Bi Nazioen Errepublika

Poloniar-lituaniar Batasuna; Lenkijos Karalystė ir Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė
	1569 – 1795
	Oinordetzako monarkia (1569–1573),; Hautapenezko monarkia (1573–1791),; Oinordetzako monarkia (1791–1795)
	Goiburua; Si Deus Nobiscum quis contra nos Jainkoa gure alde badago, orduan nor dago gure kontra (XVIII. mendera arte); Pro Fide, Lege et Rege Fede, legea eta erregearen alde (XVIII. mendetik aurrera)
	Batasunaren kokapena
Geografia
Hiriburua	Krakovia; Varsovia;
Biztanleria	6500000
Azalera	815000 km²
Kultura
Hizkuntza(k)	Poloniera; Latina; Frantsesa; Ruthenera; Lituaniera; Alemana; Hebreera; Armeniera;
Erlijioa	Katolizismoa; Greziar katolizismo; Eliza Ortodoxoa; Protestantismoa (sekta batzuk); Judaismoa; Islama (batez ere tatariar eta turkiarrak);
Historia
Batasunaren ezarpena	1569ko uztailaren 1a
3. banaketa	1795eko urriaren 24a
	Poloniako Erresuma
	Lituaniako Dukerri Handia
Prusiako Erresuma
Galitzia eta Lodomeriako Erresuma
Errusiar Inperioa

Bi Nazioen Errepublika (polonieraz: Rzeczpospolita Obojga Narodów; lituanieraz: Abiejų tautų respublika) edo Poloniar-Lituaniar Batasuna (lituanieraz: Lenkijos Karalystė ir Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė) 1569an Poloniak eta Lituaniak sortutako erresuma izan zen. XVI. eta XVII. mendeetako Europan orduko herrialderik handienetariko bat izan zen, milioi bat kilometro koadroko azalera eta hamaika milioi biztanle izanik^[1]^[2]^[3]^[4].

Batasunak bere garaietan aurrekariak ziren ezaugarri politikoak zituen, erregearen boterea kontrolpean zutenak. Nobleziak (szlachta) osaturiko legebiltzarra (Sejm) nagusia zen. Sistema hau demokrazia,^[5] monarkia konstituzionala^[6]^[7]^[8] eta federalismoaren^[9] aurrekaria izan zen. Batasuna osatzen zuten bi estatuak formal aldetik berdinak ziren, nahiz eta Polonia garaiena izan.

Bi Nazioen Errepublikak aniztasun etnikoa eta tolerantzia erlijioso maila altuak zituen^[10]. Hamarkada askotan zehar oparotasuna nagusia bazen ere^[11], gainbehera politiko^[12] militar eta ekonomikoa^[13] jasan zuen. Hori zela ete, inguruko auzokide indartsuek (Austria, Prusia eta Errusiar Inperioa) XVIII. mendeko bukaeran erresuma elkarbanatu zuten. Banaketa baino zertxobait lehenago, Batasunak erreforma sakona egin eta 1791ko maiatzaren 3an konstituzio iraultzaile bat ezarri zuen^[14].

Erreferentziak

Bibliografia

Bardach, Juliusz; Lesnodorski, Boguslaw; Pietrzak, Michal (1987). Historia panstwa i prawa polskiego. Warsaw: Paristwowe Wydawnictwo Naukowe.
Brzezinski, Richard (1987). Polish Armies (1): 1569–1696. Men-At-Arms Series. 184. Osprey Publishing. {{ISBN|0-85045-736-X}}.
Brzezinski, Richard (1988). Polish Armies (2): 1569–1696. Men-At-Arms Series. 188. Osprey Publishing. {{ISBN|0-85045-744-0}}.
Frost, Robert (2015). The Oxford History of Poland–Lithuania. I: The Making of the Polish–Lithuanian Union, 1385–1569. Oxford University Press. {{ISBN|978-0198208693}}.
Litwin, Henryk (October 2016). "Central European Superpower". BUM Magazine.
Norkus, Zenonas (2017). An Unproclaimed Empire: The Grand Duchy of Lithuania: From the Viewpoint of Comparative Historical Sociology of Empires. Routledge. {{ISBN|978-1138281547}}.
Rowell, S. C. (2014). Lithuania Ascending: A Pagan Empire within East-Central Europe, 1295–1345. Cambridge Studies in Medieval Life and Thought: Fourth Series. Cambridge University Press. {{ISBN|978-1107658769}}.
Rowell, S. C.; Baronas, Darius (2015). The Conversion of Lithuania. From Pagan Barbarians to Late Medieval Christians. Vilnius: Institute of Lithuanian Literature and Folklore. {{ISBN|978-6094251528}}.
Stone, Daniel Z. (2014). The Polish–Lithuanian State, 1386–1795. University of Washington Press. {{ISBN|978-0295803623}}.
Sužiedėlis, Saulius A. (2011). Historical Dictionary of Lithuania (2 ed.). Scarecrow Press. {{ISBN|978-0810875364}}.