Lingua Tschuvaschica
Lingua Tschuvaschica[1] seu Tsuvasica[2] est lingua gentis Tschuvaschorum, ad gregem Bulgaricam familiae Turcicae pertinens.
| Lingua Tschuvaschica Чӑваш чӗлхи / Чӑвашла | ||
|---|---|---|
| Taxinomia: | lingua divisionis Bulgaricae familiae Turcicae (linguis Altaicis saepe tributae) | |
| Locutores: | 1 042 989 (in Russia anno 2010) | |
| Sigla: | 1 cv, 2 chv, 3 chv | |
| Status publicus | ||
| Officialis | Res publica Tschuvaschica Russiae | |
| Privata | Russia, Ucraina, Kazachstania, Uzbecia, Ruthenia Alba | |
| Litterae: | Litterae Tschuvaschicae | |
| Scriptura: | Cyrillica | |
| Procuratio: | Institutum publicum scientiarum humanitarium Tschuvaschicum | |
.png) | ||
Origo
Interdum separatio familiae Bulgaricae initium dissolutionis linguarum Turcicarum putatur[3]; alii familiam Bulgaricam tantum simplicitatis causa in familiam Turcicam inclusam esse putant et linguas Altaicas in tres familias, nempe Turcicam, Bulgaricam et Mongolicam, dividendas esse putant[4] Aliae linguae Bulgaricae lingua Bulgarorum antiquorum[5] et Chazarorum erant, ambae exstinctae. Lingua Tschuvaschica linguae Bulgaricae antiquae propinqua est.
Scriptura
Abecedarium Tschuvaschicum Cyrillicum quattuor litteras in abecedario Russico absentes habet:
- Ӑ ӑ ( = [ ə ][6]),
- Ӗ ӗ ( = [ ɘ ]),
- Ҫ ҫ (= [ ɕ ]),
- Ӳ ӳ ( = [ y ]).
Phonologia
Lingua Tschuvaschica rhotacismum et lambdacismum habet: r et l loco Turcicis communibus z et š stant. Consonantes mutae et surdae non distinguuntur nec palatalizatae et non-palatalizatae. O vocalis solum in vocabulis Russicae originis invenitur.
Morphologia
Lingua Tschuvaschica agglutinativa est. Solum nomina et verba certe distinguuntur; in grege nominum substantiva, adiectiva, numeralia et adverbia multa communia habent et omnia declinantur. Lingua Tschuvaschica octo casus habet:
- Nominativum
- Possessivum
- Dativum — Accusativum
- Locativum
- Ablativum
- Abessivum
- Causativum
Nomina animantia et inanima non differant, sed nomina ad homines pertinentia et caetera omnia in declinatione distinguuntur. Verbum quattuor modos, tria tempora, genera activum et causativum habet. Omnis forma verbi possibilitatem et impossibilitatem exprimere potest.
Notae
De lingua Tschuvaschica
- Guilelmi Schott de Lingua Tschuwaschorum, Berolini 1841
- Nicolaus Ašmarinru, Thesaurus linguae Tschuvaschorum (= Чăваш сăмахĕсен кĕнеки), vol. I—XVII, Casano 1928—1937 (volumina I et II Tschuvascho-Latino-Russici sunt).
Nexus externi
- Nicolai Aschmarin Thesaurus linguae Tschuvaschorum apud Internet archive (plenus)
- Nicolai Aschmarin Thesaurus linguae Tschuvaschorum, data quaestioni aperta (nondum finita)
- Situs interretialis commissionis pro lingua Tschuvaschica
- Эктор Алос-и-Фонт. Оценка языковой политики в Чувашии
- 15 июня 2012 года в Чебоксарах состоялся пикет в защиту чувашского языка
- Эктор Алос-и-Фонт, «Преподавание чувашского языка и проблема языкового поведения родителей», Чувашский государственный институт гуманитарных наук, 2015, Шупашкар.
- Скоро чувашский язык останется «какой-то культурной традицией»
