Վեստ Բրոմվիչ Ալբիոն

Ակումբը հիմնադրվել է 1878 թվականին Salter’s Spring Works-ի աշխատակիցների կողմից որպես «Վեստ Բրոմվիչ Ստոլերս»^[2]։ Միայն երկու տարի անց, 1880 թվականին, ակումբը ստացավ ներկայից անվանումը՝ «Վեստ Բրոմվիչ Ալբիոն», չնայած երկրպագուները հաճախ այն կրճատում են մինչև «ՎԲԱ»։ Հինգ տարի անց, 1885 թվականին, թիմը ստացավ պրոֆեսիոնալ կարգավիճակ^[3], իսկ 1888 թվականին դարձավ Անգլիայի ֆուտբոլային լիգայի հիմնադիր ակումբներից մեկը^[4]։ Նույն տարում «Վեստ Բրոմվիչ Ալբիոնը» նվաճեց իր առաջին տիտղոսը՝ Անգլիայի գավաթը^[5]։ 1892 թվականին թիմին հաճողվեց կրկնել հաջողությունը և նվաճել երկրորդ գավաթը։ Թիմին հաջողվեց նաև սահմանել մինչև այժմ չգերազանցված ռեկորդ՝ հաղթելով առաջնության շրջանակներում «Դարվեն» ակումբին տասներկու գնդակի տարբերությամբ (12-0)։

1900 թվականի սկզբից «Վեստ Բրոմվիչը» անց է կացնում իր ընային հանդիպումները «Հոթորնս» ստադիոնում։ «Ալբիոնը» բավականին երկար ժամանակ էր հանդես գալիս անգլիական առաջնության բարձրագույն դիվիզիոնոմ, բայց միայն մեկ անգամ դարձավ Անգլիայի չեմպիոն՝ 1919-20 մրցաշրջանում։ դառնալով չեմպիոն առաջին և դեռևս վերջին անգամ, թիմը սահմանեց միավորների և խփած գնդակների ռեկորդ մրցաշրջանի ընթացքում^[6]։ 1920 թվականին «Վեստ Բրոմվիչին» առաջին անգամ հաջողվեց հաղթել Անգլիայի սուպերգավափը։ 1925 թվականին ակումբը զբաղեցրեց երկրորդ տեղը մրցաշարային աղյուսակում, բայց արդեն հաջորդ մրցաշրջանում լքեց բարձրագույն դիվիզիոնը^[7]։ 1930-31 մրցաշրջանում «Վեստ Բրոմվիչ Ալբիոնը» ձևակերպեց յուրօրինակ դուբլ՝ վերադառնալով բարձրագույն դիվիզիոն և նվաճելով երկրի գավաթը^[8]։Իր պատմության մեջ լավագույն կազմը «Վեստ Բրոմվիչին» հաջողվեց հավաքել 50-ական թվականներին։ 1953-54 մրցաշրջանում թիմը նվաճեց արծաթե մեդալներ առաջնությունում և հաղթեց իր չորրորդ Անգլիայի գավաթը։ 1966 թվականին թիմը նվաճեց իր համար նոր գավաթ՝ հաղթելով լիգայի գավաթը։ Հերթական հաջողությանը թիմը հասավ 1968 թվականին, երբ թիմին հաջողվեց նվաճել հինգերորդ ազգային գավաթը։ 1980-ական թվականների սկզբից նվաճումները ավելի քիչ դարձան և թիմի մոտ սկսվեց անկում, իսկ 1986-ից մինչև 2002 թվականներին «Վեստ Բրոմվիչ Ալբիոնը» ընդհանրապես չի մասնակցել անգլիական առաջնության բարձրագույն դիվիզիոնին։

