اندازهٔ مقاله دارد. اگر در خصوص آن جنایت مقالهٔ مستقلی وجود ندارد، در آن صورت فقط در شرایط زیر میتوان برای افراد مرتبط با آن جنایت مقالهای جدا ایجاد کرد:
- برای قربانیان جنایت و کسانی که به نادرستی متهم شدهاند
- ضمن رعایت ویکیپدیا:زندگینامه زندگان و تنها در شرایطی که فرد قربانی یا فردی که به نادرستی متهم شده، در یک واقعهٔ تاریخی که اسناد بسیاری در موردش موجود است نقش داشتهاست. اهمیت تاریخی واقعه بر این اساس ارزیابی میشود که منابع ثانویه معتبر توجه جالبی را به صورت متداوم (و نه مقطعی) به نقش آن فرد در آن رویداد اختصاص داده باشند.
- برای عاملان جنایت
- عامل جنایت، یک جنایتکار با شهرت ملی یا بینالمللی است، نظیر یک سیاستمدار یا یک چهرهٔ شناختهشده، اما به سیاستمداران و افراد مشهور محدود نمیشود.
- انگیزهٔ جنایت یا نحوهٔ ارتکاب آن غیرعادی است — یا به دلیلی دیگر حائز اهمیت دانسته شده — به شکلی که تبدیل به یک واقعهٔ تاریخی شده که اسناد بسیاری در موردش موجود است. برای تعریف اهمیت تاریخی واقعه، بالاتر را ببینید.
- نکته همهٔ افراد زنده بیگناه دانسته میشوند مگر آن که یک دادگاه آنها را مجرم شناخته باشد. ویرایشگران باید دقت بسیار داشته باشند که مقالهای بر اساس اتهامات اثبات نشده که در موردش حکم دادگاه صادر نشده ایجاد نکنند.