უკრაინული ენა
უკრაინული ენა (უკრ. українська мова [ukrɑˈjinʲsʲkɑ ˈmɔwɑ]) — უკრაინელების ენა, მიეკუთვნება ინდოევროპული ოჯახის სლავურ ენებს.
| უკრაინული ენა українська мова | |
| გავრცელებულია | უკრაინა, ხორვატია, პოლონეთი, რუმინეთი, რუსეთი, სერბეთი, სლოვაკეთი |
| მოლაპარაკეთა რაოდენობა | ~ 30 მლნ. |
| ოფიციალური სტატუსი |  უკრაინაარაღიარებული ქვეყნები .svg){kind=small} დნესტრისპირეთი |
| ლინგვისტური კლასიფიკაცია | ინდოევროპული ენები |
| დამწერლობის სისტემა | კირილიცა (უკრაინული ვარიანტი) |
| ენის კოდები | ISO 639-1: uk ISO 639-2: ukr |
| რუკა | |
 | |
| ვიკისივრცე | |
| ენის თარგი | {{Lang-uk}} |
| |
ზოგადი ცნობები
- მოლაპარაკეთა რაოდენობა: 45 მლნ.
- ენის კოდი: uk
- სახელწოდება: uk - українська мова (ukrains’ka mova); en - Ukrainian; eo - Ukraina
- დამწერლობა: კირილიცა
სალიტერატურო ენამ განვითარების ორი ეტაპი გაიარა: ძველუკრაინული (XIV-XVIII სს) და თანამედროვე ლიტერატურული ენა (XVIII ს-ის ბოლოდან). მასში უფრო მეტი სიტყვაა პოლონურიდან ნასესხები, მაგრამ რუსულისაგან განსხვავებით, ნაკლებია საკლესიო სლავურიდან მომდინარე სიტყვები. თანამედროვე ლიტერატურული ენის ფორმირებაში უდიდესი როლი შეასრულა ტარას შევჩენკოს შემოქმედებამ. დამწერლობა სლავურ-კირილურ გრაფიკაზე.
სტატუსი
ოფიციალური ენაა უკრაინაში, გავრცელებულია ძირითადად უკრაინაში, მის მომიჯნავე რაიონებში: რუსეთსა და ბელარუსში, ყუბანში, პოლონეთში, სლოვაკეთში, აგრეთვე კანადაში, აშშ-ში, არგენტინაში, ავსტრალიაში.
დამწერლობა
მთავარი სტატია: უკრაინული ანბანი.უკრაინული დამწერლობა ეფუძნება კირილიცას და მოიცავს 33 ასო–ნიშანს (გრაფემას).
| # | დიდი ასო | პატარა ასო | სახელი | გამოქმა (IPA) | გამოთქმა (ქართულად) | ტრანსლიტერაცია (ISO 9) | Unicode |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | А | a | ა | [a] | ა | a | U+0410 / U+0430 |
| 2 | Б | б | ბე | [b] | ბ | b | U+0411 / U+0431 |
| 3 | В | в | ვე | [v] | ვ | v | U+0412 / U+0432 |
| 4 | Г | г | ჰე | [h] | ჰ | h | U+0413 / U+0433 |
| 5 | Ґ | ґ | გე | [g] | გ | g | U+0490 / U+0491 |
| 6 | Д | д | დე | [d] | დ | d | U+0414 / U+0434 |
| 7 | Е | е | იე | [jie] | იე | e | U+0415 / U+0435 |
| 8 | Є | є | ჲე | [je] | იო | ë | U+0404 / U+0454 |
| 9 | Ж | ж | ჟე | [ʒ] | ჟ | ž | U+0416 / U+0436 |
| 10 | З | з | ზე | [z] [zʲ] | ზ | z | U+0417 / U+0437 |
| 11 | И | и | ი | [ɪ] | ი | i | U+0418 / U+0438 |
| 12 | І | і | ი | [i] | ი | i | U+0406 / U+0456 |
| 13 | Ї | ї | ჲი | [ji] | ი | i | U+0407 / U+0457 |
| 14 | Й | й | ი ნესკლადოვაიე и нескладовае | [j] | იი | j | U+0419 / U+0439 |
| 15 | К | к | კა | [k] | კ | k | U+041A / U+043A |
| 16 | Л | л | ელ | [ɫ] | ლ | l | U+041B / U+043B |
| 17 | М | м | em | [m] | მ | m | U+041C / U+043C |
| 18 | Н | н | ენ | [n] ~ [nʲ] | ნ | n | U+041D / U+043D |
| 19 | О | о | ო | [o] | ო | o | U+041E / U+043E |
| 20 | П | п | პე | [p] ~ [pʲ] | პ | p | U+041F / U+043F |
| 21 | Р | р | ერ | [r] ~ [rʲ] | რ | r | U+0420 / U+0440 |
| 22 | С | с | ეს | [s] ~ [sʲ] | ს | s | U+0421 / U+0441 |
| 23 | Т | т | ტე | [t] ~ [tʲ] | ტ | t | U+0422 / U+0442 |
| 24 | У | у | უ | [u] | უ | u | U+0423 / U+0443 |
| 25 | Ф | ф | ეფ | [f] ~ [fʲ] | ფ | f | U+0424 / U+0444 |
| 26 | Х | х | ხა | [x] ~ [xʲ] | ხ | h | U+0425 / U+0445 |
| 27 | Ц | ц | ცე | [ʦ] | ც | c | U+0426 / U+0446 |
| 28 | Ч | ч | ჩე | [ʧʲ] | ჩ | č | U+0427 / U+0447 |
| 29 | Ш | ш | შა | [ʃ] | შ | š | U+0428 / U+0448 |
| 30 | Щ | щ | შჩა | [ʃ] | შჩ | šč | U+0429 / U+0449 |
| 31 | Ь | ь | მიაკი ზნაკი мяккі знак | [ʲ] | ’ | U+042C / U+044C | |
| 32 | Ю | ю | იუ | [ʲu] | იუ | û | U+042E / U+044E |
| 33 | Я | я | ია | [ʲa] | ია | â | U+042F / U+044F |
| 34 | ' | - | აფოსტროფი | - | U+02BC | ||
გრამატიკა
...
ლექსიკა
ფრაზები და სიტყვები
- გამარჯობა - Добрий день (Dobri den); Привіт (Pryvit)
- დილა მშვიდობისა - Доброго ранку (Dobroho ranku)
- საღამო მშვიდობისა - Добрий вечір (Dobryy̆ vechir)
- როგორ ხართ? - як ви поживаєте? (yak vy pozhyvayete?)
- როგორ ხარ? - як поживаєш? (yak pozhyvayesh?)
- კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება - Ласкаво просимо (Laskavo prosymo); Вітаємо (Vitaemo)
- როგორ გაქვთ საქმეები? - Як у вас справи? (Yak u vas spravy?)
- გმადლობთ - Дякую (Dyakuyu); Спасибі (Spasybi)
- კი / არა - Так / Ні (Tak / Ni)
- გეთაყვა - Будь ласка (Bud' laska); Прошу (Proshu)
- ნახვამდის - До побачення (Do pobachennya)
რიცხვები
(დანარჩენი ყველა სახელებისთვის საერთოა)
|
|