2002 թվականին, հիմնականում անգլիացի մարզիչ Հարի Մեգսոնի շնորհիվ թիմը վեարդարձավ բարձրագույն դիվիզիոն։ Այնուհանդերձ «Վեստ Բրոմվիչին» չհաջողվեց հաստատվել Պրեմիեր լիգայում և նա դուրս թռավ, բայց կրկին վերադարձավ հաջորդ մրցաշրջանում։2004-05 մրցաշրջանում «Վեստ Բրոմվիչը», իր նախկին խաղացող Բրայան Ռոբսոնի գլխավորությամբ կարողացավ պահպանել իր տեղը բարձարագույն դիվիզիոնում՝ լինելով առաջնության առաջին հատվածում վերջին տեղում։ Հաջորդ տարի «Վեստ Բրոմվիչը» լքեց Պրեմիեր լիգան։ 2006 թվականին գլխավոր մարզիչ նշանակվեց Թոնի Մոուրբեյը, ով երկրորդ փորձից կարողացավ հաղթել երկրորդ դիվիզիոնում և հասցնել թիմը մինչև գավաթի կիսաեզրափակչի։ 2009-10 մրցաշրջանում «Վեստ Բրոմվիչը» նորից անցկացրեց Չեմպիոնշիպում, բայց այն անցավ հաջող (ակումբը գրավեց 2-րդ տեղը) և հաջորդ տարի «Վեստ Բրոմվիչը» իրավունք ստացավ մասնակցել Պրեմիեր լիգային։

Ալբիոնի հիմնական լոգոն առաջացել է 1880-ականներին, երբ ակումբի քարուղար Թոմ Սմիթը առաջարկեց, որ Երգող կեռնեխը նստած դարպասաձողի վրա ընդունվի որպես լոգո^[9]։ Այդ ժամանակներից լոգոյի վրա միշտ եղել է կերնեխ, հաճախ կապույտ և սպիտակ գծերով ֆոնի վրա։

Լոգոն տարիների ընթացքում բազմաթիվ անգամ փոխվել է, ինչը նշանակում է, որ ակումբը չի կարողացել գրանցել այն որպես ապրանքանիշ։ Դրա արդյունքում լոգոն փոխվեց 2006 թվականին, նոր լոգոն տվեց «Ալբիոնին» իրավական պաշտպանություն, որը նրանք փնտրում էին^[10]։

Ակումբի հիմնականան լոգոն պետք է տարբերել այն լոգոյից, որը հայտնվում էր թիմի մարզաշապիկի վրա։ Ակումբի պատմության մեծ մասի ընթացքում լոգոն չի օգտագործվել^[11]։ Վեստ Բրոմվիչ քաղաքի զինանշանը խաղացողները կրում էին իրենց մարզաշապիկին 1931, 1935 և 1954 գավաթի եզրափակիչների ժամանակ։ Քաղաքի լատիներեն կարգախոսը, "Labor omnia vincit", որը թարգմանվում է "աշխատանքը հաղթում է ամենի ինչ" կամ "աշխատանքը նվաճում է ամենի ինչ"։

Ակումբը իր պատմության առաջին յոթ տարիների ընթացքում ունեցել է չորս ստադիոն։ Առաջինը կոչվում էր «Կուպերս Հիլլ», որտեղ թիմը խաղացել է 1878-1879 թվականներին։ 1879-ից մինչև 1881 թվականը թիմը խաղացել է «Դարտմութ Պարկում»^[12]։ 1881–82 սեզոնի ընթացքում նրանք խաղացել են «Բանս Ֆիլդում»^[13]։ 1882-1885 թվականներին «Ալբիոնը» վարձակալեց «Ֆոր Ակրես» ստադիոնը, բայց շուտով լքեց նաև այս ստադիոնը։ 1885-ից մինչև 1900 թվականը Ալբիոնը խաղում էր «Ստոնի Լեյնում», այս մարզադաշտում թիմը անցկացրեց իր պատմության ամենահաջող ժամանակը, քանի որ նվաճեց երկու գավաթ և երեք անգամ դարձավ երկրի փոպչեմպիոն։

1900 թվականին, երբ «Ստոնի Լեյնի» վարձակալման ժամկետն ավարտվեց և ակումբը տեղափոխվեց ավելի մեծ ստադիոն, որը գտնվում էր Հանդսվորթ քաղաքի մոտ։ Նոր ստադիոնը կոչվեց «Հոթորնս»^[14]։ «Ալբիոնը» ոչ-ոքի խաղաց «Դերբի Քաունթիի» դեմ, նոր ստադիոնում անցկացված առաջին խաղում, 1900 թվականի սեպտեմբերին^[15]։ Հաճախելիություն ռեկորդը գրանցվել է 1937 թվականին, երբ 64,815 հանդիսատես ներկա էին ստադիոնում, երբ Ալբիոնը 3–1 հաշվով հաղթեց «Արսենալին» գավաթի 1/4 եզրափակչում^[16]։ Ներկայումս այն տեղավորում է 26,272 հանդիսատես, չորս տրիբունաները հայտնի են որպես the Birmingham Road End, Smethwick End, East Stand և West Stand^[17]։ Գտնվելով 551 ֆուտ (168 մետր) բարձրության վրա, «Հոթորնսը» Պրեմիեր Լիգայի և Ֆուտբոլային լիգայի 92 ստադիոնների շարքում ամենաբարձրն է^[18]։

