ประเทศอุรุกวัย

อุรุกวัย (สเปน: Uruguay, ออกเสียง: [uɾuˈɣwaj]) หรือชื่อทางการว่า สาธารณรัฐโอเรียนทัลอุรุกวัย^[8] (República Oriental del Uruguay) เป็นประเทศในทวีปอเมริกาใต้ มีอาณาเขตจรดประเทศอาร์เจนตินาทางทิศตะวันตกและทิศตะวันตกเฉียงใต้ จรดประเทศบราซิลทางทิศเหนือและทิศตะวันออกเฉียงเหนือ จรดริโอเดลาปลาตาทางทิศใต้ และจรดมหาสมุทรแอตแลนติกทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ อุรุกวัยมีเนื้อที่ประมาณ 176,000 ตารางกิโลเมตร (68,000 ตารางไมล์) และมีประชากรประมาณ 3.51 ล้านคน โดย 2 ล้านคนในจำนวนนี้อาศัยอยู่ในเขตมหานครของเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของประเทศ คือกรุงมอนเตวิเดโอ

สาธารณรัฐโอเรียนทัลอุรุกวัย República Oriental del Uruguay (สเปน)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: "ไม่เสรีภาพก็ความตาย" (สเปน: Libertad o Muerte)
เพลงชาติ: "เพลงชาติอุรุกวัย"
พระอาทิตย์เดือนพฤษภาคม
ที่ตั้งของ ประเทศอุรุกวัย  (เขียวเข้ม) ในทวีปอเมริกาใต้  (เทา)
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด	มอนเตวิเดโอ 34°53′S 56°10′W / 34.883°S 56.167°W / -34.883; -56.167
ภาษาราชการ	ภาษาสเปน
ภาษาระดับภูมิภาค	โปรตุเกส
กลุ่มชาติพันธุ์ (ค.ศ. 2011[1])	87.7% ชนผิวขาว 4.6% ชนผิวดำ 2.4% ชนพื้นเมือง 0.2% เอเชีย 5.1% อื่น ๆ / ไม่ระบุ
ศาสนา (ค.ศ. 2020)[2]	57.0% คริสต์ 41.5% ไม่มี 1.5% อื่น ๆ
การปกครอง	รัฐเดี่ยว สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดี	ลุยส์ ลากาเย โปว์
• รองประธานาธิบดี	เบอาตริซ อาร์ฆิมอน
สภานิติบัญญัติ	สมัชชาใหญ่
• สภาสูง	วุฒิสภา
• สภาล่าง	สภาผู้แทนราษฎร
เอกราช  จากจักรวรรดิบราซิล
• ประกาศ	25 สิงหาคม ค.ศ. 1825
• ได้รับการรับรอง	27 สิงหาคม ค.ศ. 1828
• รัฐธรรมนูญฉบับแรก	18 กรกฎาคม ค.ศ. 1830
• เข้าเป็นสมาชิกสหประชาชาติ	18 ธันวาคม ค.ศ. 1945
พื้นที่
• รวม	176,215 ตารางกิโลเมตร (68,037 ตารางไมล์) (อันดับที่ 89)
• แหล่งน้ำ (%)	1.5
ประชากร
• ค.ศ. 2019 ประมาณ	3,518,552[3] (อันดับที่ 132)
• สำมะโนประชากร ค.ศ. 2011	3,390,077[4]
• ความหนาแน่น	19.8 ต่อตารางกิโลเมตร (51.3 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 99)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	ค.ศ. 2020 (ประมาณ)
• รวม	86.562 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[5] (อันดับที่ 92)
• ต่อหัว	24,516 ดอลลาร์สหรัฐ[5] (อันดับที่ 59)
จีดีพี (ราคาตลาด)	ค.ศ. 2020 (ประมาณ)
• รวม	62.917 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[5] (อันดับที่ 80)
• ต่อหัว	17,819 ดอลลาร์สหรัฐ[5] (อันดับที่ 49)
จีนี (ค.ศ. 2019)	39.7[6] ปานกลาง
เอชดีไอ (ค.ศ. 2019)	0.817[7] สูงมาก · อันดับที่ 55
สกุลเงิน	เปโซอุรุกวัย (UYU)
เขตเวลา	UTC−3 (UYT)
รูปแบบวันที่	วว/ดด/ปปปป
ขับรถด้าน	ขวามือ
รหัสโทรศัพท์	+598
โดเมนบนสุด	.uy

