Уругвай
Уругвай (ис. Uruguay), Шығыс Уругвай Республикасы (ис. República Oriental del Uruguay [reˈpuβlika oɾjenˈtal del uɾuˈɣwai]) — Оңтүстік Америкадағы мемлекет.
| Шығыс Уругвай Республикасы ис. República Oriental del Uruguay | |||||
| |||||
| Ұран: «Libertad o Muerte (Үлгі:Tr-es)» | |||||
| Әнұран: «Orientales, la Patria o la Tumba» | |||||
.svg) | |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 25 тамыз 1825 жыл (Бразилия империясынан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілі | испан тілі | ||||
| Елорда | Монтевидео | ||||
| Ірі қалалары | Монтевидео, Мальдонадо, Сальто | ||||
| Үкімет түрі | Президенттік республика | ||||
| Президенті Вице-президенті | Табаре Васкес Лусия Тополански | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы • % су беті | Әлем бойынша 89-шы орын 176 215 км² 1,5 | ||||
| Жұрты • Сарап (2016) • Санақ (2011) • Тығыздығы | 3 444 006 адам (99-шы) 3 480 314[1] адам 19,8 адам/км² (99-шы) | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | 84,628 млрд.[2] $ (48-ші) 24,051[2] $ (60-шы) | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | 60,231 млрд.[2] $ (28-ші) 17,118[2] $ (43-ші) | ||||
| АДИ (2017) | ▲ 0,804[3] (өте жоғары) (55-ші) | ||||
| Валютасы | Уругвай песосы | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | .uy | ||||
| ISO коды | UY | ||||
| ХОК коды | URU | ||||
| Телефон коды | +598 | ||||
| Уақыт белдеулері | UTC-3, UTC−2:00 және America/Montevideo | ||||
Солтүстігінде Бразилиямен, батысында Аргентинамен, шығысы мен оңтүстігінде Атлант мұхитымен шектеседі.
Құрлық шекараларының ұзындығы 1564 км, жағалау сызығы 660 км.
БҰҰ, МЕРКОСУР, ДСҰ мүшесі. Унитарлық мемлекет.
Астанасы-Монтевидео қаласы. Уругвай Чили, Коста-Рика және Панамамен бірге (Кариб теңізінің кейбір аралдық мемлекеттерін қоспағанда) Латын Америкасындағы ең демократиялық, жемқор емес, қауіпсіз және бай елдердің бірі болып саналады.
Этимологиясы
Ел өз атауын Уругвай өзенінің құрметіне алды, оның атауы өз кезегінде гуарани үндістерінің тілінен шыққан және "түрлі-түсті құстардың өзені"деп аударылған.
"República Oriental" өрнегі республикалық басқару формасы құрылғаннан кейін "Banco Oriental" (Шығыс жағалау) тарады.
Тарихы
Қазіргі Уругвай аумағын испандықтар жаулап алғанға дейін оның аумағында чаррой үндістерінің тайпалары өмір сүрген. XVI ғасырда (1515 жылдан бастап) испандықтардың енуі басталды.
1776-1810 жылдары сол кездегі Шығыс жолақ деп аталатын елдің аумағы Рио-де-ла-Платаның вице-патшалығының құрамына кірді.
Ұлт-азаттық күрес басталғаннан кейін Уругвай тұрғындары, әсіресе гаучо, Хосе Хервасио Артигастың Испаниядан да, Буэнос-Айрестен де, Бразилиядан басып кірген португалдық әскерлерден тәуелсіздік алу үшін революциялық күресін қолдады.
1810 Уругвайда испандық отаршылдық үстемдікке қарсы халықтық көтеріліс басталды, күресті Хосе Артигас басқарды. 1811 жылы Уругвайдың Испаниядан тәуелсіздігі жарияланды. 1814 жылы Уругвай испан әскерлерінен босатылды. 1821 жылы Уругвай Бразилияның құрамына кірді. ауыстыру кезінде пайда болды.
Дереккөздер
Сыртқы сілтемелер
- Portal del Estado Uruguayo Мұрағатталған 9 тамыздың 2011 жылы.