Պատմականորեն Ալբիոնի հիմնական մրցակիցը «Աստոն Վիլլան» էր Բիրմինգհեմ քաղաքից։ Երկու թիմերը վիճարկել էին երեք Անգլիայի գավաթներ 1887 և 1895 թվականների միջև (Վիլլան հաղթել է երկուսը, Ալբիոնը մեկը)։ Այնուամենայնիվ, ավելի հաճախ Ալբիոնի ֆանատները իրենց հիմնական մրցակիցը համարում են «Վուլվերհեմպտոն Ուոնդերերսին»։ Հիմնականում այն պատճառով, որ 1989 և 2002 թվականների միջև Ալբիոնը և Վիլլան երբեք չեն գտնվել միևնույն դիվիզիոնում։

Ալբիոնը և Վուլվսը հանդիպել են Բլեք Քաունթրիի դերբիի (անգլ.՝ Black Country derby) շրջանակներում ավելի քան 150 անգամ։ Մրցակցությունը հայտնի դարձավ, երբ երկու թիմերը պայքարում էին լիգայի տիտղոսի համար 1953-54 սեզոնում։ 2004 թվականին Planetfootball.com կայքի հարցումը հաստատեց, որ Ալբիոնի և Վուլվսի երկրպագուները համարում էին միմյանց հիմնական մրցակիցներ։ Ավելի քիչ կարևորվում է նաև «Բիրմինգհեմ Սիթիի» հետ մրցակցությունը, որի հետ Ալբիոնը հանդիպել է Անգլիայի գավաթի եզրափակչում 1931-ին և կիսաեզրափակչում՝ 1968-ին^[19][20]։ «Ուոլսոլի» հետ նույնպես կար որոշակի մրցակցություն, սակայն այս թիմը հիմնականում խաղում էր ավելի ցածր դիվիզիոններում քան Ալբիոնը։ Վերջին ժամանակներում որոշակի մրցակցություն է առաջացել նաև «Ստոկ Սիթիի» հետ։ Ամենամեծ խուլիգանական խմբավորումը, որը կապում էր իրեն Ալբիոնի հետ, կոչվում է «5-րդ սեկցիա»^[21]։

2017 թվականի օգոստոսի 30-ի դրությամբ

Նշում. Դրոշները ցույց են տալիս ազգային հավաքականը ինչպես սահմանված է ՖԻՖԱ-ի իրավասության կանոններում: Խաղացողները կարող են ունենալ 1-ից ավելի ոչ-ՖԻՖԱ-ի քաղաքացիություն:

№ Դիրք Խաղացող 1 ԴՊ Բեն Ֆոստեր 2 ՊՇ Ալան Նյոմ 3 ՊՇ Կիրան Գիբս 4 ՀՐ Հել Ռոբսոն-Կանու 5 ԿՊ Կլաուդիո Յակոբ 6 ՊՇ Ջոնի Էվանս 7 ԿՊ Ջեյմս Մորիսոն 8 ԿՊ Ջեյք Լիվերմոր 9 ՀՐ Խոսե Սալոմոն Ռոնդոն 10 ԿՊ Մետ Ֆիլիպս 11 ԿՊ Քրիս Բրանտ 13 ԴՊ Բոազ Մայհիլ

№ Դիրք Խաղացող 14 ԿՊ Ջեյմս ՄաքԿլեյն 17 ԿՊ Օլիվեր Բերկ 18 ԿՊ Գարեթ Բարրի 19 ՀՐ Ջեյ Ռոդրիգես 20 ԿՊ Գժեգոժ Կրիխովյակ (վարձավճարով ՊՍԺ-ից) 22 ԿՊ Նասեր Շադլի 23 ՊՇ Գարեթ ՄաքՕլի 25 ՊՇ Կրեյգ Դոուսոն 26 ՊՇ Ահմեդ Հեգազի (վարձավճարով Ալ Ահլիից) 28 ԿՊ Սեմ Ֆիլդ 40 ԴՊ Ալեքս Պալմեր

