Honduras
86°30′W / 15.000°N 86.500°W
Ti Honduras,[a] opisial a ti Republika ti Honduras,[b] ket ti maysa a pagilian iti Tengnga nga Amerika. Ti republika ti Honduras ket beddengan iti laud babaen ti Guatemala, iti abagatan a laud babaen ti El Salvador, iti abagatan a daya babaen ti Nicaragua, iti abagatan babaen ti Taaw Pasipiko iti Golpo ti Fonseca, ken iti amianan babaen ti Golpo ti Honduras, ti maysa a dakkel a sumrekan ti danum iti Baybay Karibe. Ti kapitoliona ken kadakkelan a siudad ket ti Tegucigalpa.
Republika ti Honduras República de Honduras (Espaniol) | |
|---|---|
.svg) Wagayway  Eskudo | |
Napili a pagsasao:
| |
| Nailian a kanta: "Himno Nacional de Honduras" "Nailian a Kanta ti Honduras" | |
 | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Tegucigalpa 14°6′N 87°13′W / 14.100°N 87.217°W |
| Opisial a sasao | Espaniol |
| Grupgrupo ti etniko (2016)[1] |
|
| Relihion (2014)[2] |
|
| Nagan dagiti umili |
|
| Gobierno | Unitario a presidensial a republika |
• Presidente | Xiomara Castro |
• Bise Presidente | Salvador Nasralla |
• Presidente ti Nailian a Kongreso | Luis Redondo |
| Lehislatura | Nailian a Kongreso |
| Wayawaya | |
• Nairangarang manipud itib manipud iti Espania | 15 Septiembre 1821 |
• Nairangarang manipud iti Umuna a Mehikano nga Imperio | 1 Hulio 1823 |
• Nairangarang, a kas Honduras, manipud iti Pederal a Republika ti Tengnga nga Amerika | 5 Nobiembre 1838 |
| Kalawa | |
• Dagup | 112,492 km2 (43,433 sq mi) (Maika-101s) |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2018 | 9,587,522[3][4] (Maika-95) |
• Senso idi 2022 | 9,540,539 |
• Densidad | 84.72/km2 (219.4/sq mi) (maika-128) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2018 |
• Dagup | $49.010 billion[5] (Maika-104) |
• Tunggal maysa a tao | $5,817[5] (Maika-133) |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2018 |
• Dagup | $23.835 bilion[5] (Maika-108) |
• Tunggal maysa a tao | $2,829[5] (Maika-128) |
| Gini (2018) |  52.1[6]nangato |
| HDI (2019) |  0.632[7]kalalainganna · Maika-133 |
| Kuarta | Lempira (HNL) |
| Sona ti oras | UTC−6 (CST) |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | +504 |
| Kodigo ti ISO 3166 | HN |
| TLD ti internet | .hn |
| |
Dagiti karkulo ti populasion ket nalawag a mangibaga kadagiti apekto ti nakaro nga ipupusay gapu ti AIDS; mabalin a pagresultaan daytoy iti ab-ababa a panagbiagy, nangatngato nga ipupusay ti maladaga ken dagiti gatad ti ipupusay, dagiti ab-ababa a gatad ti iyaadu ti populasion, ken dagiti panagbaliw ti pannakaiwarwaras ti populasion babaen ti tawen ken sekso ngem ti mabalin a manamnama, manipud idi Hulio 2007. | |
Ti Honduras ket ayan idi dagiti nadumaduma a nangruna a kultura ti Mesoamerica, ti kangrunaan ket ti Maya, sakbay ti kolonisasion ti Espaniol iti maikasangapulo ket innem a siglo. Impakaammo ti Espaniol ti Romano Katolisismo ken ti predominante itan a pagsasao nga Espaniol, ken maikuyog dagiti nadumaduma nga ugali a nailaok kadagiti indihenio a kultura. Nagbalin a nawaya ti Honduras idi 1821 ken republika daytoyen manipud iti dayta a panawen, ngem nagsagsagaba met kadagiti riro ti sosial ken instabilidad ti politika, ken agtultuloy a kas maysa kadagiti kapanglawan a pagilian iti Akinlaud a Hemisperio. Idi 1960, ti akin-amianan parte a dati idi a ti Aplaya ti Mosquito ket naiyakar idi manipud iti Nicaragua iti Honduras babaen ti Internasional a Korte ti Hustisia.[8]
Ti ekonomia ti pagilian ket kangrunaan a maipapan iti agrikultura, a makaaramid daytoy a nalaka a maallukoy kadagiti masna a didigra a kas ti Bagio Mitch idi 1998.[9] Ti ab-ababa a klase ket kangrunaan a naibatay iti agrikultura bayat a ti baknang ket naikonsentrado kadagiti urbano a sentro ti pagilian.[10] Ti Honduras ket addaan iti Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan iti 0.625, a mangidasig daytoy a kas maysa a pagilian iti kalalainganna a panagdur-as.[11] No mabaliwan iti inekualidad iti matgedan, ti Mabaliwan iti Inekualidad a Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan ket 0.443.[11]
Ti Hondureneo a kagimongan ket kaaduan a Mestiso; nupay kaasta, dagiti Amerikano nga Indiano, nangisit ken puraw ket agttaengda pay idiay Honduras (2017).[12] Ti pagilian ket addaan iti relatibo a nangato a politikal a talinaay aginggana iti kudetana iti 2009 ken idi manen panagbubutos iti presidente idi 2017.[13]
Sakupen ti Honduras iti agarup a 112,492 km2 (43,433 sq mi) ken ti populasion a sumurok iti 9 a riwriw.[3][4] Dagiti akin-amianan a pasetna ket parte iti sona ti akinlaud a Karibe, kas maipaltiing iti demograpia ken kultura ti luga. Ti Honduras ket ammo para kadagiti nabaknang a masna a rekursona, a mairaman dagiti mineral, kape, tropikal a bunga, ken unas, ken ti pay dumadakkel nga industria ti abel, nga agserbi iti sangalubongan a pagtagilakuan.
Dagiti nota
Dagiti nagibasaran
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Honduras iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Honduras manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
- Honduras iti Curlie (iti Ingles)
Wikimedia Atlas iti Honduras