บริเวณที่เป็นประเทศอุรุกวัยมีกลุ่มคนเก็บของป่าล่าสัตว์เข้ามาอาศัยอยู่เป็นครั้งแรกเมื่อ 13,000 ปีก่อน^[9] ชนเผ่าที่มีอำนาจเด่นในช่วงเวลาที่ชาวยุโรปมาถึงคือชาวชาร์รูอา อุรุกวัยตกเป็นอาณานิคมของชาวยุโรปค่อนข้างช้าเมื่อเทียบกับประเทศเพื่อนบ้าน โปรตุเกสก่อตั้งกูลอเนียดูซากราเม็งตูขึ้นใน ค.ศ. 1680 สเปนก่อตั้งมอนเตวิเดโอเป็นฐานที่มั่นทางทหารในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 18 เนื่องจากการแข่งขันเพื่ออ้างกรรมสิทธิ์เหนือภูมิภาคนี้ อุรุกวัยได้รับเอกราชใน ค.ศ. 1811 และใน ค.ศ. 1828 หลังการแย่งชิงจากสี่ฝ่ายระหว่างโปรตุเกสกับสเปนและระหว่างอาร์เจนตินากับบราซิลในเวลาต่อมา และยังคงอยู่ภายใต้อิทธิพลและการแทรกแซงจากต่างประเทศตลอดคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยทหารเข้ามามีบทบาทซ้ำ ๆ ในการเมืองภายในประเทศ วิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจหลายครั้งและการต่อสู้กับกิจกรรมกองโจรฝ่ายซ้ายในปลายคริสต์ทศวรรษ 1960 และต้นคริสต์ทศวรรษ 1970 ได้ยุติช่วงเวลาแห่งประชาธิปไตยที่เริ่มมาตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20^{[โปรดขยายความ]} โดยนำไปสู่รัฐประหารใน ค.ศ. 1973 ซึ่งสถาปนาระบอบเผด็จการพลเรือน-ทหาร รัฐบาลทหารไล่ล่าฝ่ายซ้าย ฝ่ายสังคมนิยม และฝ่ายตรงข้ามทางการเมือง ส่งผลให้มีผู้ถูกทรมานและผู้เสียชีวิตจำนวนมาก จนกระทั่งทหารได้มอบอำนาจให้แก่รัฐบาลพลเรือนใน ค.ศ. 1985 ปัจจุบันอุรุกวัยเป็นสาธารณรัฐรัฐธรรมนูญในระบอบประชาธิปไตย โดยมีประธานาธิบดีเป็นทั้งประมุขแห่งรัฐและหัวหน้ารัฐบาล

อุรุกวัยเป็นประเทศที่มีเศรษฐกิจรายได้สูงและติดอันดับหนึ่งในลาตินอเมริกาในด้านประชาธิปไตย สันติภาพ ภาพลักษณ์คอร์รัปชันต่ำ^[10] และรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์^[11][12] ประเทศนี้อยู่ในอันดับแรกในอเมริกาใต้ในด้านเสรีภาพสื่อ ขนาดชนชั้นกลาง และภาวะเศรษฐกิจรุ่งเรือง^[10] บนพื้นฐานต่อหัว อุรุกวัยส่งกำลังทหารไปปฏิบัติภารกิจรักษาสันติภาพของสหประชาชาติมากกว่าประเทศอื่น ๆ^[10] และเป็นประเทศที่มีดัชนีการก่อการร้ายทั่วโลกอยู่ในอันดับต่ำที่สุดในอเมริกาใต้ เป็นอันดับสองของทวีปในด้านเสรีภาพทางเศรษฐกิจ ความเท่าเทียมกันของรายได้ รายได้ต่อหัว และการไหลเข้าของการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ^[10] และเป็นประเทศที่ดีที่สุดอันดับสามของทวีปในด้านดัชนีการพัฒนามนุษย์ การเติบโตของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ^[13] นวัตกรรม และโครงสร้างพื้นฐาน^[10] อุรุกวัยถือเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความก้าวหน้าทางสังคมมากที่สุดในลาตินอเมริกา โดยติดอันดับสูงในการจัดอันดับด้านสิทธิส่วนบุคคล การยอมรับความต่าง และการนับรวมทุกกลุ่มคน^[14] รวมถึงการยอมรับประชาคมบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ^[15] กัญชา การสมรสเพศเดียวกัน และการทำแท้งได้รับการรับรองให้ถูกกฎหมายในประเทศนี้ อุรุกวัยเป็นสมาชิกก่อตั้งของสหประชาชาติ องค์การนานารัฐอเมริกา และตลาดร่วมอเมริกาใต้ตอนล่าง