Ակումբի 125-ամյակի տոնակատարության շրջանակներում, 2004 թվականին, «Վեստ Բրոմվիչի» պաշտոնոկան կայքը և Express & Star թերթը անցկացրեցին հարցում՝ պարզելու թիմի պատմության բոլոր ժամանակների լավագույն խաղացողներին։ Արդյունքում կազմվեց 16 հոգուց կազմված թիմ, բոլոր ընտրված խաղացողները պատկերված են «Հոթորնսում» գտնվող հիշատակի որմնանկարի վրա։ Այդ տասնվեց խաղացողներից տասնչորսը անգլիացիներ էին։ Նրանցից տասնհինգ, այդ թվում Սիրիլ Ռեջիսը Անգլիայի հավաքականի խաղացողներ էին^[22]։

Անուն	Ազգ.	Տարի	Խաղ	Գոլ	Ամպլուա
Բիլլի Բասսետտ		1886–99	311	77	Հարձակվող
Ջես Պենինգտոն		1903–22	496	0	Պաշտպան
Ուիլլիամ Ռիչարդսոն		1929–45	354	228	Հարձակվող
Ռեյ Բարլոու		1944–60	482	48	Վինգեր
Ռոննի Ալլեն		1950–61	458	234	Հարձակվող
Դոն Հոու		1952–64	379	19	Պաշտպան
Թոնի Բրաուն		1963–81	720	279	Հարձակվող
Ջեֆֆ Աստլ		1964–74	361	174	Հարձակվող
Ջոն Օսբորն		1967–72 1973–78	312	0	Դարպասապահ
Ջոն Ուայլ		1970–83	619	29	Պաշտպան
Վիլլի Ջոնստոն		1972–79	261	28	Հարձակվող
Բրայան Ռոբսոն		1974–81	249	46	Կիսապաշտպան
Դերեկ Ստետհեմ		1976–87	373	11	Պաշտպան
Լորի Կանինգեմ		1977–79	114	30	Վինգեր
Սիրիլ Ռեջիս		1977–84	302	112	Հարձակվող
Ռասսել Հոլտ		2001–07	213	0	Դարպասապահ

Այլ նշանակալի մրցանակներից, որոնք տրվել են Ալբիոնի խաղացողներին, ներառում է ՊՖԱ-ի լավագույն երիտասարդ ֆուտբոլիստի մրցանակը, որը տրվել է Սիրիլ Ռեջիսին 1979 թվականին^[23]։ 1998-ին, Բիլլի Բասսետը և Բրայան Ռոբսոնը ընդգրկվեցին Ֆուտբոլային Լիգայի 100 լեգենդների շարքում, Արթուր Ռոուլիի, Ջեոֆֆ Հերստի և Ջոննի Ջայլսի հետ միասին^[24]։

Անգլիայի առաջին դիվիզիոն/Պրեմիեր Լիգա

• Հաղթող (1). 1919–20
• Երկրորդ տեղ (2). 1924–25, 1953–54

Անգլիայի երկրորդ դիվիզիոն/Չեմպիոնշիպ

• Հաղթող (3). 1901–02, 1910–11, 2007–08
• Երկրորդ տեղ (5). 1930–31, 1948–49, 2001–02, 2003–04, 2009–10

Անգլիայի գավաթ

• Հաղթող (5). 1888, 1892, 1931, 1954, 1968
• Երկրորդ տեղ (5). 1886, 1887, 1895, 1912, 1935

Անգլիայի լիգայի գավաթ

• Հաղթող (1). 1966
• Երկրորդ տեղ (2). 1967, 1970

Անգլիայի սուպերգավաթ

• Հաղթող (2). 1920, 1954 (միացյալ)
• Երկրորդ տեղ (2). 1931, 1968

• Վեստ Բրոմվիչի մասին տեղեկություն Պրեմիեր Լիգայի հայալեզու կայքում (հայ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վեստ Բրոմվիչ Ալբիոն» հոդվածին։