ภาษายูเครน

ภาษายูเครน (ยูเครน: украї́нська мо́ва, ออกเสียง: [ʊkrɐˈjinʲsʲkɐ ˈmɔwɐ]) ซึ่งในอดีตยังมีอีกชื่อว่า ภาษารูทีเนีย (อังกฤษ: Ruthenian language)^[9] เป็นภาษาหนึ่งในกลุ่มภาษาสลาฟตะวันออกของตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน เป็นภาษาแม่ของชาวยูเครนและภาษาราชการของประเทศยูเครน และใช้รูปแบบหนึ่งของอักษรซีริลลิกเป็นภาษาเขียน

ภาษายูเครน
украї́нська мо́ва
ออกเสียง	[ʊkrɐˈjinʲsʲkɐ ˈmɔwɐ]
ประเทศที่มีการพูด	ยูเครน
ภูมิภาค	ยุโรปกลางและตะวันออก
ชาติพันธุ์	ชาวยูเครน
จำนวนผู้พูด	ผู้พูดเป็นภาษาแม่ประมาณ 40 ล้านคน (ค.ศ. 2000)[1]  (ไม่พบวันที่) ผู้พูดทั้งหมดประมาณ 45 ล้านคน[2]
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน บอลต์-สลาฟ สลาฟ สลาฟตะวันออก ภาษายูเครน
รูปแบบก่อนหน้า	อินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม บอลต์-สลาฟดั้งเดิม สลาฟดั้งเดิม สลาฟตะวันออกเก่า รูทีเนีย ภาษายูเครน
ระบบการเขียน	อักษรซีริลลิก (ชุดตัวอักษรยูเครน) อักษรเบรลล์ยูเครน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	ยูเครน ไครเมีย[หมายเหตุ 1] ทรานส์นีสเตรีย[หมายเหตุ 2]
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน	โครเอเชีย[3]  เช็กเกีย[4]  เซอร์เบีย[3]  บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา[3]  เบลารุส  โปแลนด์[3]  มอลโดวา[5][6][7]  โรมาเนีย[3]  สโลวาเกีย[3]  ฮังการี[8]
ผู้วางระเบียบ	บัณฑิตยสถานวิทยาศาสตร์แห่งชาติยูเครน: สถาบันภาษายูเครน, กองทุนสารสนเทศภาษายูเครน, สถาบันภาษาศาสตร์ปอแตบนียา
รหัสภาษา
ISO 639-1	uk
ISO 639-2	ukr
ISO 639-3	ukr
Linguasphere	53-AAA-ed < 53-AAA-e (วิธภาษา: 53-AAA-eda ถึง 53-AAA-edq)
บริเวณที่ภาษายูเครนเป็นภาษาหลัก   บริเวณที่ภาษายูเครนเป็นภาษาชนกลุ่มน้อยที่สำคัญ
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

นักภาษาศาสตร์เชิงประวัติสืบหาต้นกำเนิดของภาษายูเครนไปจนถึงภาษาสลาฟตะวันออกเก่าของรัฐรุสเคียฟในสมัยกลางตอนต้น หลังการล่มสลายของรัฐรุสเคียฟและอาณาจักรรูทีเนีย ภาษานี้ได้มีวิวัฒนาการมาเป็นรูปแบบที่เรียกว่าภาษารูทีเนีย มีการใช้ภาษาสลาวอนิกคริสตจักรแบบเคียฟร่วมกับภาษารูทีเนียในพิธีกรรมทางศาสนาในดินแดนที่จะกลายมาเป็นยูเครนสมัยใหม่^[10] เริ่มมีการใช้ภาษายูเครนกันทั่วไปตั้งแต่ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 17 โดยมีส่วนเกี่ยวข้องกับการก่อตั้งรัฐผู้บัญชาการคอสแซ็ก ตั้งแต่ ค.ศ. 1804 จนถึงสงครามประกาศอิสรภาพยูเครน (ค.ศ. 1917–1921) ภาษายูเครนถูกห้ามใช้ในโรงเรียนต่าง ๆ ในจักรวรรดิรัสเซียซึ่งขณะนั้นครอบครองพื้นที่ส่วนใหญ่ของยูเครน (ภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคใต้)^[11] แต่ในภาคตะวันตกของยูเครนยังคงมีผู้ใช้ภาษานี้เรื่อยมาโดยไม่เคยถูกห้าม^[12] ทั้งในเพลงพื้นเมือง เพลงและบทกวีของนักดนตรีพเนจร และงานของนักเขียนสำคัญ^[12][13]

หน่วยงานที่มีหน้าที่วางระเบียบเกี่ยวกับภาษายูเครนมาตรฐานคือบัณฑิตยสถานวิทยาศาสตร์แห่งชาติยูเครน (โดยเฉพาะอย่างยิ่งสถาบันภาษายูเครน กองทุนสารสนเทศภาษายูเครน และสถาบันภาษาศาสตร์ปอแตบนียา) ภาษายูเครนและภาษาเบลารุสมีความเข้าใจซึ่งกันและกันในระดับหนึ่ง^[14]