Mancomunidade de Polonia e Lituania

A Mancomunidade de Polonia e Lituania ou a República das Dúas Nacións, coñecida formalmente como Reino de Polonia e Gran Ducado de Lituania, e, despois de 1791, Mancomunidade de Polonia, foi un estado e federación^[1] de Polonia e Lituania gobernadas por un monarca común en unión real, que era tanto rei de Polonia como gran duque de Lituania. Foi un dos países máis grandes^[2][3] e máis poboados da Europa dos séculos XVI ao XVII. Na súa maior extensión territorial, a principios do século XVII, a mancomunidade cubría case un millón de quilómetros cadrados^[4][5] e a partir de 1618 tiña unha poboación multiétnica de case doce millóns de persoas.^[6][7] O polaco e o latín eran as dúas linguas cooficiais.

Mancomunidade de Polonia e Lituania

Rzeczpospolita Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego (pl) Res Publica Utriusque Nationis (la)
Brasón
Himno	Gaude, mater Polonia (pt)
Lema	«Si Deus nobiscum, quis contra nos»
Localización
50°03′N 19°56′L / 50.05, 19.9319°56′L / 50.05, 19.93
Capital	Cracovia (1569–1596) Vilnius (1569–1596) Varsovia (1596–1795)
Poboación
Poboación	7.500.000 (1580) (8,67 hab./km²)
Lingua oficial	lingua polaca Lingua rutena lingua latina
Relixión	Igrexa católica e Metrópole de Kíiv, Galicia e toda Rusia
Xeografía
Superficie	865.000 km²
Comparte fronteira con	Sacro Imperio Romano Xermánico Tsarato ruso Imperio Ruso Suecia Khanato de Crimea Ducado da Curlândia e Semigália (pt) Imperio Otomán Reino de Prusia Reino de Hungría Estado da Ordem Teutónica (pt) Ducado de Prusia Principado de Moldavia
Datos históricos
Precedido por	Reino de Polonia
Creación	11 de xuño de 1569
Disolución	24 de outubro de 1795
Organización política
Forma de goberno	monarquía hereditaria (1569 (Gregoriano)–1573 (Gregoriano)) monarquía electiva (1573 (Gregoriano)–1791) monarquía hereditaria (1791–1792) monarquía electiva (1792–1795) monarquía constitucional (1791–1792)
Órgano lexislativo	General sejm (en) ,
Moeda	Polish florint (en)

A mancomunidade estableceuse mediante a Unión de Lublin en xullo de 1569, mais a Coroa do Reino de Polonia e o Gran Ducado de Lituania estiveron nunha unión persoal de facto desde 1386 co matrimonio da raíña polaca Eduvixes e o Gran Duque de Lituania Ladislau, que foi coroado rei iure uxoris Ladislau II Jagiełło de Polonia. A Primeira Partición en 1772 e a Segunda Partición en 1793 reduciron moito o tamaño do estado e a mancomunidade foi separada coa Terceira Partición en 1795.

A unión posuía moitas características únicas entre os estados contemporáneos. O seu sistema político caracterizábase por estritos controis ao poder monárquico. Estes controis foron promulgados por unha lexislatura (sejm) controlada pola nobreza (szlachta). Este sistema idiosincrático foi un precursor dos conceptos modernos de democracia,^[8] a partir de 1791 de monarquía constitucional^[9][10][11] e de federación.^[12] Aínda que os dous estados compoñentes da mancomunidade eran formalmente iguais, Polonia era o socio dominante na unión.^[13]

A República das Dúas Nacións estivo marcada por altos niveis de diversidade étnica e pola relativa tolerancia relixiosa, garantida pola Lei da Confederación de Varsovia de 1573;^[14][15] con todo, o grao de liberdade relixiosa variou co paso do tempo.^[16] A Constitución de 1791 recoñeceu o catolicismo como a "relixión dominante", a diferenza da Confederación de Varsovia, mais a liberdade de relixión aínda se concedeu con ela.^[11]

Despois de varias décadas de prosperidade,^[17][18][19] entrou nun período prolongado de declive político,^[11][20] militar e económico.^[21] A súa crecente debilidade levouna á súa repartición entre os seus veciños (Austria, Prusia e Rusia) a finais do século XVIII. Pouco antes da súa desaparición, a mancomunidade adoptou un esforzo de reforma masivo e promulgou a Constitución do 3 de maio, que foi a primeira constitución codificada na historia moderna de Europa e a segunda na historia do mundo moderno despois da Constitución dos Estados Unidos.^{[22][23][24][25][26]}